Duif in Artis

Posted by

‘Die moffen houden van beesten, wij van dieren.’
– Armand Sunier (van 1927 tot 1953 directeur van Artis)

Tijdens de Duitse bezetting hielden vermoedelijk zo’n 200 à 300 mensen zich voor langere of kortere tijd schuil in Artis, geholpen door directeur en oppassers. Vergeleken met de meeste andere Nederlandse dierentuinen is Artis er tijdens de bezetting goed vanaf gekomen. Het park is, op één enkele dag na, de gehele oorlog opengebleven en werd zelfs goed bezocht, zowel door de Duitsers als door de Amsterdammers. Bezetter, onderduiker en personeel bewogen zo langs elkaar heen, met de dieren als ‘stille’ getuigen.

Op 4 en 5 mei 2023 presenteert Theater Na de Dam de voorstelling Duif in Artis, een bijzondere locatievoorstelling in Artis die via verschillende perspectieven het vrijwel onbekende oorlogsverleden van deze dierentuin belicht. Schrijvers Tom Lanoye, Alfred Schaffer en Jolanda van den Berg schreven ieder een nieuwe monoloog over de onderduikgeschiedenis van Artis, onze omgang met elkaar en onze neiging elkaar te ontmenselijken.

Nacht Na de Dam 2023

Posted by

Van 2012 tot 2020 was Nacht Na de Dam een vaste traditie van Theater Na de Dam. Na afloop van de voorstellingen in de Amsterdamse theaters kwamen theatermakers en publiek bij elkaar in Internationaal Theater Amsterdam voor een bijzondere overgang van 4 naar 5 mei. Sinds 2015 zond de NOS het uit op televisie. Na twee coronajaren, waarin De Nacht zonder publiek verder ging, ontstond er in 2022 een nieuwe vorm en werd Vuur van de Vrijheid gemaakt, live vanuit Wageningen, waar ook het Nationaal Bevrijdingsvuur wordt ontstoken.

En nu, in 2023, is De Nacht een beetje terug bij ITA. Op het grote toneel rollen we in een intieme setting met bar een theatraal programma voor u uit. Publiek en theatermakers uit alle hoeken van de stad komen hier samen om elkaar te ontmoeten en na te praten. Om 23:00 start het programma, van 23:15 tot 00:00 uur wordt op een groot scherm gezamenlijk naar de live uitzending van Vuur van de Vrijheid gekeken. Aansluitend zijn verschillende live optredens door onder andere Olga Zuiderhoek (actrice), Cheyenne Toney (zangeres), Femi van Elshuis (actrice) en Freek Wallagh (nachtburgemeester van Amsterdam). Om 00:30 is het programma ten einde.

Terug Weg

Posted by

Stel, je wilt het verhaal vertellen van twee mensen die terugkeerden uit de oorlog. Waar moet je dan beginnen? Bij die oorlog? Bij de terugkeer? En hoe eindig je zo’n verhaal?

Kun je überhaupt een verhaal tot een einde brengen als dat verhaal nog steeds bezig is, maar dan met andere hoofdrolspelers, en zich in onze ooghoeken, langs de randen van ons blikveld, in talloze onzichtbare en onderhuidse vertakkingen afspeelt?

In 2021 maakte Lot van Lunteren een solo voor Theater Na de Dam die vanwege de coronamaatregelen alleen besloten is gespeeld. In 2022 kwam Lot terug met Terug Weg in de Verkadefabriek Den Bosch. In 2023 is de voorstelling te zien in Groningen en Amsterdam.

Lees hier het interview met Lot.

De wereld is zoveel mooier als je even uit je hoofd gaat

Posted by

Stel je voor je leeft in een vrij land, alles lijkt te mogen, te kunnen, die mogelijkheden zijn oneindig. Je hebt rechten, je mag stemmen, je leeft in een vrij land genaamd: Nederland. Een vrij land wat wel de vrijheid van andere landen heeft afgenomen, speelt dat nog door in ons onderbewustzijn? Een vrij land, maar soms ben je het vooral zelf die je in de weg zit.

Gedachtes, verwachtingen, vaste patronen waar niet uit te breken is. Als er geen spiegels zijn, maak je je nog druk om je uiterlijk. Als er geen mening van een ander zou zijn, zou ik dan nog hetzelfde doen? Een wereld waar perfect de norm lijkt te zijn, kun je daar nog vrij zijn? Is vrijheid een opgelegde illusie waar we naar lijken te streven, zonder deze ooit echt te bereiken.

Maar dan zijn daar die kleine momentjes, even losgaan op je favoriete plaat, zwemmen in het zomerse koude water, even die gevoelens dat je echt bestaat, echt leeft. Gedachtes overspoelen je en dammen het geluk even in, wachtend op het volgende piekje.

De kinderen van Truus

Posted by

Op de avond van de Nationale Dodenherdenking vertonen we de ontroerende documentaire De kinderen van Truus. Een ode aan Truus Wijsmuller, een relatief onbekende verzetsheld die voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog zo’n 10.000 Joodse kinderen uit de handen van de Duitsers heeft weten te houden.

Dankzij haar onaflaatbare inzet, sluwheid en moed bracht Truus Wijsmuller in de meest zwarte jaren van onze moderne geschiedenis, duizenden kinderen in veiligheid. Haar onderhandelingen in 1938 in Wenen met Adolf Eichmann betekenden een doorbraak in de organisatie die later zou uitgroeien tot één van de grootste reddingsoperaties uit de geschiedenis; de zogenaamde ‘Kindertransporten’. De documentaire laat enkele van de geredde kinderen aan het woord.

Muziek in tijden van oorlog

Posted by

Het leed van de slagvelden, de onderdrukking en strijd hebben veel dichters en muzikanten proberen te verwerken in muziek en poëzie.

Muziek in tijden van oorlog door Ensemble Caravan onder leiding van Julian Schneemann en verteld door Francis Broekhuijsen biedt een ontroerende en indrukwekkende selectie van muziek uit alle landstreken en teksten van onder andere Armando, Campert, Enquist, Aafjes en Wijnberg.

Lezing Gert Jan Kocken

Posted by

Gert Jan Kocken gebruikt in zijn werk kaarten en documenten uit de Tweede Wereldoorlog en legt deze over elkaar heen om het verleden te analyseren, te verbinden en te begrijpen. Kocken confronteert de kijker met de feiten; soms ongemakkelijk, soms verhelderend, soms confronterend. De kaarten zijn stille en feitelijke getuigen van de geschiedenis, van chaotische en complexe oorlogen of situaties.

Met dit feitenrelaas wordt een andere kant van de geschiedenis getoond en zien we de kaart als instrument voor verschillende betrokken partijen. Twee voorbeelden die tijdens de lezing naar voren komen zijn de werken ‘Depictions of Amsterdam 1940-1945’ en ‘Depictions of Rotterdam 1940-1945’. De verschillende gebeurtenissen die in Amsterdam en Rotterdam plaatsvonden tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn vastgelegd in één gelaagde plattegrond. De nadruk in deze werken ligt op hoe een stad in kaart is gebracht tijdens periodes van conflict en daarmee is veranderd. Het biedt ons de kans om het verleden opnieuw te bekijken en de agenda’s van de kaartenmakers te ontdekken.

Screening Between Mountains and War

Posted by

We are screening the documentary Between Mountains and War made by Qali Nur and Natali Khalili Tari. Filmmaker Qali will be present to discuss the documentary. After the screening, we will have a panel discussion with amongst others Lievnath Faber, where we will delve deeper into the topics of the documentary.

In Sarajevo, a city where Sephardic Jews sought refuge over 400 years ago, the Jewish community lives in coexistence alongside their Muslim, Catholic and Orthodox Christian neighbours. Ester Kaveson Debevec, Rifka Albahari Raus & Laura Papo Ostojić, three Sephardi-Bosnian women not only lived through the 90’s war in Bosnia but also survived the Holocaust. At the heart of the film is the women’s focal point of the congregation; the Jewish community centre, situated in the only active synagogue in Bosnia & Herzegovina. Once making up 1/5th of the population in Sarajevo, the community now only exists in its hundreds. Ester, Rifka and Laura’s stories each present hope in times of utter tragedy and horror. Non Jewish neighbours and friends helped them survive the Second World War as children. Almost half a century later, the three women did their utmost to help their fellow Sarajevans survive the siege of their city regardless of one’s ethnicity or faith.

Bestemming: bevrijd

Posted by

Jongeren uit Amsterdam verdiepten zich onder leiding van theatermaker Anne Goedhart in de geschiedenis van Amsterdam ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Zij spraken met ouderen over hoe het was jong te zijn in oorlogstijd. Deze gesprekken, vol herinneringen en verhalen, vormen samen met ander bronmateriaal de basis van de voorstelling Bestemming: bevrijd.

Voor de tweede maal dook deze groep jongeren in het verhaal van een verzetsvrouw. Dit maal dat van Truus Wijsmuller-Meijer. Al voordat de oorlog begon maakte Truus zich op bijzonder krachtige wijze sterk voor Joodse kinderen. Ruim 10000 heeft ze er gered. Hoe kreeg ze dit voor elkaar? En hoe verging het de kinderen, die op de trein stapten met vrijheid als eindbestemming? Dankzij Truus bereikten zij de vrijheid. Maar waren zij ook echt bevrijd.

Tijdens de veertiende editie van Theater Na de Dam zetten ruim 300 jongeren in 42 projecten door heel Nederland zich in om ook dit jaar 4 mei van extra betekenis te voorzien. Van Sittard tot Groningen en van Leiden tot Enschede klinken voor even de stemmen van toen in het nu.

Onvergetelijk

Posted by

Jongeren uit Amsterdam verdiepten zich onder leiding van theatermakers Adanma Okoro en Romy Stark in de geschiedenis van Amsterdam ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Zij spraken met ouderen over hoe het was om jong te zijn in oorlogstijd. Deze gesprekken, vol herinneringen en verhalen, vormen samen met ander bronmateriaal de basis van de voorstelling Onvergetelijk.

De herinnering van toen en nu. Het verzet, verlies en de troost worden vorm gegeven doormiddel van dans, theater en muziek. Van generatie tot generatie, houden wij de verhalen in leven.

Tijdens de veertiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 300 jongeren in 42 projecten door heel Nederland zich in om 4 mei 2023 van betekenis te voorzien. Van Sittard tot Groningen en van Leiden tot Enschede klinken voor even de stemmen van toen in het nu.

Daar. Tegen. Over

Posted by

Jongeren uit Amsterdam verdiepten zich onder leiding van theatermakers Annastasia Kah & Joshua Halman in de geschiedenis van Amsterdam ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Zij spraken met ouderen over hoe het was om jong te zijn in oorlogstijd. Deze gesprekken, vol herinneringen en verhalen, vormen samen met ander bronmateriaal de basis van de voorstelling Daar. Tegen. Over.

Tijdens de 2e oorlog was Anton de Kom een belangrijke verzetsheld die streed tegen het onrecht in Nederland en zijn geboorteland Suriname. Nederland is een vrij land maar wat betekent een vrij land precies en wie bepaalt dat?

Ervaren de jongeren met verschillende afkomsten in Nederland deze tijd ook zo? Dat is wat wij in Daar. Tegen. Over samen met onze spelers onderzoeken, met een theatrale wandeling door de F(reedom) buurt.

Hierin gebruiken we Anton de Kom en zijn verhaal als uitgangspunt.

Tijdens de veertiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 300 jongeren in 43 projecten door heel Nederland zich in om 4 mei 2023 van betekenis te voorzien. Van Sittard tot Groningen en van Leiden tot Enschede klinken voor even de stemmen van toen in het nu.

Persoonsbewijs zonder J

Posted by

Begin augustus 1942 krijgen alle gezinsleden van de familie Hertz de oproep om zich te melden voor transport naar Polen: vader, moeder, de zonen Marcel en Jacques, en dochter Bertie.
Deze oproep werd verwacht, en vader had thuis in Hillegersberg, bij Rotterdam, alles in huis gehaald voor de reis. Hij had ook een koffer gereserveerd voor Rachel Roos, meestal genoemd “Didi”, de negentienjarige verloofde van oudste zoon Marcel (22 in 1942). Maar Martha, het dienstmeisje van de familie Hertz, had dringend aangeraden om niet mee te werken met de plannen van de bezetter en onder te duiken. Haar familie op de Veluwe wilde daarbij helpen. Als de oproep dus komt, gaan alle leden van de familie op weg naar verschillende onderduikadressen. De jonge architect Marcel Hertz gaat op weg naar Bennekom, niet wetend wanneer hij zijn geliefde Didi weer zal zien.
En zo begint een groot verhaal uit de Tweede Wereldoorlog in Nederland, dat zich voornamelijk op de Veluwe heeft afgespeeld.

Hoofdrolspelers zijn Didi Roos en Marcel Hertz, twee jonggeliefden die door de oorlog werden gescheiden, maar dat kon hun band niet breken. Het ongelooflijke van het verhaal van Didi Roos is, dat zij alles in één is geweest: zij is vervolgd en zat ondergedoken, maar ze werd ook verzetsstrijdster, door zowel de Engelsen als de Amerikanen onderscheiden met de hoogste militaire eer voor betoonde moed in de strijd tegen nazi-Duitsland. Ze heeft onder marteling van de Sicherheitsdienst geen enkele verzetsnaam prijsgegeven en zo het verzet op de Veluwe gered. Ze overleefde alleen omdat zij niet als Jodin werd herkend door de Duitsers dankzij het Persoonsbewijs zonder J. De bezetter zag haar alleen als verzetsstrijder. Het bittere van de geschiedenis was dat zij, gevangen zittend met andere verzetsstrijdsters, het virulente antisemitisme opmerkte van wat haar eigen mensen zouden moeten zijn, de mensen die net als zij tegen de nazi’s vochten. Ze kon dit alleen opmerken omdat die mensen niet wisten dat ze Jodin was.

Ruud van Megen, een van Nederlands meest bekroonde toneel- en scenarioschrijvers, heeft met deze tekst een monument willen oprichten voor Didi Roos, die het verdient door veel meer mensen in Nederland gekend te zijn. Marcel Hertz heeft tijdens de oorlog een dagboek bijgehouden, wat vanuit Israël beschikbaar is gesteld. Dit dagboek is de belangrijkste basis voor de voorstelling, die de vorm heeft van een monoloog van binnenuit. Voor van Megen is dit een vertrouwde theatrale vorm, die hij eerder heeft toegepast bij “De Egyptische schaatser”, gespeeld door zowel Sabri Saad el-Hamus als Hans Dagelet en Jacob Derwig, en “De redenaar”, waarvoor Victor Löw een Louis d’Or nominatie ontving.

Ook te zien op 30 april, zie hier meer informatie.

Cargo H

Posted by

Twaalf makers, nieuwkomers uit negen landen, over het verlaten van thuis en het leven onderweg. Een bruisende, beeldende voorstelling met emotioneel en fysiek spel over het loslaten van het bekende en op weg zijn. Een voorstelling over de persoonlijke reis die we allemaal maken. Hoe verhoudt zich dat tot de manier waarop we nu kijken naar mensen die hun land verlaten? 

Een van de verschikkingen die oorlog met zich meebrengt is de noodzaak voor mensen om het geweld te ontvluchten, en hun thuis te verlaten. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn er daarom veel mensen hun thuisland ontvlucht . Om te blijven begrijpen wat dit voor mensen betekent is het belangrijk dat verhalen over dergelijke migratie gehoord worden, zoals in de voorstelling ‘Cargo H.’

In het nagesprek, onder leiding van Karolina Spaić, gaan de makers in gesprek met het publiek. Ze praten over hoe mensen in de tweede wereldoorlog migratie beleefd hebben en vergelijken dit met hun eigen migratie beleving. Er zullen ook een aantal gasten aanwezig zijn die zich in de de Tweede Wereldoorlog hebben verdiept. Ook gespreksleider Karolina Spaić, neemt haar ervaringen en kennis mee. Ze komt oorspronkelijk uit voormalige Joegoslavië, die een grote rol in de Tweede Wereldoorlog had. Vervolgens brak er weer oorlog uit in de jaren ’90, die vervolgens tien jaar heeft geduurd. Op deze manier wordt het verleden aan het heden gekoppeld en zal de historie voelbaar zijn.

Wie niet weg is, is…

Posted by

Jongeren uit Amsterdam verdiepten zich onder leiding van theatermaker Eva Benjamin in de geschiedenis van Amsterdam ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Zij spraken met ouderen over hoe het was om jong te zijn in oorlogstijd. Deze gesprekken, vol herinneringen en verhalen, vormen samen met ander bronmateriaal de basis van de voorstelling Wie niet weg is, is….

8,9,10! Ik kom! Ze rennen, verstoppen en vluchten. Er klinkt gelach, gegil, geschreeuw. Ze spelen. Op het schoolplein van toen en het schoolplein van nu. 15 kinderen spelen verhalen en spelletjes. Maar wat als een spelletje ineens werkelijkheid wordt? Ze rennen, verstoppen en vluchten. Wie niet weg is, is…

Tijdens de veertiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 300 jongeren in 42 projecten door heel Nederland zich in om 4 mei 2023 van betekenis te voorzien. Van Sittard tot Groningen en van Leiden tot Enschede klinken voor even de stemmen van toen in het nu.

Een waarschuwing uit het verleden

Posted by

Uit Nederland zijn percentueel de meeste Joden weggevoerd van alle West-Europese landen. Een belangrijke factor daarin was de perfecte staat van de vaderlandse bevolkingsadministratie. Dat was vooral het werk van Sjaak Lentz, Hoofd van de Rijksinspectie van de Bevolkingsregisters, die het als zijn doel zag om de burgers ‘vindbaar’ te maken.

Lentz werd tijdens de Bezetting niet alleen verantwoordelijk voor het persoonsbewijs, maar hij schiep een heel systeem van aan elkaar gekoppelde registraties, waar nauwelijks aan te ontsnappen viel. Deze vertelling laat zien hoe dit systeem van persoonsregistratie functioneerde, welke gevolgen het kreeg en hoe het een paar mensen verging die zich ertegen probeerden te verzetten. Een verhaal over registratie en discriminatie, met duidelijke parallellen met onze tijd.

Troost

Posted by

Mensen met een verstandelijk beperking uit Amsterdam verdiepten zich onder leiding van theatermaker Noa Tielens in de geschiedenis van Amsterdam ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Zij spraken met elkaar over hoe het was om jong te zijn in oorlogstijd. Deze gesprekken, vol herinneringen en verhalen, vormen samen met ander bronmateriaal de basis van de voorstelling TROOST.

Verdriet zit in ons allemaal. Verdriet om wat is geweest, om dat wat er niet meer is en om onze gedeelde geschiedenis. We leren dat we dit mogen voelen en delen met anderen. De spelers nemen je mee in hun wereld van verdriet, strijd en verlies, maar tonen ook hun vermogen een ander te helpen, te troosten en vooral om niet op te geven. In de voorstelling TROOST laten de spelers van LeBelle zien hoe onvoorwaardelijke steun en liefde eruit ziet in tijden van onrust en strijd.

Reserveren voor de voorstelling kan door een mail te sturen naar reserveringlebelle@cordaan.nl.

Tijdens de veertiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 300 jongeren in 42 projecten door heel Nederland zich in om 4 mei 2023 van betekenis te voorzien. Van Sittard tot Groningen en van Leiden tot Enschede klinken voor even de stemmen van toen in het nu.

Erve

Posted by

Jongeren uit Amsterdam verdiepten zich onder leiding van theatermakers Jorn Laponder en Sofia de Valk in de geschiedenis van Amsterdam ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Zij spraken met ouderen over hoe het was om jong te zijn in oorlogstijd. Deze gesprekken, vol herinneringen en verhalen, vormen samen met ander bronmateriaal de basis van de voorstelling ERVE.

Wat kan de erfenis zijn van een gebeurtenis aan een volgende generatie? Wat is jouw eigen ERVE en wil je die wel?

ERVE is de uitkomst van een intensief repetitieproces in de meivakantie waarin de jongeren zelf hebben geschreven, gemaakt en geïmproviseerd.

Tijdens de veertiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 300 jongeren in 42 projecten door heel Nederland zich in om 4 mei 2023 van betekenis te voorzien. Van Sittard tot Groningen en van Leiden tot Enschede klinken voor even de stemmen van toen in het nu.

Laatste lied

Posted by

In 1948 schreef de vierentachtigjarige Strauss zijn misschien wel meest geliefde compositie, de Vier letzte Lieder. Hij stierf kort na de voltooiing in 1949 en heeft ze dus nooit zelf kunnen horen. Richard Strauss had tijdens de oorlogsjaren een ambivalente verhouding met het nazisme: hij was een groot tegenstander van de oorlog, maar uit pragmatisme toch ook zo af en toe niet. Op het einde van zijn leven heeft hij spijt betuigd en liederen gecomponeerd die wijsheid en een sfeer van berusting uitstralen. De componist neemt afscheid van het leven, en de wereld neemt afscheid van een muzikale taal die nu definitief ‘historisch’ was geworden. Terwijl Strauss deze liederen schreef, was de atonale muziek de kinderschoenen al lang ontgroeid, en in de tweede helft van de twintigste eeuw zou de muziek een radicaal andere richting nemen. De Vier letzte Lieder met alt-mezzo Carina Vinke als een Edith Piaf op de barkruk, in een nieuwe spraakmakend NBE arrangement.

Tijdens dit concert zal dichter Mahat Arab ook drie speciaal voor dit thema geschreven werk voordragen.

Mahat Arab (hij/hem) is een Arnhemse schrijver en dichter die ondertussen in Amsterdam is neergestreken. Een aantal jaar geleden kwam hij via Mensen Zeggen Dingen in contact met de wereld van poëzie en vond hier een nieuwe passie in. Als kind van Somalische vluchtelingen gaan veel van zijn teksten over identiteit, onwennigheid maar ook over de humor die we in ongemak tegen kunnen komen. In 2021 werd zijn verhaal door ILFU bekroond met de winst van hun verhalenwedstrijd en was hij in 2022 onderdeel van de Parijsresidentie van DeBuren. Op dit moment is hij producent bij Poetry Circle en werkt hij als Hoofdredacteur bij Mensen Zeggen Dingen.

Muzikaal programma

Posted by

Ter gelegenheid van de Nationale Dodenherdenking brengen Oekraïense en Russische zangers een muzikaal programma in de foyer van Nationale Opera & Ballet.

Op 4 mei is op de Dam in Amsterdam de jaarlijkse herdenking van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en van oorlogssituaties en vredesoperaties daarna. De Nationale Opera sluit aan bij de herdenking met muziek die tot nadenken stemt en gevoelens van verdriet, ontheemding en hoop uitdrukt.

Oekraïense en Russische zangers van De Nationale Opera Studio brengen aria’s en liederen ten gehore van onder anderen Hans Eisler, Kurt Weill, Benjamin Britten en Mieczysław Weinberg. Het programma wordt gepresenteerd door Andrea van Pol.

De Nationale Opera Studio
De Nationale Opera Studio is een tweejarig programma waarin jonge zangers en repetitors klaargestoomd worden voor een internationale operacarrière. De Opera Studio combineert workshops en coaching met een breed scala aan professionele ervaringen. Artistiek leider is de internationaal gerenommeerde sopraan Rosemary Joshua.

Nagasaki

Posted by

Nagasaki, 9 augustus 1945. De atoombom heeft de stad verwoest. Tienduizenden mensen zijn dood. Tussen de ruïnes zoekt Franka haar vriendin. Kan ze haar vinden voor de straling haar fataal wordt?

“Nagasaki vertelt op spectaculaire wijze een verhaal over een zoektocht door het puin van een kernramp.”
en
“Een betoverend geheel”
NRC

Nagasaki is een beeldloze film van 35 minuten, een WO II-thriller voor je oren, een spoken word opera vol beats en Japanse hichiriki-fluit over liefde in tijden van de atoombom.

“Aangrijpend en meeslepend”
VPRO Gids

Zal ook op 5 mei te zien zijn in De Vlucht

TenClub’s House of Poetry

Posted by

De Mayer Manor, het huis van TenClub op Nes 116, was een onderduikadres en de sporen daarvan zijn nog steeds te zien.

Adriaan Roland Holst, die het gedicht op het Monument op de Dam schreef en ooit de Prins der Dichters genoemd werd, schreef ontroerende gedichten ter herdenking van de oorlog, waaronder Eens zullen allen die tussen ons kwamen zijn weggevallen. De componiste Henriëtte Bosmans zette van hem verschillende gedichten op muziek – zij had het als vrouw die op vrouwen viel moeilijk in de toenmalige maatschappij en kwam ook met grote moeite de oorlog door. Zij zette tevens een gedicht van Clara Eggink over het bombardement op Rotterdam op muziek, dat zelden of nooit wordt uitgevoerd: Dodenmars voor Rotterdam, een stuk voor voordracht en piano.

We besluiten met de première van een nieuw lied op een hoopvol gedicht van Roland Holst: Zwerversliefde.

Het is druk op de Dam, dus wees vanaf 19 uur welkom voor een drankje om vanaf 20 uur de plechtigheid op groot scherm mee te kijken.

Om 20:30 uur start een rondleiding door het pand, waarin het verhaal van de Joodse onderduikers geïllustreerd wordt verteld. En van 21:00 tot 21:45 uur speelt deze korte voorstelling:

Adriaan Roland Holst, die het gedicht op het Monument op de Dam schreef en ooit de Prins der Dichters genoemd werd, schreef ontroerende gedichten ter herdenking van de oorlog, waaronder ‘Eens zullen allen die tussen ons kwamen zijn weggevallen’. De componiste Henriëtte Bosmans zette van hem verschillende gedichten op muziek – zij had het als vrouw die op vrouwen viel moeilijk in de toenmalige maatschappij en kwam ook met grote moeite de oorlog door. Zij zette tevens een gedicht van Clara Eggink over het bombardement op Rotterdam op muziek, dat zelden of nooit wordt uitgevoerd: ‘Dodenmars voor Rotterdam’, een stuk voor voordracht en piano. We besluiten met de première van een nieuw lied op een hoopvol gedicht van Roland Holst: ‘Zwerversliefde’ door componist/klarinettist Vincent Martig. De gedichten worden voorgedragen door Simon Mulder en de liederen gebracht door Saskia de Man-Martig (sopraan) en Daan van de Velde (piano).

Het geluid van vrijheid

Posted by

Op 5 mei 1945 trokken duizenden Amsterdammers naar de Amstellaan, de huidige Vrijheidslaan en de Berlagebrug om in de stromende regen met bossen bloemen de bevrijders feestelijk te onthalen. Ze moesten nog twee lange dagen geduld hebben omdat de Duitsers weigerden zich over te geven.

78 jaar geleden werd Amsterdam bevrijd van het onmenselijke regime van Nazi-Duitsland. Vijf jaar eerder, op 10 mei 1940, was de oorlog begonnen. De oorlog, die de stad voorgoed zou veranderen.

We vertellen over het leven tijdens de bezetting, over de razzia’s, de Februaristaking, het bombardement op Artis, de jazzenclave op de Nieuwendijk, de deportaties van meer dan 60.000 Joden, het verzet, de hongerwinter, die aan ongeveer 2300 mensen het leven kostte, maar ook over de veerkracht en vindingrijkheid van de Amsterdammers in die verschrikkelijke 5 jaar.

“We vertellen lokale verhalen over de terreur van de bezetting, over het met geweld omverwerpen van de democratische rechtstaat. We zien dat nu in Oekraïne weer gebeuren en we beseffen meer dan ooit dat onze vrijheid zeer kostbaar en kwetsbaar is. We doen wat we kunnen voor de vluchtelingen, honderden alleen al uit Oekraïne. We geven ze vrede, hier, in Amsterdam, dat weet, al is het uit de verhalen van onze ouders en grootouders, hoe het is om in oorlog, geweld en onderdrukking te moeten leven. Maar laten we toch vooral niet vergeten om te swingen, te zingen en onze lieve vrijheid te vieren.”
Vincent Bijlo

De Konrad Koselleck Big Band speelt niet-alledaagse concerten over bijzondere maatschappelijke en cultuur-overstijgende thema’s. De bekende cabaretier en schrijver Vincent Bijlo vertolkt het verhaal, Ellen ten Damme zingt persoonlijke en herkenbare songs. Konrad Koselleck en zijn musici geven het verhaal met muziek en geluid lading en vleugels.

Wanklank

Posted by

‘De teekenen des tijds doen mij een donkere toekomst voorzien.’ Honderd jaar geleden overleed Gerard Bolland, filosoof aan de Universiteit van Leiden. Zijn provocerende gedachtegoed en bulderende colleges deden veel stof opwaaien. Bolland ontpopte zich tot grondlegger van het fascistisch gedachtegoed in Nederland: bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog werd zijn laatste toespraak zelfs opnieuw gedrukt en verspreid. In 2003 werd zijn borstbeeld verwijderd uit de Tweede Kamer – gecanceld, zou je kunnen zeggen. Terecht. Of niet?

Wanklank duikt in het turbulente leven van deze bewust vergeten filosoof, met een filmische mix van jazz en klassieke muziek. De acteurs en musici van KASSETT en Ikarai kruipen in het hoofd van Bolland. Als we ons zelfs in hem kunnen inleven, dan lukt dat bij iedereen. Want we moeten een poging blijven doen ons tot een onbegrijpelijke ander te verhouden. Toch? Of moeten we iemand als Gerard Bolland niet eens wíllen begrijpen?

Het Gebeurde

Posted by

Herdenkingsvoorstelling met indringende monoloog, omlijst door Klezmermuziek op basis van de autobiografische verhalen van de bekende Nederlandse schrijfster Marga Minco (1920).

Actrice Thea Rijsewijk vertelt over het lot van de joden tijdens de oorlog en hun vervolging door de Duitse bezetter. Als toeschouwer beleef je mee hoe een gewoon Joods gezin in een rijtjeshuis geleidelijk van de Nederlandse samenleving wordt afgesneden, om uiteindelijk naar een vernietigingskamp te worden afgevoerd. Alleen Marga weet te ontkomen. Zij werd door niet-Joodse medeburgers geholpen, maar haar familieleden en de meeste andere Joden niet.

Ravensbrück

Posted by

Aline Eugenie Vervoort, de grootmoeder van Stefanie Claes, verbleef tijdens de Tweede Wereldoorlog meer dan een jaar in Ravensbrück, een vrouwenconcentratiekamp in Duitsland. Een trauma tijdens haar verdere leven. Ook voor haar dochter, de moeder van Stefanie. Hoe komt het dat trauma’s worden doorgegeven over generaties heen?

“Het verhaal is triest, maar ik wil er ook hoop uit puren. ­Tonen dat het leven voortgaat, dat er nieuwe generaties komen en dat je de mogelijkheid krijgt om de zwaarte achter je te laten.” Stefanie Claes in De Standaard

Dus jij zegt

Posted by

Een komische voorstelling over de polarisatie, waar die in het verleden toe heeft geleid en over onze angsten dat dat weer zou kunnen gebeuren.

We leven in een tijd van sterke meningen. En sterke meningen zijn aan de ene kant heel eng, ze maken karikaturen van onze tegenstanders totdat ze geen mensen meer lijken. En het verleden heeft aangetoond wat mensen elkaar kunnen aandoen als je dat maar ver genoeg doorzet.

Maar aan de andere kant zijn sterke meningen ook heel grappig. Ze maken ziende blind, luisterend doof en zijn de bron van talloze onnodige conflicten: kortom ideaal materiaal voor komedie!

Dus jij zegt opent de deur naar een veiliger publiek debat door iedere kant van ieder conflict in onze huidige maatschappij precies even serieus te nemen, namelijk: zo min mogelijk. En in hoeverre doen we zelf mee aan de polarisatie? Hoe serieus nemen we onze politieke tegenstanders nog? Is het klikken op schandalige nieuwskoppen over wat “die anderen” nu weer iets voor belachelijks gezegd of gedaan zouden hebben niet hetzelfde als de roddels van vroeger dat joden kinderen zouden eten? En hoeveel waarde heeft het woord facisme nog, als iedereen elkaar voor facist uitmaakt?

Alle kanten worden in deze voorstelling even hard voor gek gezet, te beginnen met de spelers zelf. Samen om onszelf lachen is een mooi begin van beter luisteren en minder schreeuwen. En in onze zoektocht naar een oplossing klinkt opeens de stem van een van de overlevers van de oorlog: de oma van een van de spelers, die in een Japans kamp in Indonesië de tijdelijkheid van vijandschap leerde inzien.

Dus jij zegt wordt in een Joodse School gespeeld en de geschiedenis van het pand wordt speciaal voor Theater Na De Dam aan deze voorstelling toegevoegd.

NB Deze voorstelling bevat sporadisch grof taalgebruik.

Een uurtje gelukkig te zijn

Posted by

Een swingend jazzorkest van acht muzikanten en een zanger/verteller laten de heerlijke Nederlandstalige muziek uit de jaren ’30 en ’40 van (Joodse) artiesten opnieuw klinken tegen de achtergrond van een tijd waarin de angst regeerde en niets zeker was. Met evergreens van Bob Scholte, Johnny & Jones en Max Tak tot aan We zien elkaar weer (We’ll meet again) van Jetje van Radio Oranje.

Wat betekende deze muziek destijds in het leven van de gewone man en vrouw? En hoe zing je over onschuldige zonnetjes terwijl je leven als Joodse artiest op het spel staat? Waar vinden wijzelf moed en hoop in onze zorgelijke tijd, met opnieuw oorlog in Europa, opkomend extreem rechts en een wankel klimaat?

Over radio’s, soldatenliefjes, een bloeiende Betuwe en … zonnetjes.

Me and Mr. Jansen (in English)

Posted by

Met tolk Nederlandse Gebarentaal

English
It all started when the storyteller stumbled upon a black and white picture of a razzia in 1943. In the image, he recognised his current home in the centre of Amsterdam. An older couple was being pulled out of the building by men in white coats, officers of the SS. What must a storyteller do when faced with such a story? He peels the layers off the past, waking up sleeping ghosts, like the Dutch barber who used to live on the ground floor, Mr. Jansen. Inquiring him about forgotten secrets, distant memories of buried sins.

Me and Mr. Jansen is an engaging solo storytelling show that invites the audience to venture beyond concepts such as “right” and “wrong”. Who plays innocent, and who wears the traitor’s costume? Can we even choose which roles we play or are we nothing but figures trapped in the wheel of history, endlessly repeating our parts?

Nederlands
“Het is een gevoelige zaak om de juiste kapper te vinden. Ik bedoel, iemand die een schaar zo dicht bij je keel houdt, zou iemand moeten zijn die je vertrouwt, nietwaar?”

Een voorstelling over een Nederlandse kapper genaamd Jansen en een Israëlische storyteller die naar de kapper moet.

Bij de voorstelling is een Nederlandse gebarentolk aanwezig.

Na de succesvolle samenwerkingen met Sahand Sahebdivani, betreedt theatermaker en storyteller Raphael Rodan nu in zijn eentje het podium, met een voorstelling die dichter bij hem en zijn geschiedenis staat dan ooit. Een ongemakkelijke voorstelling waarin hij onderzoekt hoe verraad werkt, en waarin zijn Joodse afkomst en alles wat er met zijn familie gebeurde in de Tweede Wereldoorlog centraal staan. Een project dat gaat over de vraag of je aan je eigen geschiedenis kan ontsnappen.

Het verhaal
Raphael liet zich inspireren door een zwart-wit foto die hij toevallig onder ogen kreeg. “Ik herkende de straat: de foto is genomen vanaf de andere kant van de gracht waar ik nu woon. Hij is genomen in 1943. Er lopen kinderen in de rij, soldaten om hen heen. In de hoek, nauwelijks zichtbaar, schoppen enkele jongens gekleed in witte jassen een voordeur in. De voordeur waarachter ik nu leef.” Enkele weken later vond het bejaarde joodse echtpaar dat in het appartement woonde de dood, in concentratiekamp Sobibor. Niet veel later werd het appartement overgedragen aan een ander: de heer Jansen, de kapper van beneden. Als beloning na een stiekeme daad van verraad? Of was meneer Jansen een onschuldig slachtoffer van de situatie? Of werd hij gedwongen om deze keuze te maken om zijn dierbaren te beschermen?

About the artists

Raphael Rodan (1980, Jerusalem, Israel) is an award-winning theatre maker and storyteller. Since he moved to Amsterdam, he had created a few hit storytelling shows like: the winner of Amsterdam fringe 2017 “My Father Held a Gun”, about the nature of war. His work has received international recognition, playing in theatres and festivals all over Europe. Apart from writing and performing, Raphael also teaches storytelling, In 2014, together with Farnoosh Farnia and Sahand Sahebdivani, he created The Mezrab Storytelling School. Since 2018, together with Sahebdivani, he has been working as the Artistic Director of the Amsterdam Storytelling Festival. The vision of the festival is to link the ancient art of storytelling with today’s most current burning questions.

Titus Tiel Groenestege (1959, Angerlo, The Netherlands) Titus’s career as an actor and director stretches over 4 decades. Among the many awards and highlights of his work, one might mention ‘False Waltz’, which he created, together with Ria Marks, a trilogy depicting the life of a couple through the three stages of their life: love, marriage, and old age. This highly acclaimed and successful production was played all over the world and was made into a movie, nominated for an Emmy Award in 2007. Although still active as an actor, Titus Tiel Groenestege has lately been mainly known as a director. Drawing from the diversity of his own acting experiences, his field of work covers theatre, cabaret, slapstick, music theatre, bands, classical orchestras, dance and movement theatre.

Sjiwwe voor Sobibor

Posted by

Van 23 maart tot 6 juli spelen jonge theatermakers de voorstellingenreeks Sjiwwe voor Sobibor. In zeven voorstellingen onderzoeken zeven jongeren nieuwe manieren van herdenken, tachtig jaar na de transporten vanuit Nederland naar vernietigingskamp Sobibor.

In 1943 vertrokken er negentien treinen vanuit kamp Westerbork met als eindbestemming Sobibor. De 34.313 gedeporteerde Joodse Nederlanders en vluchtelingen werden bijna allemaal vrijwel direct bij aankomst vermoord. Van hen wisten slechts achttien te overleven.

Bij het maken van de voorstellingen onderzoeken jongeren van Roestvrij theater uit Dwingeloo het systeem achter de deportaties, de persoonlijke verhalen van de slachtoffers en ontwikkelen zij nieuwe rituelen om te herdenken en te rouwen. Sjiwwe is de zevendaagse rouwperiode in de Joodse traditie, maar betekent ook ‘zitten’ en is het woord voor het getal zeven in Jiddisj.

De zeven korte voorstellingen hebben elk een uniek karakter en worden meerdere keren uitgevoerd op de datum van een transport. De voorstelling van 8 juni wordt tevens in het Vondelpark Amsterdam (1 juni) en Nationaal Monument Kamp Vught (4 juni) gespeeld.

1 juni 2023 16:00 Vondelpark, Amsterdam
> ingang van het Vondelpark aan de Van Eeghenstraat 78

4 juni 2023 15:00 Nationaal Monument Kamp Vught
> meer informatie

Nooit Meer

Posted by

Blond & Blauw Theater i.s.m NS presenteert Nooit Meer van 2 t/m 5 mei in de Koninklijke Wachtkamer van CS te Amsterdam, kijk hier voor alle data.

De oorlogsjaren in een programma met cabaret, liederen, verhalen, overdenkingen, protest en spot.