De brieven die bleven

Posted by Danielle van den Berg

Jongeren uit Utrecht verdiepten zich onder leiding van theatermaker Linda Bosch in de geschiedenis van Utrecht ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Hun onderzoek vormt de basis voor De brieven die bleven.

Op 4 mei zullen 11 jongeren op de fiets door Utrecht trekken met post. Brieven met verhalen over toen en over nu. Een poging op de mat om de herdenking vanuit thuis kracht bij te zetten.

Tijdens de elfde editie van Theater Na de Dam zetten bijna 500 jongeren in 40 projecten door heel Nederland zich in om, ondanks alles, ook dit jaar 4 mei van betekenis te voorzien. Gebaseerd op digitale gesprekken en briefwisselingen tussen jongeren en ouderen over de oorlog wordt – in veel verschillende vormen – iets waardevols gemaakt en staan we niet alleen stil bij het verleden, maar ook bij de complexe tijd waarin we nu leven.

Bekijk hieronder enkele foto’s van de brieven. Ook zijn twee brieven ter voorbeeld te lezen:

Lees de brief van Iris
Lees de brief van Simone
Lees hier de brief van Jonah

Vanaf 4 mei zijn alle brieven hier te lezen.

En dat je dan ineens iets hoort

Posted by Danielle van den Berg

Jongeren uit Utrecht verdiepten zich onder leiding van theatermaker Linda Bosch in de geschiedenis van Utrecht ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Zij spraken met ouderen over hoe het was jong te zijn in oorlogstijd. Deze gesprekken, vol herinneringen en verhalen, vormen samen met ander bronmateriaal de basis van de voorstelling En dat je dan ineens iets hoort.

Dat je ineens het geluid hoort van een vliegtuig of de stem van een Duitse soldaat. Een verhaal over wat er verderop gaande is of een geheim of iets dat je in eerste instantie niet wilt geloven. Dat je van alles hoort, behalve de klokken van de Dom.

Wij sluiten ons aan bij de herdenking op Domplein. Mocht deze herdenking uitlopen, dan beginnen wij de voorstelling later.

Tijdens de tiende editie van Theater Na de Dam spelen gelijktijdig 34 voorstellingen gebaseerd op gesprekken tussen jongeren en ouderen over de oorlog. Van Sittard tot Groningen en van Den Haag tot Arnhem klinken voor even de stemmen van toen in het nu.

Over de Vecht

Posted by Danielle van den Berg

Jongeren uit Utrecht verdiepten zich onder leiding van theatermaker Sophie Plekker in de geschiedenis van Utrecht Overvecht ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Zij spraken met ouderen over hoe het was jong te zijn in oorlogstijd. Deze gesprekken, vol herinneringen en verhalen, vormen samen met ander bronmateriaal de basis van de voorstelling Over de Vecht.

Stut neemt je mee op oorlogspad. In een theatrale route door Overvecht herdenken we de oorlog herdenken en vieren we saamhorigheid. De voorstelling wordt gespeeld door een diverse groep jongeren – vluchtelingen, nieuwkomers en rasechte Utrechters.

Tijdens de tiende editie van Theater Na de Dam spelen gelijktijdig 34 voorstellingen gebaseerd op gesprekken tussen jongeren en ouderen over de oorlog. Van Sittard tot Groningen en van Den Haag tot Arnhem klinken voor even de stemmen van toen in het nu.

Dodenjaarsavond

Posted by Danielle van den Berg

Op de avond van 4 mei staan we stil bij het oude voordat we het nieuwe tegemoet gaan. Dodenjaarsavond toont de weg van herdenken naar vrijheid. DOX, Theater Utrecht en Stadsschouwburg Utrecht presenteren een avondvullend programma met spoken word, dans, theater, muziek, lekker eten en drinken en met als afsluiting een feest in de grote zaal van de schouwburg. Een bijzondere samenwerking tussen spoken word artiest PAX (bekend van Kyteman Orchestra), choreograaf en beatboxer Abdelhadi Baaddi (bekend van ISH), choreografe Anne Suurendonk (Artbeat Amsterdam), regisseur Thibaud Delpeut van Theater Utrecht en jonge performers van DOX. De avond is in het kader van Theater Na de Dam en wordt muzikaal begeleid door Tom van Wee (Artbeat Amsterdam).

 

Her-denken

Dodenherdenking is op 4 mei. En op 5 mei vieren we de vrijheid. Terwijl de vrijheid die we vieren veel te maken heeft met alle doden die zijn gevallen. Zoals we met Oudejaarsavond stilstaan bij het oude voordat we het nieuwe tegemoet gaan, toont Dodenjaarsavond de weg van herdenken naar vrijheid. We her-denken het herdenken met elkaar. Maar hoe moeten we herdenken als we de verhalen steeds minder vaak uit eerste hand kennen? Hoe herdenken we doden die we niet hebben gekend? Die ons misschien niet echt iets zeggen? Is twee minuten stilte dan nog de juiste vorm? Op deze avond van 4 mei willen we graag samen met jou her-denken en proberen om met elkaar, en het hele publiek, te komen tot een nieuwe vorm voor 4 mei. Niet om het oude los te laten. Maar om het nieuwe samen te besluiten.

 

Kom kijken en dansen op het podium

In een intensief traject werken de jonge performers van DOX toe naar een multidisciplinair programma waarbij zij ieder vanuit hun hart en hoofd verbinding maken met wat herdenken voor hen betekent. Ze stellen de lastige, moeilijke, pijnlijke en grappige vragen. Het doorlopende, avondvullende programma start om 19.45 uur en duurt tot na middernacht. Schuif bij ons aan op het podium van de Stadsschouwburg en beleef dit bijzondere programma mee!

BEATS PER MINUTE

Posted by Danielle van den Berg

Jongeren uit Utrecht verdiepten zich onder leiding van theatermaker Alexa Hakkenbrak in de
geschiedenis van hun stad ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Zij spraken met ouderen
over hoe het was jong te zijn in oorlogstijd en met verschillende generaties over het belang
van herdenken. Deze gesprekken, vol herinneringen en verhalen, vormen samen met ander
bronmateriaal de basis van de voorstelling BEATS PER MINUTE.

In deze muzikale theaterperformance klinken opzwepende beats, rituele ritmes en scherpe
teksten in een eigentijdse versie van een herdenkingsritueel. De 15 jongeren die eraan
meedoen zoeken hun eigen manier om stil te staan bij belangrijke gebeurtenissen uit onze
wereldgeschiedenis, en om het leven samen te vieren.

Tijdens de negende editie van Theater Na de Dam spelen gelijktijdig 28
jongerenvoorstellingen. Van Sittard tot Groningen en van Den Haag tot Arnhem klinken voor
even de stemmen van toen in het nu. Speelt ook op 3 mei om 15:00

Over vechters

Posted by Danielle van den Berg

Jongeren uit Utrecht verdiepten zich onder leiding van theatermaker Sophie Plekker in
Overvecht ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Zij spraken met ouderen over hoe het was
jong te zijn in oorlogstijd. Deze gesprekken, vol herinneringen en verhalen, vormen samen
met ander bronmateriaal de basis van de voorstelling Over Vechters.

In Overvecht klinken de verhalen van vechters. Vechters van vroeger en vechters van nu. In
een wijk waar alleen weiland was, sluimert de oorlog in je verbeelding. Tot de bewoners
haar wakker maken.

Tijdens de negende editie van Theater Na de Dam spelen gelijktijdig 28
jongerenvoorstellingen. Van Sittard tot Groningen en van Den Haag tot Arnhem klinken voor
even de stemmen van toen in het nu.

Speelt ook op zaterdag 5 mei om 12.30u.

De Tweede Wereldoorlog eindigt vandaag

Posted by Danielle van den Berg

Op verzoek van Theater Na de Dam schreef Arnon Grunberg een nieuw toneelstuk dat op 4 mei gelijktijdig door alle grote toneelgezelschappen in het hele land wordt gepresenteerd. De Tweede Wereldoorlog eindigt vandaag is een tragikomedie over een holocaust overlevende in het #metoo tijdperk. Over de macht van het slachtoffer, over schuldgevoel en zelfvernietiging, over het verleden als chantagemiddel.

“Herdenken is net als democratie een theatrale aangelegenheid, vandaar dat ik een stuk schrijf voor Theater Na de Dam” – Arnon Grunberg

Het laten schrijven van een nieuwe toneeltekst vormt sinds een paar jaar een vast onderdeel van Theater Na de Dam. Eerdere auteurs waren Rik van den Bos, Judith Herzberg en Rebekka de Wit. Deelnemende gezelschappen zijn Theater Utrecht, Toneelgroep Amsterdam, Toneelgroep Maastricht, Noord Nederlands Toneel, Het Nationale Theater, Toneelgroep Oostpool, Tryater, Theater Rotterdam, Theatergroep Suburbia, Het Zuidelijk Toneel en Toneelschuur Haarlem.

 

Voorbij het strijklicht

Posted by Danielle van den Berg

Op de avond van de Nationale Dodenherdenking op 4 mei zetten theatermakers en artiesten in heel Nederland zich om 21.00 uur in om deze dag van extra betekenis te voorzien. Traditiegetrouw lezen de stadsgezelschappen die avond een nieuwe toneeltekst van een Nederlandse toneelauteur. Dit jaar schrijft Rebekka de Wit in opdracht van Theater Na de Dam Voorbij het strijklicht. 

Rebekka de Wit brengt met haar gelaagde, poëtische tekst een nieuw, zoekend perspectief op herdenken. Hoe kunnen we de doden eren als het er te veel zijn? En welke rol kan de kunst hierbij spelen? Haar tekst wordt gelezen in combinatie met delen uit Het Onderzoek van Peter Weiss, de gedramatiseerde weergave van de Auschwitzprocessen. Dit stuk werd in de jaren ’60 elk jaar op 4 mei in de Stadsschouwburg Amsterdam voorgedragen door de acteurs van het Publiekstheater. Noord Nederlands Toneel, Toneelgroep Amsterdam, Theater Utrecht, Toneelgroep Maastricht, Het Nationale Theater i.s.m. Firma MES, makers verbonden aan Theater Rotterdam waaronder van Wunderbaum, Veenfabriek en Tryater (in het Fries) presenteren de tekst gelijktijdig aan het publiek.

 

Buiten Bereik

Posted by Danielle van den Berg

Vandaag de dag zijn nieuwsberichten van over de hele wereld binnen enkele tellen te lezen op je smartphone. Maar dat was tijdens de Tweede Wereldoorlog natuurlijk wel anders. Via de krant, affiches op straat, de radio of de buurvrouw van een paar huizen verder hoorde je in die tijd allerlei verhalen. Maar welk nieuws was er eigenlijk te vertrouwen? En wat deden die berichten met jou en jouw blik op de wereld? Deze en vele andere vragen stelden Utrechtse jongeren aan ouderen die de oorlog mee hebben gemaakt. Een aantal van hen woonde destijds in Utrecht, anderen woonden op verschillende plekken in Marokko en op Curaçao. Op basis van de gesprekken tussen jong en oud is de theatrale route Buiten Bereik tot stand gekomen. Deze loopt van de Stadsschouwburg Utrecht, door de wijk Wittevouwen.

Bent u slecht ter been? Neem dan van te voren contactmet ons op, dan kijken we welke route het beste bij u past.

Deze voorstelling speelt ook op 5 mei om 14:30

Zie ook
• Theater Kikker presenteert ‘Waar ik straks was’ van Sam Ghilane in de Hekmanfoyer / 19.00 uur
• ‘Voorbij het Strijklicht’ – voordracht nieuwe toneeltekst van Rebekka de Wit door Theater Utrecht / 21.00 uur

Zie je, ik ben je niet vergeten

Posted by Danielle van den Berg

Verhalen van ouderen die jong waren tijdens de Tweede Wereldoorlog vormen de inspiratiebron voor de voorstelling Zie je, ik ben je niet vergeten over families die uit Utrecht verdwenen tijdens de oorlog. Jongeren uit Utrecht bezochten het stadsarchief en spraken met ouderen over hoe het was om jong te zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog. Gebaseerd op de beluisterde en gevonden verhalen wordt een theatrale route gemaakt door de gangen, kleedkamers en zalen van de Stadsschouwburg Utrecht.

Hoe is het om ineens iemand te missen?
Hoe voelt het om niet te weten waar iemand gebleven is?
Hoe zorg je ervoor dat je niet vergeet?

Op 4 mei klinken in de Stadsschouwburg weer voor even de namen. Van het klasgenootje, de schooljuffrouw, de winkelier, de buurman. Van de vader, de zoon en het zusje. De namen van de mensen die verdwenen. Maar niet vergeten.

Deze voorstelling speelt ook op 5 mei om 11.00u in de Stadsschouwburg Utrecht.

 

 

Leedvermaak

Posted by Danielle van den Berg

Speciaal voor Theater na de Dam 2016 presenteren veelal jonge acteurs van (stads)gezelschappen door het hele land een licht ingekorte versie van Judith Herzbergs toneeltekst Leedvermaak (1982) over verschillende generaties na de oorlog. In de handeling van het stuk, het bruiloftsfeest van Lea, wordt als het ware ‘ingebroken’ met een monoloog die Judith Herzberg onlangs met dit doel heeft geschreven. O.a. De Toneeltroep en het Ro Theater doen mee. In Utrecht heeft Theater Utrecht de eer.

Leedvermaak wordt op deze avond gelezen door een aantal ‘oude bekenden’: Astrid van Eck, Jesse Mensah, Bram Gerrits en Joost Bolt speelden in de lovend ontvangen voorstelling Een soort Hades die dit seizoen vier avonden te zien was in Stadsschouwburg Utrecht. Daan van Bendegem speelde eerder bij Theater Utrecht in Phaedra en maakte onlangs zijn aangrijpende solo De teloorgang van een ongekroonde idealist en Isabelle Houdtzagers is een terugkerende gast bij Theater Utrechts Wild Horses, waar zij met haar column de avond van een satirische noot voorziet.

Als we wakker worden

Posted by Danielle van den Berg

Onder leiding van een professionele theatermaker maken 10 tot 15 jongeren in een maand tijd een montagevoorstelling over hun stad in de Tweede Wereldoorlog. Wijk C en haar bewoners zijn de inspiratiebron. Hoe was het 70 jaar geleden op de plekken waar wij nu dagelijks komen? Hoe was het om toen zo oud te zijn als nu? Wat nemen deze jongeren daarvan mee? Door middel van interviews, verhalen en dagboekfragmenten komt de voorstelling tot stand.

In Vrede

Posted by Danielle van den Berg

In opdracht van Theater Na de Dam maakte de jonge schrijver Rik van den Bos een nieuw toneelstuk over de Tweede Wereldoorlog: In Vrede. Tegelijk met de andere stadsgezelschappen in het land presenteren de grootste toneelgezelschappen van ons land in hun eigen stad deze bijzondere nieuwe tekst aan het publiek.

In In Vrede worstelen drie personages, bewust of onbewust, met de sporen van een dood gewaande oorlog. Een man van zestig ontdekt dat zijn ouders niet zijn biologische ouders zijn, maar zijn onderduikouders. Hun gehele leven hebben zij dit voor hem verborgen weten te houden. Zijn echte ouders blijken joods en zijn tijdens de oorlog verraden door de buren. Die buren hadden een dochter die alles gezien heeft. Dit meisje, inmiddels een hoogbejaarde vrouw, heeft zichzelf in haar ouderlijk huis opgesloten en straft zich elke dag voor het verraad van haar ouders. Tussen deze twee personages door zwerft een man van begin dertig, die denkt dat de Tweede Wereldoorlog iets uit de geschiedenisboekjes is, maar ondertussen achterna wordt gezeten door de spoken van de oorspronkelijke bewoners van zijn huis uit die periode.

Drie verhalen die schetsen hoe de littekens die de Tweede Wereldoorlog heeft achtergelaten, ook nu nog hun sporen nalaten in onze samenleving. Hoe de vrede die zeventig jaar geleden uitgeroepen werd, voor veel mensen nog lang geen vrede is. En hoe genadeloos de wapens zijn waarmee wij ons beschermen tegen verlies, verdriet en schuld.

“De oorlog is de geschiedenis van iedereen die zijn wortels in West-Europa heeft. De passieve opstelling van de een heeft voor een deel het lot van de ander bepaald. Dat inzicht verliest nooit zijn belang en dat wil ik emotioneel toegankelijk maken voor mensen voor wie dat nog niet het geval is.” – Rik van den Bos

In Vrede is opgedragen aan Ruben Koster en Josua Ossendrijver, die over zijn levensverhaal het boek Verdoezeld Verleden schreef.

Lees op de website van Toneelgroep Amsterdam meer informatie over In Vrede.

4 vragen aan Rik van den Bos

4 en 5 mei Amsterdam interviewt Rik van den Bos

Tegelijk met Toneelgroep Amsterdam presenteren ook onderstaande stadsgezelschappen deze tekst in hun stad:
Theater Utrecht
Ro Theater
Toneelgroep Maastricht
Zuidelijk Toneel
Tryater Leeuwarden
Noord Nederlands Toneel en Moeremans & Sons

Zolang ik adem, hoop ik

Posted by Danielle van den Berg

In de vroege ochtend van 10 mei 1940 werd Utrecht wakker van het ronkende geluid van vliegtuigmotoren. Spannende dagen volgden maar de ongelijke strijd dwong Nederland tot een spoedige capitulatie. Op 14 mei was de Duitse overwinning een feit, het begin van een vijf jaar durende bezetting. Het leven in Utrecht veranderde hierdoor. Aanvankelijk leken de gevolgen van de bezetting mee te vallen. Maar gaandeweg kregen steeds meer Utrechters te maken met de donkere keerzijde van het leven in oorlogstijd.

 

In zolang ik adem, hoop ik maken jongeren uit Utrecht een voorstelling waarin hoop en dromen centraal staan. Jongeren duiken in dit roerige verleden waar de verhalen van hoop en dromen van onder andere Willem Dudok, het Gele Kasteel en Daniël de Moulin inspiratiebronnen zijn.
Samen gaan ze op zoek naar dat kleine lichtpuntje, de reden om te vechten En te worden wie ze willen zijn. Want dromen doe je altijd.

 

Building conversation

Posted by Danielle van den Berg

We nodigen je uit voor een gesprek. Lotte van den Berg organiseert twee performatieve gesprekken direct na afloop van de Dodenherdenking op het Domplein. Twee groepen deelnemers vertrekken naar speciaal voor de gesprekken ingerichte locaties. Je kan deelnemen aan een gesprek over de vraag of je daders ook mag herdenken. En voor de mensen die de twee minuten stilte graag voortzetten, is er het gesprek zonder woorden.

 

“Ik nodig je uit als deelnemer. En dat is niet zonder gevolgen. Als ik jou vraag mee te doen, zal ik dat zelf ook moeten doen. We kunnen beiden, zo lijkt het, niet aan de zijlijn blijven staan. De projecten die ik voorstel zijn als ruimtes; ruimtes waarin we elkaar tegen kunnen komen. Het zijn tijdelijk publieke ruimtes, waarin we ondervinden wat het is om naar elkaar te kijken en met elkaar te spreken.

 

In Building Conversation – Theater Na de Dam maken we van het gesprek een performance, een ritueel, uitgevoerd door de deelnemers zelf: door ons. Niet wat we zeggen maar hoe we spreken, bepaalt de waarde van onze woorden. Geïnspireerd op gesprekstechnieken van o.a. de kwantumfysicus David Bohm, Inuit-stamhoofden en de filosoof Socrates onderzoeken we samen met jou het gezamenlijk spreken.”

 

Building Conversation gaat in première op 16 juni tijdens het Oerol festival op Terschelling. De komende maanden organiseren wij proefopstellingen waarin speciaal voor dit project gesprekstechnieken ontwikkeld en uitgeprobeerd worden.