Theater Na de Dam

Theater is bij uitstek de plek om vragen en gedachten over de geschiedenis, oorlog en vrijheid, concreet en levend te houden. Ook Schouwburg Amstelveen biedt op 3 mei, in het kader van de nationale herdenking, twee voorstellingen aan die passen bij de herdenkingen in het hele land (de voorstellingen duren samen anderhalf uur).

Het bittere kruid
Met Hanne Arendzen en Julien Croiset
‘Ik wilde mijn familie verder laten leven door over ze te schrijven.’ Dit zegt Marga Minco (1920) over haar biografische boek: Het bittere kruid. Hierin beschrijft ze hoe haar familie argeloos een systeem van vernietiging wordt binnengedreven en hoe zijzelf overleeft. In de voorstelling vertellen Maruja Bobo Remijn en Julien Croiset de verhalen zoals ze geschreven zijn. Afwisselend zijn ze verteller, personage of allebei tegelijk. Af en toe is daar de stem van Marga Minco.

Met karige middelen wordt de wereld van Het bittere kruid opgeroepen. Leidraad voor de enscenering is de schrijfstijl van Marga Minco, licht van toon, zonder grote emoties. De schrijfster was gedurende de oorlog een jonge vrouw. Toch koos ze voor een jong meisje, een kind nog, als verteller. Argeloos kijkt het meisje naar de gebeurtenissen. De verschrikkelijke wandaden worden hoogstens gesuggereerd. Het is ook niet nodig. De toeschouwer kent de afloop en zal de teksten met de eigen beelden aanvullen.

• Op de foto Marga Minco, winter 1943-1944, aan de achterzijde van haar onderduikadres in Heemstede.

De Joodse vrouw
Met Marguerite de Brauw en Julien Croiset
In de dertiger jaren zag Bertold Brecht het gevaar van Nazi-Duitsland en begon hij met het schrijven van een aantal éénakters die later samengevoegd zouden worden tot Furcht und Elend des Dritten Reiches (Angst en Ellende in het Derde Rijk). In 1938 vond in Parijs de première van een aantal hiervan plaats – waaronder die van De Joodse Vrouw.

De scenes maken duidelijk hoe de nationaalsocialistische dictatuur in alle lagen van de samenleving en het dagelijks leven binnendringt en angst en wantrouwen zaait. De Joodse Vrouw is het aangrijpende verhaal van Judith Keith; zij voelt zich door deze verziekte sfeer genoodzaakt om afscheid te nemen van huis en haard.

Lex van Weren wordt geboren in 1920 en groeit op in Amsterdam. Het spelen op de trompet leert hij zichzelf aan. Als in de Tweede Wereldoorlog het hele gezin Van Weren wordt opgepakt en op transport wordt gezet naar vernietigingskamp Auschwitz, is het juist de trompet die hem het leven redt. Als enige van het gezin weet hij, als lid van het kamporkest, de verschrikkelijke tijd in het kamp te overleven als gevangene 16848. In 1980 haalde schrijver Dick Walda hem, na jaren van zwijgen, over om zijn verhaal te vertellen. Dat schokkende en emotionele relaas vormt het hart van deze intieme productie.

Acteurs Thomas Cammaert en Soy Kroon vertellen en spelen in een regie van Eddy Habbema het bijzondere en aangrijpende verhaal van Lex van Weren, de trompettist in Auschwitz. Het boek van Dick Walda wordt door Allard Blom bewerkt tot theatertekst.