De Surinaamse Elisabeth ‘Betty’ Bergen komt eind jaren twintig naar Nederland om te werken als verpleegkundige. Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog trouwt ze, maar na een half jaar is ze al weduwe. Niet lang daarna besluit Betty haar woning op het Harmoniehof te Amsterdam als schuilplaats aan te bieden. Ze heeft maar liefst acht Joodse onderduikers in haar huis, waaronder de dan driejarige Bertje. Ze beschouwt hem als haar eigen kind. In juni 1944 worden ze verraden en samen met haar Joodse onderduikers wordt Betty afgevoerd. Ze komt onder andere in kamp Ravensbrück terecht. Betty overleeft de oorlog. In 1948 hertrouwt ze en biedt ze in dezelfde woning onderdak aan vele Surinaamse familieleden en kennissen. Een ogenschijnlijk gezellige tijd breekt aan. Over de oorlog spreekt ze niet meer.
Betty heeft zelf nooit kinderen gekregen. De door haar geliefde Bertje, die net als zij de oorlog overleefde, heeft ze nooit meer gezien.
In Brieven aan Bertje brengt theatermaker Bodil de la Parra, zelf half Surinaams, een ode aan deze bijzondere vrouw. Ze probeert haar beweegredenen te achterhalen. Betty’s oma werd nog in slavernij geboren. Hoe was het om als vrouw van kleur te leven in het land van de kolonisator tijdens zo’n belangrijk tijdsgewricht?
Over Bodil de la Parra
Bodil de la Parra, opgeleid aan de Amsterdamse Toneelschool en Kleinkunstacademie, is actrice, schrijver en theatermaker. Ze schreef en speelde o.a. voor Theater het Amsterdamse Bos, het NNT, HNT en Orkater. Voor regisseur Matthijs Rümke schreef ze onder andere Victor en Ik (2000, nominatie Taalunie Toneelschrijfprijs) en Hagedissenhuid (2003). Bodil werkte aan meer dan twintig theaterteksten en schrijft ook scenario’s. Voor Via Rudolphi Producties maakte ze de theatervoorstellingen Ouwe Pinda´s (2014), Gouwe Pinda’s (2017/2018), Het Verbrande Huis (2018) en Dagen van Rijst (2022). Voor Orkater schreef ze mee aan Woiski v.s. Woiski (Keuze wijkjury 2018), De Gliphoeve (Officiële juryselectie Theaterfestival 2021 en Nominatie Toneelschrijfprijs 2023) en het succesvolle De Plantage van onze voorouders (2023-2024). Als actrice was ze o.a. te zien in De Leedvermaak trilogie (2022) bij HNT, Het Indisch Interieur (22/23) van en met Bo Tarenskeen en in de tv-serie Klem.
Theater Na de Dam
In heel Nederland voorstellingen na de herdenking
Toen zij wilden vertellen
Posted byJongeren uit Amersfoort verdiepten zich onder leiding van theatermakers Maike Pijnappel en Julia Spoelstra in de geschiedenis van Kamp Amersfoort ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Zij spraken met nabestaanden van mensen die in het kamp gezeten hebben omdat ze verzet boden. Deze gesprekken, vol herinneringen en verhalen, vormen samen met ander bronmateriaal de basis van de voorstelling ‘Toen zij wilden vertellen’.
Verzet geboden – opgepakt – verhoord – vastgezeten.
In de gevangenis. In een kamp. In nog een kamp.
En dan is de oorlog voorbij.
Maar je draagt iets met je mee. En je wilt het kwijt.
Maar wie luistert er?
Theater Na de Dam JONG
Tijdens de vijftiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 46 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, vormen de basis van de jongerenvoorstellingen.
In haar schoenen
Posted byWandel door de straten van de stad Amersfoort en duik in het verborgen familieverhaal van oma Sonja.
Als theatermaakster Judith Kruithof gedurende haar pubertijd ontdekt dat ze Joods is, begint de zoektocht naar haar familiegeschiedenis en ontdekt ze waarom deze na al die jaren verborgen is gebleven.
In deze locatie voorstelling door de stad wandelen we mee met haar oma Sonja Menko en leren we begrijpen voor welke keuzes zij in de oorlog stond. Na het vinden van het huis waar haar grootmoeder in de oorlog woonde, blijkt hun familieverhaal ook buiten de muren van het huis z’n sporen te hebben nagelaten. Tijdens de zoektocht geven het huis en haar omgeving mondjesmaat geheimen bloot. Van het bruisende Joodse leven voor de oorlog tot zwarte herinneringen die verscholen zitten in de stenen van de stad en het trauma en het doorwerken ervan door de generaties heen.
Het betreden van het huis was het startschot van een langdurig onderzoek over een verborgen familieverleden, en de roof van Joods vastgoed van Joodse inwoners van Amersfoort. Daarnaast deed Judith nog een ontdekking. De koper van de verlaten huizen was een NSB-theatermaker.
Hoe vond oma Sonja de kracht om na de oorlog door te gaan, ondanks het verlies van haar man, ouders, broers en zusje? In ieder geval door nooit meer een stap te zetten op de plek waar haar herinneringen huisden. Terwijl Judith de weg langs de huizen en door de straten naar de synagoge bewandelt, ontdekt ze dat er plekken waren die ze nooit eerder had gezien. Verborgen plekken en verborgen verhalen en zo ontvouwt het verhaal zich verder in het theater van de Lieve Vrouw. Met deze geschiedenis stapt ze uiteindelijk in de voorstelling die twee families met elkaar verbindt.
Als we niets doen
Posted byJongeren uit Amersfoort verdiepten zich onder leiding van theatermakers Maike Pijnappel en Julia Spoelstra in de geschiedenis van Kamp Amersfoort ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Zij spraken met ouderen over hoe het was om jong te zijn in oorlogstijd. Deze gesprekken, vol herinneringen en verhalen, vormen samen met ander bronmateriaal de basis van de voorstelling “Als wij niets doen”
Als je je verzet, dan kom je in Kamp Amersfoort. Of je nou een radio op je keukentafel hebt staan of onderduikers in je kelder. Zou jij het doen, verzet bieden? En wat als we dat niet doen?
Tijdens de veertiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 300 jongeren in 42 projecten door heel Nederland zich in om 4 mei 2023 van betekenis te voorzien. Van Sittard tot Groningen en van Leiden tot Enschede klinken voor even de stemmen van toen in het nu.
Daar sta ik
Posted byJongeren uit Amersfoort verdiepten zich onder leiding van theatermakers Julia Spoelstra en Maike Pijnappel in de geschiedenis van Amersfoort ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Zij spraken met ouderen over hoe het was jong te zijn in oorlogstijd. Deze gesprekken, vol herinneringen en verhalen, vormen samen met ander bronmateriaal de basis van de voorstelling Daar sta ik.
Tijdens de dertiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 33 projecten door heel Nederland zich in om ook dit jaar 4 mei van extra betekenis te voorzien. Van Sittard tot Groningen en van Leiden tot Enschede klinken voor even de stemmen van toen in het nu.