GOED FOUT

Posted by Rinke Brans

Zou je een ander verraden om jezelf te redden? Ben je een slecht mens als je je kop in het zand steekt en je ogen sluit voor geweld? Iedere oorlog brengt vragen voort die zich in dit grijze gebied bevinden. Tijdens de 10e editie van Theater Na de Dam bij Het Laagland zie je op zaterdag 4 & zondag 5 mei de voorstelling GOED FOUT die 13 jongeren samen met theatermakers Mayke Roels en Renée van de Schoor maken.

Tijdens een oorlog, maar ook daarna, maken mensen vele keuzes. Om zichzelf te redden. Om ervoor te zorgen dat hun familie veilig is. Of om een bepaalde denkwijze na te streven. In en na de Tweede Wereldoorlog was dit niet anders. Wat is belangrijker? Joodse mensen redden of je eigen veiligheid vooropstellen? Mag je wraak nemen op de bezetter? Of maakt dat je net zo slecht? Als beschermende maatregel zijn veel stukken over vergelding en verzet verdwenen uit de archieven. Bronnen zijn destijds gemanipuleerd, verdraaid of helemaal verwijderd waardoor de waarheid moeilijk te achterhalen valt.

Grijs gebied
Het gebrek aan goed bronmateriaal en ongedeelde ervaringen maken oordelen over handelen tijdens de Tweede Wereldoorlog ingewikkeld. Waar vervaagt de grens van goed en fout? Ook zijn zaken tijdens oorlog niet alleen zwart/wit en is er sprake van grijze gebieden. De vraag is: welke kleur grijs? 13 jongeren zijn met dit vraagstuk aan de slag gegaan. Maar naast een zoektocht naar wat goed en wat fout is, is deze voorstelling ook een onderzoek naar vrijheid. Wanneer heb je de vrijheid om te kiezen? Al deze vragen proberen de jongeren in hun eigen wereld te plaatsen. Want hoe schrijnend is het dat thema’s van 80 jaar geleden vandaag de dag nog zo herkenbaar zijn?

Theater Na de Dam
Op zaterdag 4 mei zijn, naast de voorstelling GOED FOUT, om 21:00 uur in het hele land honderden voorstellingen te zien in het kader van Theater Na de Dam. 2024 markeert het tienjarige jubileum van Theater Na de Dam bij Het Laagland. Vanwege deze bijzondere editie werken dit jaar niet alleen twee theatermakers samen met de jongeren, Mayke Roels en Renée van de Schoor, maar vindt er ook een extra uitvoering plaats op zondag 5 mei, 12:00 uur. Op 22 september hernemen we GOED FOUT om de 80-jarige bevrijding van Limburg te markeren.

De voorstelling vindt plaats in en om de Petrusschool in Sittard (Kloosterplein, 5). De voorstelling heeft de vorm van een theaterroute waarbij het publiek zich lopend van scène naar scène verplaatst. Houd er dus rekening mee dat je niet de volledige voorstelling zit. Tickets zijn gratis. De beschikbaarheid is beperkt, dus reserveer je ticket op tijd.

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de vijftiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 46 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, vormen de basis van de jongerenvoorstellingen.

Vergeten Verzet

Posted by Julie

Jongeren uit Sittard verdiepten zich onder leiding van theatermaker Mayke Roels in de geschiedenis van Sittard ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Zij spraken met ouderen over hoe het was om jong te zijn in oorlogstijd. Deze gesprekken, vol herinneringen en verhalen, vormen samen met ander bronmateriaal de basis van de voorstelling Vergeten Verzet.

In een tijd waarin sommige mensen de holocaust ontkennen en zorgeloos selfies maken bij een concentratiekamp gaan zeven Limburgse jongeren op onderzoek uit. In Erfgoedcentrum De Domijnen vinden zij indrukwekkende verzetsverhalen uit de Tweede Wereldoorlog. Geen enkel dossier gaat over een vrouw. Waren er dan geen vrouwelijke verzetsstrijders? Jazeker! De jongeren gaan op zoek naar deze vergeten verhalen en fantaseren over wat er in hun dossiers had kunnen staan. Natuurlijk komen daarbij ook de imposante verhalen over mannelijke verzetsstrijders aan bod.

Tijdens de veertiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 300 jongeren in 42 projecten door heel Nederland zich in om 4 mei 2023 van betekenis te voorzien. Van Sittard tot Groningen en van Leiden tot Enschede klinken voor even de stemmen van toen in het nu.

Achter(ge)laten

Posted by Ehud Neuhaus

Jongeren uit Sittard verdiepten zich onder leiding van theatermaker Dönci Bánki in de geschiedenis van Sittard ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Zij spraken met ouderen over hoe het was jong te zijn in oorlogstijd. Deze gesprekken, vol herinneringen en verhalen, vormen samen met ander bronmateriaal de basis van de voorstelling Achter(ge)laten.

Op 25 augustus 1942 verzamelde zich een groep Joden op de markt in Sittard, na een oproep te hebben ontvangen om ‘te gaan werken’. Toen ze in de bus stapte die hen ophaalde, bepakt met koffer en al, werden ze uitgezwaaid door de omstanders. Niemand wist destijds nog precies welke gruwelijkheden hen te wachten stond.

Één ding weten we inmiddels wel: ze zijn nooit teruggekeerd. Wat namen deze Joodse mensen mee in hun koffer, wat lieten ze achter? Welke herinneringen zijn op dat verlaten plein achtergelaten?

En nu, 80 jaar later, zijn er nog steeds mensen die halsoverkop dingen moeten achterlaten door onveilige situaties. Tijdens Theater Na De Dam op 4 mei om 21:00 kijkt theatermaker Dönci Bànki met zijn jonge spelers niet alleen terug op de Tweede Wereldoorlog, maar wordt er ook gekeken naar de gebeurtenissen van vandaag. Beklijvend bewegingstheater óp locatie dat, met de oorlogssituatie in Oekraïne, helaas actueler is dan ooit.

Tijdens de dertiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 33 projecten door heel Nederland zich in om ook dit jaar 4 mei van extra betekenis te voorzien. Van Sittard tot Groningen en van Leiden tot Enschede klinken voor even de stemmen van toen in het nu.

Het vergeten gras

Posted by Julie

Jongeren uit Sittard verdiepten zich onder leiding van theatermaker Dönci Bánki in de geschiedenis van  Sittard ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Hun onderzoek vormt de basis voor bewegingstheater, Het vergeten gras.

19 november 1944.
De Sittardse Boys tegen de Maurits Geleen, op het terrein van de Baandert. Limburg was al bevrijd, er werd gevoetbald voor het goede doel. De situatie leek veilig. Totaal onverwacht sloeg het noodlot toe. Tien minuten lang. Het exacte aantal doden is tot de dag van vandaag onbekend, maar zeker is dat er ook kinderen bij waren. Dankzij die ene gebeurtenis werden deze jonge dromers nooit volwassen. Die dag was de grootste voetbalramp uit de Nederlandse sportgeschiedenis. Overlijdensadvertenties spraken over ‘noodlottige ongevallen’. Het was tekenend voor de chaos van toen.

En nu? Hoe zit het met de chaos van nu? Nog steeds zijn er onwerkelijke werelden waarin kinderen, jongeren en ouderen plots uit ons leven weggerukt worden. Welke kinderen spelen er nu wedstrijden om te vergeten?

Tijdens de twaalfde editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 38 projecten door heel Nederland zich in om, ondanks alles, ook dit jaar 4 mei van betekenis te voorzien. Gebaseerd op digitale gesprekken en briefwisselingen tussen jongeren en ouderen over de oorlog wordt – in veel verschillende vormen – iets waardevols gemaakt en staan we niet alleen stil bij het verleden, maar ook bij de complexe tijd waarin we nu leven

 

Radio Anders

Posted by Julie

Jongeren uit Sittard verdiepten zich onder leiding van theatermaker Karlijn Hamer in de geschiedenis van Sittard ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Hun onderzoek vormt de basis voor Radio Anders.

Radio Anders is een podcast over het leven van Maria Andres en Trudy Habets, twee Limburgse bevrijdingskinderen met een zwarte Amerikaanse soldaat als biologische vader. Zij zijn de eersten met een afwijkende huidskleur in het witte katholieke Limburg. Hoe was het voor hen om hier op te groeien en hoe reageren de jongeren van nu op hun verhaal?

Tijdens de elfde editie van Theater Na de Dam zetten bijna 500 jongeren in 40 projecten door heel Nederland zich in om, ondanks alles, ook dit jaar 4 mei van betekenis te voorzien. Gebaseerd op digitale gesprekken en briefwisselingen tussen jongeren en ouderen over de oorlog wordt – in veel verschillende vormen – iets waardevols gemaakt en staan we niet alleen stil bij het verleden, maar ook bij de complexe tijd waarin we nu leven.

Beluister de podcast hier.

Theater Na de Dam · Radio Anders – Het Laagland, Sittard

Het kreeg nog een staartje…

Posted by Julie

Jongeren uit de regio Sittard-Geleen verdiepten zich onder leiding van theatermaker Hendrik Kegels in de herinneringen van mensen aan de Tweede Wereldoorlog. Zij spraken met ouderen over hoe het was jong te zijn in oorlogstijd. Deze gesprekken, vol herinneringen en verhalen, vormen samen met ander bronmateriaal de basis van de voorstelling Het kreeg nog een staartje…

Na de bevrijding van Limburg werd de Duitse grensgemeente Selfkant door Nederland geannexeerd als ‘schadevergoeding’ voor de oorlog. Een deel van de oorspronkelijke bewoners werd afgevoerd naar kamp Vught, de achterblijvers werden uit wraak verwaarloosd. Limburgse jongeren spelen dit zelden vertelde verhaal én het ultieme bewijs dat iedere historie, elke anekdote en ieder mens, twee kanten heeft.

Tijdens de tiende editie van Theater Na de Dam spelen gelijktijdig 34 voorstellingen gebaseerd op gesprekken tussen jongeren en ouderen  over de oorlog. Van Sittard tot Groningen en van Den Haag tot Arnhem klinken voor even de stemmen van toen in het nu.

De precieze locatie volgt later. Houd de website in de gaten.

Weet je nog, weet je niet meer?

Posted by Julie

Jongeren uit Sittard-Geleen verdiepten zich onder leiding van theatermaker Celine Daemen
in de geschiedenis van Limburg ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Zij spraken met
ouderen over hoe het was jong te zijn in oorlogstijd. Deze gesprekken, vol herinneringen en
verhalen, vormen samen met ander bronmateriaal de basis van de voorstelling Weet je nog,
weet je niet meer?

Lange tijd vroegen we aan opa en oma: ‘Hoe was het nou eigenlijk, die oorlog?’ Maar 73 jaar
zijn verstreken sinds 1945, en er zijn steeds minder opa’s en oma’s die nog kunnen vertellen
over toen. Het gevaar loert dat ook hun herinneringen en verhalen een stille dood sterven.
Vijf jongeren onderzoeken het belang van herdenken, herinneren en herbeleven tijdens
Theater Na de Dam. Hun missie? De verhalen levend houden, en vergetelheid tegengaan.

Tijdens de negende editie van Theater Na de Dam spelen gelijktijdig 28
jongerenvoorstellingen. Van Sittard tot Groningen en van Den Haag tot Arnhem klinken voor
even de stemmen van toen in het nu.

Voorstelling is geschikt vanaf 14 jaar.

74 pers.

Posted by Julie

Van Buchten naar Birkenau…

De gruwelijkheden en verhalen rondom de Jodenvervolging kennen we allemaal. Maar het lot van zigeunerfamilies in de tweede wereldoorlog is minder bekend. Toch kennen we ook bijna allemaal de foto van het meisje dat ooit werd aangezien als boegbeeld voor de Jodenvervolging. Het Joodse meisje dat niet Joods was. Geboren in Buchten en haar hele leven op reis, tot zij en haar familie bij een razzia in Eindhoven gedwongen werden een andere reis te maken en ze letterlijk van de aardbodem verdwenen. Haar naam? Anna Maria, roepnaam: Settela.

In 74 pers. wordt het indrukwekkende verhaal rondom deze verdwenen familie als uitgangspunt gebruikt. In een theatrale zwerftocht door Sittard nemen theatermaker Niels Lemmens en 12 spelers van Jong Laagland hun publiek mee op reis, van een vergeten verleden tot in het heden. Verhalen van toen, verteld door Limburgse jongeren van nu.

Een voorstelling over rasvergissing, zwerversbestaan, vooroordelen, kampbewoners en gebrandmerkte zielen.

Met dank aan: Peer Boselie, Wil Brassé en Gemeente Sittard-Geleen.

Stille Getuigen

Posted by Julie

Vijftig brisantbommen, twaalfduizend brandbommen en driehonderd fosforbommen veroorzaakten de dood van drieëntachtig mannen, vrouwen en kinderen. Op 5 oktober 1942 beleefde Geleen de zwaarste ramp ooit. Vrijwel de gehele familie Daemen, moeder met zes dochters, kwam hierbij om het leven. Alleen vader overleefde het drama.

 

Er zijn veel verhalen en herinneringen verzameld over deze verschrikkelijke avond. De makers dompelen zich onder in die verhalen en proberen zich voor te stellen hoe het in die tijd geweest moet zijn. Zij onderzoeken wat familie betekent in tijden van oorlog, maar nemen ook hun eigen familie onder de loep. Toen werd er niet over gesproken. Nu, ruim 70 jaar na dato, krijgen de stille getuigen weer een stem.

 

Jong Laagland is de theaterwerkplaats voor kinderen en jongeren van theatergezelschap Het Laagland uit Sittard. Theatermaker Tamara Jongerden heeft de spelers uitgedaagd met diepte interviews en speltraining. Zo zijn ze klaargestoomd om onder regie van Esther Schouten de voorstelling te maken. Enthousiaste jongeren die barsten van het talent, staan stil bij de gebeurtenissen en slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. En ze zijn lang niet de enige theatermakers: op meer dan 50 podia in het land vinden op exact hetzelfde moment ook voorstellingen plaats. In Sittard is na de herdenking op de algemene begraafplaats de onthulling van het Kindermonument 2015 om daarna gezamenlijk naar de Stadsschouwburg te wandelen, en daar de voorstelling Stille Getuigen te bekijken.

 

Kindermonument 2015

Na de twee minuten van herdenken wordt de stilte doorbroken! Stemmen en verhalen die niet willen zwijgen. Kinderen van De SjtadssjoolSittard duiken in het verleden en bevragen het nu. Waarvoor laat jij je stem horen?

 

Het kindermonument is een initiatief van Het Stadslab en Stichting Ecsplore en wordt ondersteund door de Gemeente Sittard-Geleen.