Struikelingen

Posted by Rinke Brans

Struikelingen is een theatrale audiotour die je meeneemt langs de verhalen verbonden aan de Struikelsteentjes, de stille getuigen van het verleden. Deze ervaring begint bij Het Herdenkingsplein in Maastricht en voert je door een deel van de stad, waarbij je een aangegeven route volgt. Langs de route kom je verschillende Struikelsteentjes tegen, die ons herinneren aan de inwoners van Maastricht die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn gedeporteerd en vermoord door de Nazi’s.

Via je koptelefoon hoor je jongeren die niet alleen de verhalen en herinneringen vertellen die verbonden zijn aan de Struikelsteentjes, maar ook hun eigen perspectief hierop delen. Tijdens de wandeling onthullen zich ook beelden, waardoor er een visueel en auditief beeld ontstaat rondom deze stille getuigen.

Op de avond van de Nationale Dodenherdenking op 4 mei wordt de route gezamenlijk gelopen, met de mogelijkheid om na afloop samen na te praten. Na de herdenking blijft de route beschikbaar, zodat je deze op eigen tempo kunt afleggen, alleen of in goed gezelschap.

Over Stichting De Struikelsteentjes
Gedurende de Tweede Wereldoorlog zijn meer dan 400 inwoners uit Maastricht gedeporteerd en vermoord door de Nazi’s. Met een struikelsteentje geplaatst in het trottoir voor het huis vanwaaruit iemand gedeporteerd is, wordt een blijvende herinnering gecreëerd voor deze Maastrichtse slachtoffers. Naast Joden, Sinti en Roma zijn dit ook politieke tegenstanders (verzetsstrijders) van het naziregime.

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de vijftiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 46 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, vormen de basis van de jongerenvoorstellingen.

Pianostemmen

Posted by Danielle van den Berg

Pianostemmen gaat over het verleden van systematische roof van (voornamelijk) Joods bezit tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het is een onderbelicht verhaal over een onrecht dat nog steeds voortduurt. Oude vleugels en piano’s vertellen het verhaal hoe Joodse inwoners in diverse Nederlandse steden uit hun huizen werden gehaald en hoe hun huizen vervolgens werden leeggeroofd door schattenjagers als Abraham Puls.

“Uitdagend concept wordt knap uitgevoerd” –  ★★★★​ NRC

“Het idee van regisseur Klemens Patijn van Tg Goed Gezelschap, eindregisseur Ria Marks, schrijver Wessel de Vries en componist Wiebe Gotink is zonder meer briljant: roofkunst is nog steeds actueel maar de verbinding met live uitgevoerde muziek geeft extra tragiek.” – Theaterkrant

De oude pianostemmer Jacobus Kromm leidt een teruggetrokken bestaan. Hij worstelt met zijn geweten over de verzameling piano’s en vleugels die hij in bezit heeft. Ontelbaar veel instrumenten heeft de pianostemmer in de loop van de jaren in bewaring gehad, gekocht, gerestaureerd, verhuurd en doorverkocht. Om de een of andere reden heeft hij van deze piano’s nooit afstand kunnen doen. Over de herkomst zwijgt hij liever.

Als de avond valt, laat Kromm zijn vingers over de toetsen glijden. Steeds vaker duiken er verhalen van vroeger op in zijn verwarde hoofd, steeds vaker hoort hij dissonanten. De pianostemmen keren zich gaandeweg tegen de oude man. Immers: gestolen goed gedijt niet. Ze vertellen als stille getuigen het verhaal over hun rechtmatige eigenaren. Het onzegbare wordt gegoten in een nieuwe compositie voor close-harmony voor meerdere klavieren.

https://www.youtube.com/watch?v=tQmg_dm0ozM

Ontwaken uit de oorlog

Posted by Julie

Vijf jongeren uit Maastricht verdiepten zich onder leiding van theatermakers Ezra Koppejan en Lore Mechelaere in de Maastrichtse verhalen die na de Tweede Wereldoorlog zijn doorverteld. En de naslag van de oorlog op verschillende generaties.

We zijn vertrokken vanuit de oorlog als erfenis : de overdracht van oorlogstrauma’s op naoorlogse generaties. Wat als je het verleden niet kunt loslaten of het je blijft achtervolgen? Hoe geven we deze trauma’s een plek binnen onze samenleving? En hoe gaan we om met nieuwe crisissen? Deze vragen vormden de basis voor de voorstelling ‘Ontwaken uit de oorlog’.

Tijdens de veertiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 300 jongeren in 42 projecten door heel Nederland zich in om 4 mei 2023 van betekenis te voorzien. Van Sittard tot Groningen en van Leiden tot Enschede klinken voor even de stemmen van toen in het nu.

Struikelstenen Maastricht

Posted by Vyne

Montagevoorstelling waarvoor de interdisciplinair maker Martijn Tullemans zich heeft laten inspireren door de verhalen achter de struikelstenen in Maastricht. Welke personen en verhalen schuilen er achter deze steentjes. Dit wordt duidelijk tijdens deze voorstelling door middel van een lezing/beschrijving van enkele biografieën, muziek, spoken-word en een beeldige presentatie met foto’s van de desbetreffende personen.

Met als gastartiest spoken-word artist Sara Curfs.

Heldenverhalen

Posted by Julie

Jongeren uit Maastricht verdiepten zich onder leiding van theatermaker Celine Daemen in de geschiedenis van Maastricht ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Hun onderzoek vormt de basis voor een korte film, “Heldenverhalen”.

Het grootste Limburgse kamp “de Grote Looier”, waar na de bevrijding ‘foute Nederlanders’ werden vastgehouden, bevond zich in Maastricht. In een processie vierde Maastricht in 1945 deze rituele ‘reiniging’ van de stad. De jongeren van Kumulus Theaterschool verdiepen zich in moraalridders en misstanden van toen en reflecteren op het hier en nu.

Tijdens de twaalfde editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 38 projecten door heel Nederland zich in om, ondanks alles, ook dit jaar 4 mei van betekenis te voorzien. Gebaseerd op digitale gesprekken en briefwisselingen tussen jongeren en ouderen over de oorlog wordt – in veel verschillende vormen – iets waardevols gemaakt en staan we niet alleen stil bij het verleden, maar ook bij de complexe tijd waarin we nu leven.

Terwijl we binnen blijven

Posted by Julie

Jongeren uit Maastricht verdiepten zich onder leiding van theatermaker Celine Daemen in de geschiedenis van Maastricht ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Hun onderzoek vormt de basis voor de podcast Terwijl we binnen blijven.

In deze podcast verdiepen de jongeren zich, vanuit hun eigen kamers, in de verhalen over de grotten van Maastricht. Ze ontdekken verhalen die zich afspelen onder de grond, waar de zon niet schijnt en de bommen niet vallen. Ze gaan op zoek naar helden en mythen. Naar wat er waar is, maar ook naar wat we graag willen geloven. 

Tijdens de elfde editie van Theater Na de Dam zetten bijna 500 jongeren in 40 projecten door heel Nederland zich in om, ondanks alles, ook dit jaar 4 mei van betekenis te voorzien. Gebaseerd op digitale gesprekken en briefwisselingen tussen jongeren en ouderen over de oorlog wordt – in veel verschillende vormen – iets waardevols gemaakt en staan we niet alleen stil bij het verleden, maar ook bij de complexe tijd waarin we nu leven.

 
Beluister hier de podcast.

Theater Na de Dam · Terwijl we binnen blijven – Kumulus, Maastricht

Wat er overblijft

Posted by Julie

Jongeren uit Maastricht verdiepten zich onder leiding van theatermaker Celine Daemen in de geschiedenis van Maastricht ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Zij spraken met ouderen over hoe het was jong te zijn in oorlogstijd. Deze gesprekken, vol herinneringen en verhalen, vormen samen met ander bronmateriaal de basis van de voorstelling Wat er overblijft.

75 Jaar zijn er verstreken sinds de bevrijding van Limburg. Steeds minder opa’s en oma’s kunnen vertellen over toen. Maar als de oorlogsgeneratie steeds kleiner wordt, sterven de verhalen dan ook uit? Raken de herinneringen zoek? Wat weten we nog? En hoe houden we dat in leven? De jongeren van Kumulus gaan op zoek naar wat er overblijft.

Tijdens de tiende editie van Theater Na de Dam spelen gelijktijdig 34 voorstellingen gebaseerd op gesprekken tussen jongeren en ouderen over de oorlog. Van Sittard tot Groningen en van Den Haag tot Arnhem klinken voor even de stemmen van toen in het nu.

Voorbij het strijklicht

Posted by Danielle van den Berg

Op de avond van de Nationale Dodenherdenking op 4 mei zetten theatermakers en artiesten in heel Nederland zich om 21.00 uur in om deze dag van extra betekenis te voorzien. Traditiegetrouw lezen de stadsgezelschappen die avond een nieuwe toneeltekst van een Nederlandse toneelauteur. Dit jaar schrijft Rebekka de Wit in opdracht van Theater Na de Dam Voorbij het strijklicht. 

Rebekka de Wit brengt met haar gelaagde, poëtische tekst een nieuw, zoekend perspectief op herdenken. Hoe kunnen we de doden eren als het er te veel zijn? En welke rol kan de kunst hierbij spelen? Haar tekst wordt gelezen in combinatie met delen uit Het Onderzoek van Peter Weiss, de gedramatiseerde weergave van de Auschwitzprocessen. Dit stuk werd in de jaren ’60 elk jaar op 4 mei in de Stadsschouwburg Amsterdam voorgedragen door de acteurs van het Publiekstheater. Noord Nederlands Toneel, Toneelgroep Amsterdam, Theater Utrecht, Toneelgroep Maastricht, Het Nationale Theater i.s.m. Firma MES, makers verbonden aan Theater Rotterdam waaronder van Wunderbaum, Veenfabriek en Tryater (in het Fries) presenteren de tekst gelijktijdig aan het publiek.

 

In Vrede

Posted by Danielle van den Berg

In opdracht van Theater Na de Dam maakte de jonge schrijver Rik van den Bos een nieuw toneelstuk over de Tweede Wereldoorlog: In Vrede. Tegelijk met de andere stadsgezelschappen in het land presenteren de grootste toneelgezelschappen van ons land in hun eigen stad deze bijzondere nieuwe tekst aan het publiek.

In In Vrede worstelen drie personages, bewust of onbewust, met de sporen van een dood gewaande oorlog. Een man van zestig ontdekt dat zijn ouders niet zijn biologische ouders zijn, maar zijn onderduikouders. Hun gehele leven hebben zij dit voor hem verborgen weten te houden. Zijn echte ouders blijken joods en zijn tijdens de oorlog verraden door de buren. Die buren hadden een dochter die alles gezien heeft. Dit meisje, inmiddels een hoogbejaarde vrouw, heeft zichzelf in haar ouderlijk huis opgesloten en straft zich elke dag voor het verraad van haar ouders. Tussen deze twee personages door zwerft een man van begin dertig, die denkt dat de Tweede Wereldoorlog iets uit de geschiedenisboekjes is, maar ondertussen achterna wordt gezeten door de spoken van de oorspronkelijke bewoners van zijn huis uit die periode.

Drie verhalen die schetsen hoe de littekens die de Tweede Wereldoorlog heeft achtergelaten, ook nu nog hun sporen nalaten in onze samenleving. Hoe de vrede die zeventig jaar geleden uitgeroepen werd, voor veel mensen nog lang geen vrede is. En hoe genadeloos de wapens zijn waarmee wij ons beschermen tegen verlies, verdriet en schuld.

“De oorlog is de geschiedenis van iedereen die zijn wortels in West-Europa heeft. De passieve opstelling van de een heeft voor een deel het lot van de ander bepaald. Dat inzicht verliest nooit zijn belang en dat wil ik emotioneel toegankelijk maken voor mensen voor wie dat nog niet het geval is.” – Rik van den Bos

In Vrede is opgedragen aan Ruben Koster en Josua Ossendrijver, die over zijn levensverhaal het boek Verdoezeld Verleden schreef.

Lees op de website van Toneelgroep Amsterdam meer informatie over In Vrede.

4 vragen aan Rik van den Bos

4 en 5 mei Amsterdam interviewt Rik van den Bos

Tegelijk met Toneelgroep Amsterdam presenteren ook onderstaande stadsgezelschappen deze tekst in hun stad:
Theater Utrecht
Ro Theater
Toneelgroep Maastricht
Zuidelijk Toneel
Tryater Leeuwarden
Noord Nederlands Toneel en Moeremans & Sons