Grenzeloos vrij

Posted by Julie

Een diverse groep jongeren uit Tilburg en omstreken, waarvan de één al lang in Nederland en de ander nog maar net, dook onder leiding van theatermaker Isabel Schoonbeek in het thema vrijheid. Ze verdiepten zich in vrijheidsstrijders in de ruimste zin van het woord en gingen in gesprek met mensen die hun geboorteland ooit zijn ontvlucht. Ze stelden hen, en zichzelf, vragen:

Hoe voelt vrijheid?
Is het een gevoel dat iedereen kent?
En waar voel je dat dan precies in je lijf?

Bestaat er een plek waar je je vrij voelt?
Hoe ruikt het daar?
Is het er warm? Of juist koud?

Is vrijheid een gevoel waar je iets voor moet doen?
Of kun je het cadeau krijgen?

En voel je het eigenlijk minder als je het altijd al hebt gehad?

Deze gesprekken, de verschillende perspectieven en hun eigen ervaringen met vrij zijn vormen de basis voor de theatervoorstelling: Grenzeloos vrij. Een voorstelling waarin verhalen worden verteld door middel van beeld, muziek en tekst in verschillende talen.

Tijdens de veertiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 300 jongeren in 42 projecten door heel Nederland zich in om 4 mei 2023 van betekenis te voorzien. Van Sittard tot Groningen en van Leiden tot Enschede klinken voor even de stemmen van toen in het nu.

We zeggen alvast sorry

Posted by Rinke Brans

Jongeren uit Tilburg verdiepten zich onder leiding van theatermakers Lotte van Oudheusden en Isabel Schoonbeek in de geschiedenis van Tilburg ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Zij spraken met ouderen over hoe het was om jong te zijn in oorlogstijd. Deze gesprekken, vol herinneringen en verhalen, vormen samen met ander bronmateriaal de basis van de voorstelling We zeggen alvast sorry.

Vijf eigenwijze jongeren nemen je graag mee op ontdekkingstocht binnen hun eigen herdenkingsritueel waarin nieuwe verhalen, hoofdpersonages, kleuren en muziek de boventoon voeren. Want deze jongeren hebben behoefte aan een ander ritueel dan “dat” op de Dam.

En daarvoor zeggen ze alvast sorry.

Tijdens de dertiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 33 projecten door heel Nederland zich in om ook dit jaar 4 mei van extra betekenis te voorzien. Van Sittard tot Groningen en van Leiden tot Enschede klinken voor even de stemmen van toen in het nu.

Ada apa, opa?

Posted by Julie

Jongeren uit Tilburg e.o. verdiepten zich onder leiding van theatermakers Rozemarijn Romeijn en Ayden Carlo in hun eigen familiegeschiedenis uit Nederlands-Indië en de Molukken in de periode tussen 1942 en 1965.

Op 5 mei vieren we in Nederland de bevrijding. Maar op 5 mei 1945 was de Tweede Wereldoorlog nog helemaal niet afgelopen. Wat speelde zich af in voormalig Nederlands-Indië en op de Molukken en hoe kwamen honderdduizenden mensen van daar naar Nederland?
Ze deden stamboomonderzoek, spraken met opa’s en oma’s en speurden de zolder af. Stan, Sem, Nimue, Inge, Tessa en JJ zochten, stelden vragen, wachtten, luisterden naar stilte, En ze vonden. Zowel in het verleden als in het heden. Want wat is de invloed van vroeger op nu?

De verhalen zijn op 4 mei te ervaren in een audiovoorstelling in combinatie met wandeling door de Indische buurt in Tilburg. Vanaf 4 mei zijn de verhalen ook online te beluisteren. Gebruik voor een optimale luisterervaring je allerbeste koptelefoon.

Tijdens de twaalfde editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 38 projecten door heel Nederland zich in om, ondanks alles, ook dit jaar 4 mei van betekenis te voorzien. Gebaseerd op digitale gesprekken en briefwisselingen tussen jongeren en ouderen over de oorlog wordt – in veel verschillende vormen – iets waardevols gemaakt en staan we niet alleen stil bij het verleden, maar ook bij de complexe tijd waarin we nu leven.

Noem mij // Fort Boekoe

Posted by Julie

Jongeren uit Tilburg verdiepten zich onder leiding van theatermaker Rozemarijn Romeijn in de geschiedenis van Tilburg ten tijde van de Tweede Wereldoorlog én het koloniale verleden van ons  land. Hun onderzoek vormt de basis voor het tweeluik Noem mij // Fort Boekoe.

Dit jaar is het 75 jaar geleden dat Nederland werd bevrijd. Speciaal daarvoor haken 17 jongeren samen 75 zakdoeken vol verhalen. Verhalen die ze hoorden van mensen die de oorlog nog meemaakten. Samen met hen verdiepten ze zich tijdens bijzondere gesprekken in de bevrijding van Tilburg. De zakdoeken vol verhalen sturen de jongeren, met een persoonlijke brief, naar andere stadgenoten. Daarnaast delen ze op digitaal wereldpodium Instagram @noemmij óók verhalen over vroeger en nu. Waarom? Zodat de verhalen worden doorgegeven.

Tijdens de elfde editie van Theater Na de Dam zetten bijna 500 jongeren in 40 projecten door heel Nederland zich in om, ondanks alles, ook dit jaar 4 mei van betekenis te voorzien. Gebaseerd op digitale gesprekken en briefwisselingen tussen jongeren en ouderen over de oorlog wordt – in veel verschillende vormen – iets waardevols gemaakt en staan we niet alleen stil bij het verleden, maar ook bij de complexe tijd waarin we nu leven.

De zakdoeken van Het Zuidelijk Toneel

Om het gehele proces vast te leggen; het contact met de ouderen, het brieven schrijven, het maken van de 75 gehaakte zakdoeken en het contact met elkaar, maakten we Noem Mij | de film. Bekijk hem hier.

https://youtu.be/tstzHQnPioo

KRAAK & Schuifkaas

Posted by Julie

Jongeren uit Tilburg verdiepten zich onder leiding van theatermakers Rozemarijn Romeijn en Lisa Giezen in de geschiedenis van Tilburg ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Zij spraken met ouderen over hoe het was jong te zijn in oorlogstijd. Deze gesprekken, vol herinneringen en verhalen, vormen samen met ander bronmateriaal de basis van de voorstelling KRAAK & Schuifkaas.

Kun je écht weten hoe het was om tijdens de Tweede Wereldoorlog te leven? Kun je dat een beetje voelen, ook al heb je het niet meegemaakt? KRAAK & schuifkaas is een tweeluik. Via geuren, smaken, geluiden en beelden uit deze tijd proberen 14 spelers zich te verplaatsen in iemand anders’ herinneringen.

Tijdens de tiende editie van Theater Na de Dam spelen gelijktijdig 34 voorstellingen gebaseerd op gesprekken tussen jongeren en ouderen over de oorlog. Van Sittard tot Groningen en van Den Haag tot Arnhem klinken voor even de stemmen van toen in het nu.

Toegang gratis, reserveren verplicht (vanwege beperkte capaciteit is niet voor iedereen een zitplaats beschikbaar).

Verloren vader | Tom Lanoye

Posted by Danielle van den Berg

In opdracht van Theater Na de Dam schrijft de Belgische schrijver Tom Lanoye een nieuwe toneeltekst die de landelijke stadsgezelschappen op de avond van de Nationale Dodenherdenking op 4 mei tegelijkertijd presenteren. Internationaal Theater Amsterdam, Noord Nederlands Toneel, Het Nationale Theater, Toneelgroep Oostpool, Tryater, Theatergroep Suburbia, Toneelschuur, Het Zuidelijk Toneel en Theater Rotterdam doen mee.

De tekst van Tom Lanoye, getiteld Verloren vader, gaat over een oud-strijder die door zijn voortschrijdende dementie steeds minder zeker wordt van zijn herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Wat is er echt gebeurd, en wat was zijn rol ook weer?

Theater Na de Dam geeft elk jaar een opdracht aan een toneelschrijver voor een nieuwe theatertekst over de Tweede Wereldoorlog. Eerdere schrijvers waren o.a. Rik van den Bos, Rebekka de Wit en, afgelopen editie, Arnon Grunberg.

Tom Lanoye
Tom Lanoye (1958) leeft en werkt in Antwerpen (België) en Kaapstad (Zuid-Afrika). Hij is romancier, dichter, columnist, scenarist en theaterauteur. Hij is een van de meest gelezen en gelauwerde auteurs van ons taalgebied en kind aan huis bij alle grote Europese theaterfestivals. Zijn grote Shakespeare-bewerking uit 1997, Ten oorlog, werd in 2015 door theaterbezoekers, acteurs en regisseurs gekroond tot nummer één van de Nederlandstalige theatercanon.

De Tweede Wereldoorlog eindigt vandaag

Posted by Danielle van den Berg

Op verzoek van Theater Na de Dam schreef Arnon Grunberg een nieuw toneelstuk dat op 4 mei gelijktijdig door alle grote toneelgezelschappen in het hele land wordt gepresenteerd. De Tweede Wereldoorlog eindigt vandaag is een tragikomedie over een holocaust overlevende in het #metoo tijdperk. Over de macht van het slachtoffer, over schuldgevoel en zelfvernietiging, over het verleden als chantagemiddel.

“Herdenken is net als democratie een theatrale aangelegenheid, vandaar dat ik een stuk schrijf voor Theater Na de Dam” – Arnon Grunberg

Het laten schrijven van een nieuwe toneeltekst vormt sinds een paar jaar een vast onderdeel van Theater Na de Dam. Eerdere auteurs waren Rik van den Bos, Judith Herzberg en Rebekka de Wit. Deelnemende gezelschappen zijn Theater Utrecht, Toneelgroep Amsterdam, Toneelgroep Maastricht, Noord Nederlands Toneel, Het Nationale Theater, Toneelgroep Oostpool, Tryater, Theater Rotterdam, Theatergroep Suburbia, Het Zuidelijk Toneel en Toneelschuur Haarlem.

 

In Vrede

Posted by Danielle van den Berg

In opdracht van Theater Na de Dam maakte de jonge schrijver Rik van den Bos een nieuw toneelstuk over de Tweede Wereldoorlog: In Vrede. Tegelijk met de andere stadsgezelschappen in het land presenteren de grootste toneelgezelschappen van ons land in hun eigen stad deze bijzondere nieuwe tekst aan het publiek.

In In Vrede worstelen drie personages, bewust of onbewust, met de sporen van een dood gewaande oorlog. Een man van zestig ontdekt dat zijn ouders niet zijn biologische ouders zijn, maar zijn onderduikouders. Hun gehele leven hebben zij dit voor hem verborgen weten te houden. Zijn echte ouders blijken joods en zijn tijdens de oorlog verraden door de buren. Die buren hadden een dochter die alles gezien heeft. Dit meisje, inmiddels een hoogbejaarde vrouw, heeft zichzelf in haar ouderlijk huis opgesloten en straft zich elke dag voor het verraad van haar ouders. Tussen deze twee personages door zwerft een man van begin dertig, die denkt dat de Tweede Wereldoorlog iets uit de geschiedenisboekjes is, maar ondertussen achterna wordt gezeten door de spoken van de oorspronkelijke bewoners van zijn huis uit die periode.

Drie verhalen die schetsen hoe de littekens die de Tweede Wereldoorlog heeft achtergelaten, ook nu nog hun sporen nalaten in onze samenleving. Hoe de vrede die zeventig jaar geleden uitgeroepen werd, voor veel mensen nog lang geen vrede is. En hoe genadeloos de wapens zijn waarmee wij ons beschermen tegen verlies, verdriet en schuld.

“De oorlog is de geschiedenis van iedereen die zijn wortels in West-Europa heeft. De passieve opstelling van de een heeft voor een deel het lot van de ander bepaald. Dat inzicht verliest nooit zijn belang en dat wil ik emotioneel toegankelijk maken voor mensen voor wie dat nog niet het geval is.” – Rik van den Bos

In Vrede is opgedragen aan Ruben Koster en Josua Ossendrijver, die over zijn levensverhaal het boek Verdoezeld Verleden schreef.

Lees op de website van Toneelgroep Amsterdam meer informatie over In Vrede.

4 vragen aan Rik van den Bos

4 en 5 mei Amsterdam interviewt Rik van den Bos

Tegelijk met Toneelgroep Amsterdam presenteren ook onderstaande stadsgezelschappen deze tekst in hun stad:
Theater Utrecht
Ro Theater
Toneelgroep Maastricht
Zuidelijk Toneel
Tryater Leeuwarden
Noord Nederlands Toneel en Moeremans & Sons