De vele gezichten van vrouwen in verzet – de podwalk

Posted by Vyne

Acht jongeren verdiepten zich in de verhalen van verzetsvrouwen in Haarlem tijdens de Tweede Wereldoorlog. Amber, Annabel, Emma, Idrissa, Jayda, Jip, Nora en Philip nemen je in deze theatrale audiotour mee langs historisch waardevolle plekken in de stad, waar ze deze onderbelichte verhalen tot leven laten komen. Van het redden van Joodse kinderen tot het zorgen voor onderduikers, van koerierswerk tot vervalsen, van illegale pers maken en verspreiden tot spionage en van sabotage tot liquidaties. Door al deze rollen en functies binnen het verzet vervulden vrouwen cruciale rollen binnen het verzet.’

Geïnspireerd door deze verhalen maken we een audiotour waar we ingaan op de vragen: Wat betekent verzet (anno nu)? Welke rol speelden vrouwen in het verzet en waarom kreeg dit weinig aandacht? Wat hebben vrouwen in die tijd betekent voor Haarlem?

De audiotour is verbonden aan de gelijknamige tentoonstelling van het Noord-Hollands Archief. Op 4 mei 2023 wordt de podwalk De vele gezichten van vrouwen in verzet gepresenteerd in het kader van Theater Na de Dam en de Nationale Dodenherdenking.

Fluisterende Huizen

Posted by Vyne

Een muzikale verhalenavond in het Noord-Hollands Archief. Waargebeurde verhalen uit de donkerste geschiedenis van Haarlem worden door verschillende Haarlemse muzikanten, vertellers en theatermakers in het licht gezet.

Fluisterende Huizen is een ontroerende, poëtische voorstelling met live-muziek.

Een lepeltje vrijheid

Posted by Julie

Jongeren uit Haarlem verdiepten zich onder leiding van theatermakers Anna Boelens en Merijn van Beusekom in de geschiedenis van Haarlem ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Zij spraken met ouderen over hoe het was om jong te zijn in oorlogstijd. Deze gesprekken, vol herinneringen en verhalen, vormen samen met ander bronmateriaal de basis van de voorstelling Een lepeltje vrijheid

Vrijheid? Ja, vrijheid! Kun je vrijheid proeven? En hoe smaakt dat dan? Is het zout, zoet of bevat het een aangenaam zuurtje? Smaakt vrijheid lekkerder als je met héél veel mensen aan tafel zit?

Een groep jonge spelers verdiept zich samen met de theatermakers van theaterbroedplaats STEK in de waarde van vrijheid, één van de belangrijkste levensbehoeftes van de mens. Aan de hand van verhalen uit Haarlem ten tijde van de Tweede Wereldoorlog nemen ze je mee op een theatrale vertelling. Een uitnodiging om samen met ons de oorlog te herdenken en de vrijheid te vieren onder het genot van een kom soep.

Tijdens de veertiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 300 jongeren in 42 projecten door heel Nederland zich in om 4 mei 2023 van betekenis te voorzien. Van Sittard tot Groningen en van Leiden tot Enschede klinken voor even de stemmen van toen in het nu.

Dagboek 44 45

Posted by Danielle van den Berg

Om de emoties van die periode weer te geven is tekst niet nodig.

Dansvoorstelling Dagboek 44 45 vertelt het waargebeurde verhaal van de 19-jarige verzetsvrouw Hetty van der Togt. In het laatste jaar van de Tweede Wereldoorlog werd zij opgepakt wegens het verspreiden van kranten van het Parool. Zij heeft haar belevenissen in de gevangenissen, tijdens transporten en in het werkkamp nabij Dachau op allerlei kleine notitiebriefjes bijgehouden. Ze schreef op alles wat ze vond; stukjes karton, behang en zelfs wc-papier. Ze droeg ze een jaar lang mee op haar lichaam langs de plekken waar zij naartoe getransporteerd werd. Na haar overlijden zijn de dagboeknotities pas door haar kinderen gevonden en gered voor het nageslacht om het verhaal te vertellen.

Choreograaf Haya Maëla en de dansers van Dansgroep Haarlem zijn in Dagboek 44 45 op zoek gegaan naar de mensen achter de namen in het dagboek. Hoe hebben zij zich staande weten te houden onder de erbarmelijke omstandigheden? Wat betekent vriendschap en wanneer kies je voor jezelf? En hoe pak je je leven weer op als je het hebt overleefd?

“27 april ’45. Mams is jarig, de dag van ‘t transport, maar tevens het verlaten van ‘t concentratiekamp, buiten ‘t prikkeldraad! Om drie uur gewekt. Vertrek in de regen. ‘t Gaan was erg vermoeiend. Erge spierpijn. Prachtige natuur, maar de vermoeidheid bedierf ‘t mooie van de natuur. Onderweg uitvoerig alle mogelijkheden besproken. Om ‘m te smeren. Hoogstwaarschijnlijk is de tocht 150 km.”

Voorstelling is ook te zien in het Oranjehotel in Den Haag. Voor meer informatie zie de website van Danshuis Haarlem.

GE-WETEN

Posted by Julie

Jongeren uit Haarlem verdiepten zich onder leiding van theatermakers Christiaan den Dulk en Rosemarije Zuidgeest in de geschiedenis van Haarlem ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Hun onderzoek vormt de basis voor de korte film GE-WETEN.

Jij bent vrij. De wereld kent voor voor jou geen geheimen. Je weet alles, je kunt alles. Kennis ligt voor het oprapen, de wereld ligt voor je open. Niets of niemand houdt je tegen.

Maar wil je alles wel weten? Alles wel zien? Wil je wel in een positie zijn waarin alles een keuze is, waarin geen excuses bestaan. Wat als vrijheid verplicht?

Jongeren van nu en ‘jongeren van toen’ bevragen de vrijheid. De momenten waarop ze van haar houden, naar haar verlangen en haar liever zouden missen.

Tijdens de elfde editie van Theater Na de Dam zetten bijna 500 jongeren in 40 projecten door heel Nederland zich in om, ondanks alles, ook dit jaar 4 mei van betekenis te voorzien. Gebaseerd op digitale gesprekken en briefwisselingen tussen jongeren en ouderen over de oorlog wordt – in veel verschillende vormen – iets waardevols gemaakt en staan we niet alleen stil bij het verleden, maar ook bij de complexe tijd waarin we nu leven.

https://youtu.be/clg6kzv1QHE

Verloren vader | Tom Lanoye

Posted by Danielle van den Berg

In opdracht van Theater Na de Dam schrijft de Belgische schrijver Tom Lanoye een nieuwe toneeltekst die de landelijke stadsgezelschappen op de avond van de Nationale Dodenherdenking op 4 mei tegelijkertijd presenteren. Internationaal Theater Amsterdam, Noord Nederlands Toneel, Het Nationale Theater, Toneelgroep Oostpool, Tryater, Theatergroep Suburbia, Toneelschuur, Het Zuidelijk Toneel en Theater Rotterdam doen mee.

De tekst van Tom Lanoye, getiteld Verloren vader, gaat over een oud-strijder die door zijn voortschrijdende dementie steeds minder zeker wordt van zijn herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Wat is er echt gebeurd, en wat was zijn rol ook weer?

Theater Na de Dam geeft elk jaar een opdracht aan een toneelschrijver voor een nieuwe theatertekst over de Tweede Wereldoorlog. Eerdere schrijvers waren o.a. Rik van den Bos, Rebekka de Wit en, afgelopen editie, Arnon Grunberg.

Tom Lanoye
Tom Lanoye (1958) leeft en werkt in Antwerpen (België) en Kaapstad (Zuid-Afrika). Hij is romancier, dichter, columnist, scenarist en theaterauteur. Hij is een van de meest gelezen en gelauwerde auteurs van ons taalgebied en kind aan huis bij alle grote Europese theaterfestivals. Zijn grote Shakespeare-bewerking uit 1997, Ten oorlog, werd in 2015 door theaterbezoekers, acteurs en regisseurs gekroond tot nummer één van de Nederlandstalige theatercanon.

Het meisje dat zichzelf een vraag stelde

Posted by Julie

Jongeren uit Haarlem verdiepten zich onder leiding van makers Linda Bosch & Rosemarije Zuidgeest in de geschiedenis van hun stad ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Zij spraken met ouderen over hoe het was jong te zijn in oorlogstijd. Deze gesprekken, vol herinneringen en verhalen, vormen samen met ander bronmateriaal de basis van de voorstelling Het meisje dat zichzelf een vraag stelde.

Jezelf een vraag stellen, daarmee begint verzet. Maar welke stappen zitten er vervolgens tussen durven denken en durven doen? En is dat hetzelfde voor meisjes nu en meisjes toen?

Tijdens de negende editie van Theater Na de Dam spelen gelijktijdig 28 jongerenvoorstellingen, allen gebaseerd op gesprekken met ouderen over de oorlog. Van Sittard tot Groningen en van Den Haag tot Arnhem klinken voor even de stemmen van toen in het nu.

De twee minuten stilte tijdens de Nationale Dodenherdenking vindt voorafgaand aan de voorstelling plaats.

De Tweede Wereldoorlog eindigt vandaag

Posted by Danielle van den Berg

Op verzoek van Theater Na de Dam schreef Arnon Grunberg een nieuw toneelstuk dat op 4 mei gelijktijdig door alle grote toneelgezelschappen in het hele land wordt gepresenteerd. De Tweede Wereldoorlog eindigt vandaag is een tragikomedie over een holocaust overlevende in het #metoo tijdperk. Over de macht van het slachtoffer, over schuldgevoel en zelfvernietiging, over het verleden als chantagemiddel.

“Herdenken is net als democratie een theatrale aangelegenheid, vandaar dat ik een stuk schrijf voor Theater Na de Dam” – Arnon Grunberg

Het laten schrijven van een nieuwe toneeltekst vormt sinds een paar jaar een vast onderdeel van Theater Na de Dam. Eerdere auteurs waren Rik van den Bos, Judith Herzberg en Rebekka de Wit. Deelnemende gezelschappen zijn Theater Utrecht, Toneelgroep Amsterdam, Toneelgroep Maastricht, Noord Nederlands Toneel, Het Nationale Theater, Toneelgroep Oostpool, Tryater, Theater Rotterdam, Theatergroep Suburbia, Het Zuidelijk Toneel en Toneelschuur Haarlem.

 

De Laatste Lijn

Posted by Julie

Oorlogsdialogen tussen jong en oud Haarlem.

De Laatste Lijn is een muziektheatervoorstelling gemaakt door Haarlemse jongeren. In het kader van Theater Na de Dam laten zij aansluitend op de Nationale Dodenherdenking zien wat de oorlog in Haarlem voor hen inhoudt.

De jongeren verplaatsen zich in de familie van Wim Gertenbach, een krantendrukker die zijn drukpers beschikbaar stelde voor de illegale verzetskrant Het Parool. Communicatie is een verzetswapen van alle tijden. Het centrum van Haarlem is het decor van De Laatste Lijn. Het verhaal wordt verteld op diverse locaties rondom de oude Bavokerk op de Grote Markt. Daar beleeft het publiek een tijdsreis door eigen stad.

Stichting Kikid is bekend om haar frisse, stoere theatervoorlichtingsprojecten. Deze worden altijd uitgevoerd door jongeren zelf, de peer-educators. Kikid wil met deze projecten jongeren bewust maken van hun kracht en mogelijkheden.

Wilt u deze voorstelling bijwonen? E-mail naar Haarlem.nadeDam@gmail.com. 

De foto is gemaakt Michel Cupido.

Het Badhuis

Posted by Julie
In het kader van de Nationale dodenherdenking maakt Dionne Verwey een theatervoorstelling met Haarlemse jongeren. In gesprek met Haarlemse ouderen tasten de jongeren af hoe het was om jong te zijn in Haarlem in de oorlog. In de voorstelling reflecteren de jongeren hoe het dagelijks leven toen anders was dan nu.