Wat is menselijkheid?

Posted by Danielle van den Berg

Op 4 mei om 20:00 uur wordt de Nationale Dodenherdenking gehouden. Live vanaf de Dam maar ook lokaal in het hele land, waaronder Leeuwarden. Na de herdenking, om 21:00 uur, doen we in coproductie met Tryater mee aan Theater na de Dam en stellen we de vraag: wat is menselijkheid? De toegang is gratis.

Jaarlijks spelen zo gelijktijdig meer dan 130 voorstellingen die elk op hun manier betrekking hebben op WOII. Ook De Harmonie is onderdeel van Theater na de Dam. Om 21:00 uur zie je bij ons Wat is menselijkheid? Een voorstelling in coproductie met Tryater. En geïnspireerd op het boek ‘Is dit een mens’, van de Italiaanse schrijver Primo Levi die concentratiekamp Auschwitz overleefde. De voorstelling brengt Syrische vluchtelingen, het Nieuw Amsterdams Klarinet Kwartet, Marjolein Ley en Fabian Janssen samen.

Wat leren we uit dit pijnlijke verleden, wat nemen we mee naar het heden en hoe vormen we onze perspectieven voor de toekomst. ‘Wie doodt, is een mens, wie onrecht doet of lijdt, is een mens; geen mens is hij die elk gevoel van grenzen verloren heeft en zijn bed deelt met een lijk.”

Deze zinnen komen uit Is Dit Een Mens van schrijver, chemicus en holocaust-overlevende Primo Levi. In deze getuigenis van Auschwitz, in feite zijn gebundelde pogingen om zijn trauma te bezweren, komt hij met vele vragen en voorbeelden ten aanzien van wat dat nu eigenlijk inhoudt, ‘menselijkheid’.

Aan de hand van aantal voorbeelden uit zijn boek en versterkt door klarinet muziek in uitvoering van Nieuw Amsterdams Klarinet Kwartet, bevragen in acteurs Marjolein Ley en Fabian Janssen samen met uit Syrië gevluchte jongeren hoe wij anno 2024 willen herdenken.

Oorlogsgedichten

Posted by Vyne

Op 4 mei staan we stil bij de slachtoffers van de oorlog van toen. Dat valt niet los te zien van de oorlog van nu. Laten we samen gedichten lezen, in ieders eigen talen. Gedichten die veel voor ons betekenen, die troost bieden, ons verbinden. Acteurs Marjolein Ley, Sjoerd Blom en Beppe Costa geven samen met maker/regisseur Ira Judkovskaja hun eigen lezing aan oorlogsgedichten uit Nederland, Duitsland, Italië en de Sovjet-Unie. Een aantal inwoners van Leeuwarden en Friesland schuiven erbij aan en lezen gedichten in hun moedertalen: Oekraïens, Russisch en Duits. Ze vertellen ook wat deze gedichten nu voor ze betekenen.

Daarnaast hebben we een speciale gast: Mohamedou Ould Slahi. Een gelovige, slimme jongen uit Mauritanië die – na een studie in Duitsland – begin jaren ’90 in Afghanistan vecht tegen de Russische bezetter met een groep die later tot Al Qaida gaat behoren. Hij wordt opgepakt en zit 15 jaar lang onschuldig vast op Guantánamo Bay. Zijn levensverhaal werd verfilmd (The Mauritanian) en op dit moment werkt hij samen met het Noord Nederlands Toneel aan de voorstelling Freedom, die ook tijdens kunstmanifestatie Arcadia (6 mei-14 augustus) te zien zal zijn.

Vrije inloop vanaf 20.30 uur. De bijeenkomst is ook online te volgen via de socials van LF2028/Arcadia.

SKAAD

Posted by Vyne

SKAAD is terug maar SKAAD is niet alleen…

Vanaf 14 april tot en met 7 mei 2022 komt Pier21 terug met de succesvolle locatievoorstelling SKAAD op een nieuwe en bijzondere locatie, in de kapel van De Blokhuispoort, én met speciale activiteiten van A Guide to Leeuwarden, De Harmonie, dbieb en het Fries Verzetsmuseum!

Samen geven we nog meer verdieping aan het vertellen van onze geschiedenis in de periode 1940-1945. Loop mee met een stadswandeling over het Verzet in Leeuwarden met de gidsen van A Guide to Leeuwarden of bezoek één van de lezingen o.a. van dbieb, De Harmonie, De Blokhuispoort en het Fries Verzetsmuseum met sprekers Mark Deckers, Ad van Liempt, Marre Sloots en Rik Jongbloed. Het Fries Verzetsmuseum geeft bezoekers van SKAAD een tweede kaartje gratis voor een bezoek aan het museum.

SKAAD is een voorstelling over verdrukking en verweer, over keuzes en moraal. Een onderwerp dat nu enorm actueel is. “Je moet jezelf de vraag stellen, zijn deze herdenkingen, lezingen en toneelstukken passend in deze toch bange dagen?, zo vraagt Jorrit Volkers, voorzitter van Bevrijdingsfestival Fryslân, zich af, “Moeten wij, als organisaties die zich bezighouden met onze geschiedenis, ons niet helemaal concentreren op wat er nu in Oekraïne gebeurt? Naar mijn mening moeten we hier juist nu aandacht voor hebben, nu we zien dat vrijheid en vrede niet vanzelfsprekend zijn maar iets waar we continue aandacht voor moeten hebben en voor moeten blijven vechten.”

SKAAD is gebaseerd op het leven van Gerard Reeskamp, een verzetsman uit Het Gooi die tijdens de Tweede Wereldoorlog veel spectaculaire en moedige dingen doet in Fryslân en één van de leiders van de geweldloze overval op de Blokhuispoort was. Direct na de oorlog wordt Reeskamp daarvoor geëerd en geprezen, maar later ontstaat er twijfel over zijn motieven.

SKAAD gaat 15 april in première; de dag dat Fryslân bevrijd is en wordt ca. 25 keer gespeeld. In de voorstelling wordt zowel Fries als Nederlands gesproken.

Kijk voor de gehele speellijst op de website van Pier21.

Van oude dingen de mensen die voorbijgaan

Posted by Danielle van den Berg

Jongeren uit Leeuwarden verdiepten zich onder leiding van theatermaker Carlo Scheldwacht in de geschiedenis van oude spullen ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Hun onderzoek vormt de basis voor Van oude dingen de mensen die voorbijgaan

We herdenken de Tweede wereldoorlog door verhalen van de mensen die de oorlog hebben meegemaakt. We zijn verhalen gaan zoeken over de oorlog aan de hand van spullen. Spullen die zijn achtergelaten, gestolen, die zijn zoekgeraakt of juist teruggevonden.

De spelers hebben zich gestort op allerlei andere manieren om hun verhalen te vertellen, zodat jij als publiek er deelgenoot van kunt worden. En zo ontstond een online productie die jij straks op je scherm kunt zien. Spoken word, animatie, film, rap, vlog, muziek, mockumentary.
Vanaf 2 mei zetten we elke dag drie filmpjes op onze site. Zodat op 4 mei alle negen filmpjes te zien zijn.

Tijdens de elfde editie van Theater Na de Dam zetten bijna 500 jongeren in 40 projecten door heel Nederland zich in om, ondanks alles, ook dit jaar 4 mei van betekenis te voorzien. Gebaseerd op digitale gesprekken en briefwisselingen tussen jongeren en ouderen over de oorlog wordt – in veel verschillende vormen – iets waardevols gemaakt en staan we niet alleen stil bij het verleden, maar ook bij de complexe tijd waarin we nu leven.

Filmpjes 2 mei, 16 uur

https://youtu.be/RxmXGa-u9Fc
https://youtu.be/Xx4k6P1AaJY
https://youtu.be/UQEx0MBIxeE

Filmpjes 3 mei, 16 uur

https://youtu.be/GloqHuNIYyM
https://youtu.be/k1dhB2HBUUs
https://youtu.be/Hbl__BSHWAY

Filmpjes 4 mei, 16 uur

https://youtu.be/bCtxHy0j4Zg
https://youtu.be/hvn3QJEAEn8
https://youtu.be/NfGGLDYx5pw

Reis naar Vrijheid

Posted by Julie

I.v.m. de maatregelen omtrent het coronavirus is deze voorstelling afgelast.

Try This is het educatieproject van Tryater waar jongeren tussen de 16 en 26 jaar onder begeleiding van een theatermaker een eigen korte voorstelling maken. Dit keer gaat Try This de samenwerking aan met het Fries Verzetsmuseum om de herdenkingsvoorstelling op 4 mei 2020 die gaat spelen in het Fries Museum op de planken te brengen.

Op basis van de verhalen over de verzetsstrijders die 75 jaar geleden vochten voor de vrijheid van Nederland wordt er een sprong gemaakt naar het heden. Wat is vrijheid? Zijn wij vandaag de dag nog vrij? Hoe houden wij vrijheid vast? Met deze vragen gaan de jongeren onder begeleiding van een filosoof en theatermaker het maakproces aan van de voorstelling ‘Reis naar Vrijheid’.

Het publiek maakt een tocht door het Fries Museum waar ze verschillende verhaallijnen volgen en zelf onderdeel worden van de performance. Om aan het einde elkaar te ontmoeten in hopelijk alle vrijheid van de wereld.

Entree is gratis. Reserveren kan bij het Fries Museum.

We’ll meet again

Posted by Julie

Jongeren uit Leeuwarden verdiepten zich onder leiding van theatermaker Carlo Scheldwacht in de geschiedenis van Leeuwarden ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Zij spraken met ouderen over hoe het was jong te zijn in oorlogstijd. Deze gesprekken, vol herinneringen en verhalen, vormen samen met ander bronmateriaal de basis van de voorstelling We’ll meet again.

Als de oorlog mensen scheidt, lijnen van communicatie verbreekt, tasten we in het duister over onze naasten ver van hier, omdat ze zijn gemobiliseerd, ondergedoken, gevlucht, gearresteerd, geïnterneerd. Negen jonge spelers van Meeuw-JTS onderzoeken brieven, dagboeken, getuigenissen en spreken met de mensen die het meemaakten. Het verslag van hun onderzoek laten zij zien op 4 mei.

Tijdens de tiende editie van Theater Na de Dam spelen gelijktijdig 34 voorstellingen gebaseerd op gesprekken tussen jongeren en ouderen over de oorlog. Van Sittard tot Groningen en van Den Haag tot Arnhem klinken voor even de stemmen van toen in het nu.

Verloren vader | Tom Lanoye

Posted by Danielle van den Berg

In opdracht van Theater Na de Dam schrijft de Belgische schrijver Tom Lanoye een nieuwe toneeltekst die de landelijke stadsgezelschappen op de avond van de Nationale Dodenherdenking op 4 mei tegelijkertijd presenteren. Internationaal Theater Amsterdam, Noord Nederlands Toneel, Het Nationale Theater, Toneelgroep Oostpool, Tryater, Theatergroep Suburbia, Toneelschuur, Het Zuidelijk Toneel en Theater Rotterdam doen mee.

De tekst van Tom Lanoye, getiteld Verloren vader, gaat over een oud-strijder die door zijn voortschrijdende dementie steeds minder zeker wordt van zijn herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Wat is er echt gebeurd, en wat was zijn rol ook weer?

Theater Na de Dam geeft elk jaar een opdracht aan een toneelschrijver voor een nieuwe theatertekst over de Tweede Wereldoorlog. Eerdere schrijvers waren o.a. Rik van den Bos, Rebekka de Wit en, afgelopen editie, Arnon Grunberg.

Tom Lanoye
Tom Lanoye (1958) leeft en werkt in Antwerpen (België) en Kaapstad (Zuid-Afrika). Hij is romancier, dichter, columnist, scenarist en theaterauteur. Hij is een van de meest gelezen en gelauwerde auteurs van ons taalgebied en kind aan huis bij alle grote Europese theaterfestivals. Zijn grote Shakespeare-bewerking uit 1997, Ten oorlog, werd in 2015 door theaterbezoekers, acteurs en regisseurs gekroond tot nummer één van de Nederlandstalige theatercanon.

De Tweede Wereldoorlog eindigt vandaag

Posted by Danielle van den Berg

Op verzoek van Theater Na de Dam schreef Arnon Grunberg een nieuw toneelstuk dat op 4 mei gelijktijdig door alle grote toneelgezelschappen in het hele land wordt gepresenteerd. De Tweede Wereldoorlog eindigt vandaag is een tragikomedie over een holocaust overlevende in het #metoo tijdperk. Over de macht van het slachtoffer, over schuldgevoel en zelfvernietiging, over het verleden als chantagemiddel.

“Herdenken is net als democratie een theatrale aangelegenheid, vandaar dat ik een stuk schrijf voor Theater Na de Dam” – Arnon Grunberg

Het laten schrijven van een nieuwe toneeltekst vormt sinds een paar jaar een vast onderdeel van Theater Na de Dam. Eerdere auteurs waren Rik van den Bos, Judith Herzberg en Rebekka de Wit. Deelnemende gezelschappen zijn Theater Utrecht, Toneelgroep Amsterdam, Toneelgroep Maastricht, Noord Nederlands Toneel, Het Nationale Theater, Toneelgroep Oostpool, Tryater, Theater Rotterdam, Theatergroep Suburbia, Het Zuidelijk Toneel en Toneelschuur Haarlem.

 

Voorbij het strijklicht

Posted by Danielle van den Berg

Op de avond van de Nationale Dodenherdenking op 4 mei zetten theatermakers en artiesten in heel Nederland zich om 21.00 uur in om deze dag van extra betekenis te voorzien. Traditiegetrouw lezen de stadsgezelschappen die avond een nieuwe toneeltekst van een Nederlandse toneelauteur. Dit jaar schrijft Rebekka de Wit in opdracht van Theater Na de Dam Voorbij het strijklicht. 

Rebekka de Wit brengt met haar gelaagde, poëtische tekst een nieuw, zoekend perspectief op herdenken. Hoe kunnen we de doden eren als het er te veel zijn? En welke rol kan de kunst hierbij spelen? Haar tekst wordt gelezen in combinatie met delen uit Het Onderzoek van Peter Weiss, de gedramatiseerde weergave van de Auschwitzprocessen. Dit stuk werd in de jaren ’60 elk jaar op 4 mei in de Stadsschouwburg Amsterdam voorgedragen door de acteurs van het Publiekstheater. Noord Nederlands Toneel, Toneelgroep Amsterdam, Theater Utrecht, Toneelgroep Maastricht, Het Nationale Theater i.s.m. Firma MES, makers verbonden aan Theater Rotterdam waaronder van Wunderbaum, Veenfabriek en Tryater (in het Fries) presenteren de tekst gelijktijdig aan het publiek.

 

Jonge helden

Posted by Julie

Sta jij op om je te verzetten?

In een tijd waarin de wereld in brand staat, de herinneringen van de Tweede Wereldoorlog steeds meer op de achtergrond raken en populisme aan terrein wint, is het tijd om op te staan.

De jongeren van Meeuw jonge theatermakers willen strijden voor hun idealen. Ze zoeken hun tegenstanders uit en komen in actie voor het te laat is. Maar heeft dat wel zin, je verzetten?

Veertien jongeren duiken in het leven van het verzet onder leiding van regisseur Julia Schmitz. Over toen en nu. Over radicaliseren en idealiseren. Ze stelden vragen over het leven in een oorlog aan ouderen die de Tweede Wereldoorlog als kind hebben meegemaakt.

Een voorstelling over vechten voor je vrijheid en de vrijheid om te vechten.

Speelt ook op dinsdag 2 mei om 20.00 uur en woensdag 3 mei om 20.00 uur

Verdwenen families

Posted by Julie

Hoe was dat, als zomaar een gezin verdween tijdens de Tweede Wereldoorlog? Zoals buurtgenoten of een familie in je dorp? Kinderen van je school, vriendjes, vriendinnetjes? Van de ene op de andere dag een leeg huis in je straat, een lege stoel in de klas, een vriend die je niet meer op hoefde te halen voordat je naar school fietste.

De verhalen en herinneringen hierover van tien ouderen die de Tweede Wereldoorlog als kind meemaakten vormen de inspiratiebron voor de voor- stelling ‘ Verdwenen families’. Vijftien jongeren van de jeugdtheaterschool hebben hen geïnterviewd. Deze verhalen over de oorlog worden door de jonge acteurs weer tot leven gebracht onder leiding van regisseur Janneke De Haan. De sfeer, de emoties, de beelden uit de verhalen staan centraal, waarbij het thema ‘verdwijnen’ de rode draad vormt. Het resultaat is te zien in de archieven in de kelders van Tresoar: tussen de kasten in de lange gangen waar de geschiedenis van Fryslân wordt bewaard. De geschiedenis, waar de Tweede Wereldoorlog deel van uitmaakt.

Deze voorstelling speelt op 3, 4, 5 en 6 mei, alle dagen om 19.00 en 21.00u.

 

In Vrede

Posted by Danielle van den Berg

In opdracht van Theater Na de Dam maakte de jonge schrijver Rik van den Bos een nieuw toneelstuk over de Tweede Wereldoorlog: In Vrede. Tegelijk met de andere stadsgezelschappen in het land presenteren de grootste toneelgezelschappen van ons land in hun eigen stad deze bijzondere nieuwe tekst aan het publiek.

In In Vrede worstelen drie personages, bewust of onbewust, met de sporen van een dood gewaande oorlog. Een man van zestig ontdekt dat zijn ouders niet zijn biologische ouders zijn, maar zijn onderduikouders. Hun gehele leven hebben zij dit voor hem verborgen weten te houden. Zijn echte ouders blijken joods en zijn tijdens de oorlog verraden door de buren. Die buren hadden een dochter die alles gezien heeft. Dit meisje, inmiddels een hoogbejaarde vrouw, heeft zichzelf in haar ouderlijk huis opgesloten en straft zich elke dag voor het verraad van haar ouders. Tussen deze twee personages door zwerft een man van begin dertig, die denkt dat de Tweede Wereldoorlog iets uit de geschiedenisboekjes is, maar ondertussen achterna wordt gezeten door de spoken van de oorspronkelijke bewoners van zijn huis uit die periode.

Drie verhalen die schetsen hoe de littekens die de Tweede Wereldoorlog heeft achtergelaten, ook nu nog hun sporen nalaten in onze samenleving. Hoe de vrede die zeventig jaar geleden uitgeroepen werd, voor veel mensen nog lang geen vrede is. En hoe genadeloos de wapens zijn waarmee wij ons beschermen tegen verlies, verdriet en schuld.

“De oorlog is de geschiedenis van iedereen die zijn wortels in West-Europa heeft. De passieve opstelling van de een heeft voor een deel het lot van de ander bepaald. Dat inzicht verliest nooit zijn belang en dat wil ik emotioneel toegankelijk maken voor mensen voor wie dat nog niet het geval is.” – Rik van den Bos

In Vrede is opgedragen aan Ruben Koster en Josua Ossendrijver, die over zijn levensverhaal het boek Verdoezeld Verleden schreef.

Lees op de website van Toneelgroep Amsterdam meer informatie over In Vrede.

4 vragen aan Rik van den Bos

4 en 5 mei Amsterdam interviewt Rik van den Bos

Tegelijk met Toneelgroep Amsterdam presenteren ook onderstaande stadsgezelschappen deze tekst in hun stad:
Theater Utrecht
Ro Theater
Toneelgroep Maastricht
Zuidelijk Toneel
Tryater Leeuwarden
Noord Nederlands Toneel en Moeremans & Sons