Nacht Na de Dam

Posted by Danielle van den Berg

Tijdens Nacht Na de Dam komen publiek en theatermakers uit alle hoeken van de stad bij Internationaal Theater Amsterdam samen om elkaar te ontmoeten en na te praten aan de hand van de verschillende optredens.

Ook dit jaar is ITA de plek voor theatermakers en publiek om, na afloop van de voorstellingen in het kader van Theater Na de Dam, samen de bijzondere overgang van 4 naar 5 mei te ervaren. Op het toneel van de Grote Zaal rollen we in een intieme setting een programma uit vanaf 23.00 uur.

Het programma bestaat uit de live uitzending van Vuur van de Vrijheid en verschillende live optredens en voordrachten, onder andere Gonny Gaakeer, Nicole Vervloed en de cast van Pianostemmen. Onder andere door de Nachtresidenten van het Amsterdams 4 en 5 mei comite: Adriaan van Dis, Hajar Fargan en Brian Elstak.

Programma

vanaf 22.30 inloop
22:50 – 23:15 Muziek, Welkom door Jaïr Stranders, Nicole Vervloed met tekst uit Indo Go Home, cast Pianostemmen met scène uit Pianostemmen
23:15 – 00:15 Uitzending Vuur van de Vrijheid
00:05 – 00:45 Muziek, Nachtresident Adriaan van Dis, Gonny Gaakeer en Floris van der Vlugt met scène uit Stuk Stoppelman, Video van nachtresident Brian Elstak, Nachtresident Hajar Fargan

Foto’s: Nacht Na de Dam 2023 (© Simon Schoo)

Scherven en flitsen

Posted by Danielle van den Berg

Drie van mijn vier grootouders leven nog. Onlangs is er een gestorven. Allemaal zijn ze opgegroeid in de Tweede Wereldoorlog. Twee van hen in Nederlands-Indië en twee van hen in Nederland. Uiteindelijk bracht de oorlog hen allemaal naar Den Haag. De stad waar ikzelf ook ben opgegroeid en waar ik woon. Via een reconstructie van hun levensbepalende jaren als puber tijdens en na de oorlog doe ik een ultieme poging ze beter te leren kennen. Ze beter te begrijpen. Ze nog één keer de vragen te stellen over de oorlogstijd die ik nooit heb durven stellen. Voordat het te laat is en dat onmogelijk zal zijn. Maar moet je wel willen weten wat nooit verteld wordt?

Over Billy de Walle
Billy de Walle (1995) is acteur en muzikant, afgestudeerd aan de HKU (2019). Hij speelde daarna in voorstellingen van onder andere HNT Jong, de Veenfabriek en Bellevue Lunchtheater. In 2022 speelde Billy de titelrol in Erik of Het Klein Insectenboek bij Het Nationale Theater. Billy speelde eerder met zijn broer Moos in Dierenverhalen en Archipelago bij Het Nationale Theater. Verder speelde hij in tv-series als Divorce en Flikken Maastricht en speelde hij een rol in de film Lost Transport. Billy is genomineerd voor de Piket Kunstprijzen 2020 en 2022 in de categorie Toneel, de prijs voor veelbelovende jonge, professionele kunstenaars.

Take My Song

Posted by Vyne

Mayn Lid Farnem – Take my song
A poetic-musical program with songs by the Yiddish bard Leibu Levin from the eastern-European “city of the dead poets”

When Romanian and German troops occupied it in 1941, Czernowitz, a town in the Ukrainian part of the Soviet Union, with a little more than 100.000 inhabitants, was home to famous poets of Jewish descent, all of them writing in German.

One of them, Itzik Manger, was in exile, but safe, in England. But Manger’s poetry lingered in the town and had a profound influence on a young man, who was still in Czernowitz at this sinister time: Leibu Levin. He had already made some fame by reciting Manger’s poetry, often singing the poems to his own melodies.

In 1941, Levin was sent to a labor camp and then imprisoned, first by the Nazies, then by the Stalin regime, to be free only 15 years later – but he lived, unlike many of his contemporaries. He settled in Moscow and later in Israel, and continued to work as a reciter, singer, and composer, who throughout his life set to music many of the most beautiful Yiddish poems, finding a different, fitting tone for each.

And so, on this 4th of May we remember and mourn what we’ve lost – amongst the six million were most of the Jews from Czernowitz, as was their vibrant German and Yiddish cultural life. We mourn, while keeping alive what survived: We sing Manger’s poetry in Levin’s wonderful songs and then read on, compose, and improvise music, keeping alive Yiddish literary and musical traditions that were nearly eradicated – so that they can keep nurturing us.

English translation of the Yiddish songs will be provided.

Een muur van glas

Posted by Rinke Brans

Stel je voor
Je wordt wakker
En alles is van glas
Wat zou je doen?

Wat als je gaat zien wat je liever niet ziet
Wat als je hoort wat je liever niet wilt horen
Jongeren duiken in verhalen van vroeger
van gisteren
Vandaag
En morgen

Stel je voor
Een theaterzaal vol jongeren
Verhalen van vroeger
Verhalen van nu
Verhalen van morgen

Een groep jongeren neemt je mee in dat wat we niet willen horen
In dat wat we niet willen zien
Waar ligt de grens?
En wat als die er niet zou zijn?

Een groep jongeren neemt je mee naar plekken, verhalen en gebeurtenissen waar je liever niet wil zijn. Zij durven de vragen te stellen die wij inslikken. Wat als je doorvraagt?

Over de theatermaker 
Marieke Braaksma is een bevlogen theatermaakster die vanuit verhalen en beelden de tijd van nu opzoekt. Ze is onderdeel van de artistieke kern van MATROSE. Een gezelschap waar het vertellen van verhalen, de 360* beleving en direct contact met het publiek centraal staan. In dit project gaat ze met jongeren opzoek naar het verhaal dat je liever niet wil horen. Opzoek naar eerlijkheid, verbinding en verbeelding. Kom als je durft!

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de vijftiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 46 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, vormen de basis van de jongerenvoorstellingen.

Over Hoop

Posted by Rinke Brans

“Dit is wat ik wil, aan jongeren vertellen, over hoe je pijn en lijden in jezelf kan omvormen tot kracht.”
– Marion Rosenthal

Herdenken gaat niet alleen over pijn en verdriet, maar ook over hoop. Hoop dat de geschiedenis zich niet herhaalt, hoop in de toekomst, hoop in elkaar. Want in alle duisternis is er ook altijd ergens een lichtje te vinden. ‘Over Hoop’ is een theatrale ervaring waarbij we stilstaan bij het goede in de mens. Over onbekende helden, over kleine daden van liefde in oorlogstijd. Over het sprankje hoop dat daarbij geboren wordt. De voorstelling wordt gemaakt in het kader van Theater na de Dam.

Kunstinstallatie: Hoop was een wasje vol hoop
Tegengif in giftige tijden
Waar haal je hoop uit in tijden van schijnbare hopeloosheid? Wat zet je er tegenover? En als je de hoop gevonden hebt, hoe geef je het dan door? De installatie ‘Hoop was een wasje vol hoop’ is een interactief, reizend kunstwerk. Met een zak vol zakdoeken reist een hoopconsult langs instellingen om de mensen te vragen naar wat hen hoop gegeven heeft in bange tijden in het verleden.

Kunstinstallatie: De muren hebben oren
Kunstwerken rondom de verhalen van Agatha. De verhalen die wel en niet gehoord mochten worden, zijn door jongeren van SPOT tot leven gebracht in verschillende kunstdisciplines.
SPOT is een creatieve werkplaats voor jongeren en jongvolwassenen. Als het even niet lekker loopt in het leven kan SPOT helpen bij het ontdekken van creatieve talenten.

Filmportretten
Niet alle ouderen waren in staat om bij de vertelbijeenkomst aanwezig te zijn, dus zocht Sammie Vries ze samen met een jongere op en maakte deze filmportretten. Dank aan Esmee Remnet, Thijs de Ruijg en speciale dank aan alle ouderen.

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de vijftiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 46 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, vormen de basis van de jongerenvoorstellingen.

Wie komt morgen met verhalen?

Posted by Vyne

Direct na de Dodenherdenking op het Domplein, is er in de Domkerk een optreden van dichter en schrijver Ingmar Heytze met zijn band Asfaltfeeën. Een scenische voordracht op muziek over de toekomst van ons herdenken.

Leo Vroman (1915-2014) dichtte de prachtige regels: ‘Kom vanavond met verhalen / hoe de oorlog is verdwenen, / en herhaal ze honderd malen: / alle malen zal ik wenen.’ 

We naderen langzaam maar zeker een omslagpunt in het herdenken van de Tweede Wereldoorlog – het moment dat er niemand meer in leven is die de oorlog zelf heeft meegemaakt. Vanaf dat moment kunnen we geen nieuwe vragen meer stellen over de oorlog, of tenminste geen nieuwe verhalen uit de eerste hand meer verwachten. Is dat louter een onvermijdelijk, maar toch vooral symbolisch omslagpunt,  de hand?

Dichter Ingmar Heytze kwam er eind vorig jaar pas achter dat zijn vader hem vooral de spannende, jongensboek-achtige verhalen over zijn Tweede Wereldoorlog had verteld, terwijl er ook een verhaal bleek te zijn dat hij niet kon of wilde vertellen. 

Kom vanavond met verhalen

Posted by Vyne

Janneke Tanja en Kitty Legtenberg vertellen verhalen over de Tweede Wereldoorlog, afgewisseld met poëzie en muziek.

De Laatste Rit

Posted by Rinke Brans

‘Burgemeester D. Hoogenboom, Mej. A. Breed & C. Commandeur.’ Deze namen worden geëerd op het oorlogsmonument in Hoogwoud. Negen jongeren uit de omgeving zijn op ontdekkingstocht gegaan naar hun verhalen. Door gesprekken met overlevenden en nabestaanden zijn ze meer te weten gekomen over deze drie personen en andere oorlogsverhalen, waarin de fiets verrassend genoeg een terugkomend element bleek. Alles wat ze hebben ontdekt, brengen ze tot leven in de muzikale theatervoorstelling: ‘De Laatste Rit’, die plaatsvindt in de hervormde kerk in Hoogwoud op 3, 4 en 5 mei.
Laat je meevoeren door deze unieke voorstelling over de West-Friese geschiedenis. De jeugd van nu over de jeugd van toen.
De voorstelling is geschikt voor alle leeftijden vanaf 8 jaar.

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de vijftiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 46 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, vormen de basis van de jongerenvoorstellingen.

De zilveren beker

Posted by Vyne

“Een verhaal moet een naam hebben. Mijn verhaal gaat over een zilveren beker. Zo’n verhaal komt vaak voor in een sprookje. Sprookjes zijn verhalen die helemaal verzonnen zijn. Maar de beker in mijn verhaal is een echte beker.“

Wim Frankenberg

1942:
Een 11-jarig Joods jongetje duikt onder. Hij moet alles achterlaten, ook de zilveren beker die hij na zijn geboorte van zijn Duitse grootvader kreeg om hem te beschermen.

2009:
Een grootvader die weet dat hij niet lang meer te leven heeft, maakt een boekje voor zijn 2-jarige kleindochter met het verhaal van de zilveren beker: om haar te vertellen over de oorlog, de onderduik, de engelen die hem hebben gered, en hoe de beker bij hem terug is gekomen. Maar vooral: om haar te vertellen hoeveel hij van haar houdt.

Door de ogen van mijn moeder

Posted by Vyne

Door de ogen van mijn moeder gaat over de oorlogsherinneringen van de moeder van Helma: “In 1940 was mijn moeder 5 jaar. Ze is niet Joods, ze komt uit een gewoon gezin, haar ouders zaten niet in het verzet of bij de NSB, ze hadden geen onderduikers, haar huis is niet gebombardeerd, ze heeft geen honger gehad. Toch heeft ze veel meegemaakt. Een paar jaar geleden werd duidelijk wat de impact was van de bezettingstijd op haar generatie. Veel groter dan men altijd dacht. De onuitgesproken bezorgdheid en angst van de volwassenen vormde deze kleuters tot de ‘stille generatie’. Niet opvallen was het devies. En: Duitsers zijn de vijand. Mijn ouders kochten nooit een Duitse auto en gingen nooit naar Duitsland op vakantie.”

Op een dag

Posted by Vyne

Wat als op een dag het licht verdwijnt.
Wat als we opeens leven in duisternis.
Wat doet dat met de mens?
Accepteren we het donker?
Komen we in opstand?
Gaan we op zoek naar het licht?
Geven we de moed op?
Blijven we hopen?

Op een dag is een vertelling over donker en licht. Over dreiging, wanhoop en chaos. Maar bovenal een verhaal over hoop.

De Ballade van Mauthausen

Posted by Vyne

Niki Jacobs zingt al meer dan twintig jaar in het Jiddisch en is wereldwijd bekend als een van de beste vertolkers van het Europese Jiddische lied. In dit hartverwarmende theaterconcert staan de beroemde Mauthausen ballades van componist Mikis Theodorakis centraal.

Geïnspireerd door haar eigen Joodse roots werkt zij steevast vanuit de wens om het Jiddisch dat vroeger in onze straten te horen was, weer te laten klinken in de Nederlandse theaters en natuurlijk vér daarbuiten. Samen met haar briljante ensemble slaat zij met dit concert een brug tussen het Europa van toen en de muziek van nu.

Excellente muziek
In dit fenomenale theaterconcert komt alles samen, vanaf de eerste tot en met de laatste noot word je als luisteraar meegenomen naar een parallel universum waarin de enorme verscheidenheid aan emoties je optilt, laat vliegen en weer laat landen.

Reacties op De Ballade van Mauthausen

‘Vanaf de eerste minuut werd ik geraakt door de haarscherpe arrangementen, de loepzuivere stem van Niki Jacobs en de ontroerende thematiek van deze voorstelling. Met natte ogen verliet ik de zaal.’ –

Cabaretière Brigitte Kaandorp

‘De Ballade van Mauthausen is een intens, zeer uitgebalanceerd muziektheaterprogramma van extreem hoog niveau.’

Theaterkrant

De Blues van Kattenburg

Posted by Vyne

Een theatervertelling met muziek er om heen. Dick Kattenburg (1919-1944) is de hoofdpersoon, daarnaast zijn leraar Leo Smit (1900-1943).

Dick Kattenburg wordt geboren in Amsterdam. Hij neemt compositieles bij Leo Smit.
Dan breekt de oorlog uit.

Het is januari 1940. Dick Kattenburg – net 21 jaar oud, veelbelovend violist en aanstormend componist – maakt zich zorgen. Achter de piano kan hij zijn gevoel uiten. Dick speelt een blues. Er is verdriet, maar ook levenslust.

Vele Nederlands Joodse componisten overleefden de oorlog niet. Hun muziek verdween na de oorlog uit beeld. Het Leo Smit Ensemble o.l.v. Eleonore Pameijer, oprichter en artistiek leider van de Leo Smit Stichting, laat deze muziek weer klinken.

Het proces

Posted by Vyne

Cuijk volgt het voorbeeld van andere gemeenten die ook langer dan twee minuten willen stilstaan bij de gevolgen van de Tweede Wereldoorlog en de jaren van vrijheid daarna. Drijvende kracht achter deze productie is een groep betrokken Cuijkenaren, van harte ondersteund door Schouwburg Cuijk.

De inhoud van de voorstelling wordt later bekendgemaakt.

De foto’s tonen beelden van Theater na de Dam Cuijk in 2023

Barak

Posted by Vyne

Barak is een muzikale vertelling van en door de schrijvers Marga Kool en Jan Veenstra en de klezmerband Klets, waarin een barak centraal staat. Deze barak is afkomstig van voormalig Kamp Linde (nabij Zuidwolde), dat in ’40 -’45 eerst Jodenwerkkamp was en daarna opvangkamp voor oorlog-evacués. De barak heeft enige jaren geleden als herdenkingsplek een plaats gekregen bij museumboerderij De Wemme in Zuidwolde. De voorstelling vindt plaats in de barak.

In de voorstelling staan de beide vroegere functies van de barak centraal. In verhalen, liederen en gedichten wordt het lot van een jonge Joodse man – op 3 oktober 1942 vanuit Kamp Linde afgevoerd naar Westerbork – verweven met dat van een Rotterdams meisje – dakloos door de bombardementen – dat aan het eind van de oorlog naar Kamp Linde in Drenthe wordt gestuurd.

Voor vragen, stuur een mail naar de Theaterschuur Linde.

Noem geen namen

Posted by Vyne

Recentelijk won het boek de Jonge Beckman prijs voor beste historische jeugdboek, en nu is dit bijzondere verhaal vertaald naar een muziektheatervoorstelling voor, en voor een groot deel dóór, jongeren. 

Het boek vertelt het verhaal van de crèche van de Hollandse Schouwburg tijdens de Tweede Wereldoorlog, waar onder leiding van Walter Süskind en Henriette Pimentel zo’n 600 kinderen zijn behoed voor deportatie. Ze werden gered met behulp van een aantal jonge kinderverzorgsters uit de crèche en twee verzetsgroepen bestaande uit studenten. Waar in veel films en verhalen het vooral over de volwassen verzetsmensen gaat, focust dit boek zich op de jonge, onbekende helden die met eindeloze moed en gevaar voor eigen leven kinderen redden. De karakters zijn gebaseerd zijn op mensen die echt hebben bestaan. Ze tonen ons dat hoe jong je ook bent, je tot uitzonderlijke dingen in staat bent als je dat wilt. En dat het verzet niet alleen uit stoere mannen bestond, maar zeker ook uit ongelofelijk dappere, jonge vrouwen.

Een grote cast van bijna tachtig man van zes tot zeventig jaar oud zal dit verhaal op het toneel gaan vertolken op indrukwekkende en muzikale wijze. 

De voorstelling roept op om mens te blijven en elkaar als mens te laten zien, juist in onmenselijke tijden. Om warmte te blijven geven, waar dat het hardst nodig is.

Nationale Jongerenherdenking Rotterdam 2024

Posted by Vyne

Op 4 mei zijn we twee minuten stil. Twee minuten waarin we samen oorlogsslachtoffers herdenken. In 2017 vond de eerste editie van de Nationale Jongerenherdenking plaats. Een herdenking, als aanvulling op de Nationale Dodenherdenking, voor en door jongeren om op een geheel eigen manier stil te staan bij de oorlogsslachtoffers van alle tijden.

Op 4 mei 2024 vindt de Nationale Jongerenherdenking opnieuw plaats in het nieuwe Luxor Theater, met ook dit jaar weer een programma dóór en vóór jongeren. Theater is bij uitstek de plek om vragen en gedachten over de geschiedenis, oorlog en vrijheid levend, concreet en persoonlijk te maken.

Het programma start om 19.15 uur en wordt gepresenteerd door acteur en muzikant Guido Spek. Na het interactieve gedeelte Samen herdenken zijn we allemaal om 20.00 uur twee minuten stil. Na deze twee minuten stilte is er een voordracht verzorgd door Spraakuhloos. Hierna zie je eerst de voorstelling ANTHEMON van Misiconi gevolgd door Helden 2.0 van Jeugdtheater Hofplein. Rond 22.00 uur sluiten we de avond gezamenlijk af.

Samen herdenken
Om een betere toekomst te creëren voor de volgende generatie is het belangrijk om dichter bij elkaar te komen en meer te luisteren naar elkaar. Tijdens Samen herdenken staan we stil bij het feit dat vrijheid niet voor iedereen vanzelfsprekend is en je jouw vrijheid ook zomaar kunt verliezen.
In deze interactieve herdenking, gemaakt door Eric Magnée, maak je gebruik van je eigen telefoon om een connectie te maken met de mensen om je heen en met elkaar in gesprek te gaan. Wat betekent 4 mei en de twee minuten stilte voor jou? En wat kan jij er zelf aan doen om de wereld weer een klein stukje beter te maken?

Anthemon door Misiconi
Een voorstelling die het publiek meeneemt op een reis door verschillende herdenkingsrituelen. Van verstilde momenten van rouw tot vieringen van hoop en veerkracht, de voorstelling weeft een rijk bloementapijt van emoties en ervaringen.

“Gedanst door een groep die vergeten wordt in de herdenking van de tweede wereldoorlog.”

De Jongeren reiken het publiek verschillende manieren aan om te herdenken. Het stuk verkent niet alleen de herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog, maar richt zich ook op het thema van verlies en afscheid nemen van de mensen die dicht bij je staan. Met respect voor de verschillende culturele tradities en persoonlijke verhalen, nodigt de voorstelling het publiek uit om te reflecteren op de menselijke ervaring van herinneren, herdenken en eren.

Helden 2.0 door Jeugdtheater Hofplein
We komen aan bij de Stad van Geluk. De plek die betoverende verhalen verspreidt over hoop, mooie mensen, grote gebouwen, kleurrijke billboards, kernwaarden, witte glimlachen en niet te vergeten: helden. Allerlei helden. Speciaal voor jou. Alhoewel, zo gaan die verhalen…

Helden 2.0 laat het leven zien van de inwoners, die tegen heel verschillende uitdagingen aanlopen. Ze hebben één ding gemeen: deze mensen kunnen wel wat hulp gebruiken. Maar wat voor hulp? Van wie? En tegen welke prijs?

B.V. De Heldenfabriek verkoopt hoop, helden én regeert deze stad. Met haar succesformule zijn problemen van het verleden. Men hoeft alleen te volgen. In dit heldenbeleid is geen plek voor vragen, nuance of empathie. Alleen voor geluk en succes!

Wie besluit, en wie volgt?

Als je weet dat er iets niet klopt, zet je dan een stap naar voren?

Blijf je stil in de massa staan, of laat je je stem horen?

Hoe herken je een echte held? Zou er een held bestaan die zorgt dat alles goed komt? En herken je die dan aan een rode cape en indrukwekkende spierballen? Of misschien aan een betoverende stem, die tegen de stroom ingaat?

In Helden 2.0 wordt ook teruggekeken naar de geschiedenis en komen onder andere thema’s als macht, inspelen op wanhoop, zelf blijven nadenken, opstaan tegen onrecht en het behouden van je eigen stem aan bod. Thema’s die van alle tijden zijn, nu ook voor jongeren weer actueel zijn en aansluiten bij het moment van herdenken op 4 mei.

Programma
18:45 uur – Theater open
19:15 uur – Samen herdenken
20:00 uur – Twee minuten stilte
20:02 uur – Voordracht door Spraakuhloos
20:15 uur – ANTHEMON door Misiconi 
21:00 uur – Helden 2.0 door Jeugdtheater Hofplein
22:00 uur – Einde

Wat blijft is de muziek…

Posted by Vyne

Werken van onder anderen Menachem Asscher, Ludwig van Beethoven, Johann Sebastian Bach, Leo Smit en Kate Moore.

In juli 1942 kreeg de 22-jarige Menachem Asscher een oproep voor een werkkamp in Duitsland. Hij ging vol goede moed, eerst naar Westerbork en drie dagen later naar Auschwitz, waar hij vrijwel direct na aankomst werd vergast. Daar zou het verhaal zoals voor velen kunnen eindigen. Maar Menachem, zoon van schrijfster Clara Asscher Pinkhof en opperrabijn van Groningen Abraham Asscher, was een begenadigd pianist en een jonge componist. Hij studeerde aan het Conservatorium van Amsterdam en dankzij zijn moeder kon een groot deel van zijn muziek gered worden. Deze werken bleven jaren bij de leden van de familie die de oorlog overleefden onder het stof liggen. Tot Lilian Kars, die samen met haar echtgenoot Paul Janssen werkt aan een boek over Menachems oom Sallie Pinkhof en diens familie, met dank aan het speurwerk van de overgebleven familieleden in Israël de muziek boven water kreeg.

Nu klinkt deze muziek voor het eerst in het openbaar, gespeeld door de Israëlische pianist Imri Talgam. Lilian Kars vertelt aan de hand van fragmenten uit onder andere de autobiografie Danseres zonder benen van Clara Asscher-Pinkhof over het leven en de ontwikkeling van Menachem terwijl het verhaal en de muziek verder reliëf krijgen door werken van Beethoven, Bach en Menachems tijdgenoot Leo Smit. In combinatie met foto’s van Menachem en zijn familie brengt het de verschrikkingen van een oorlog op enerverende wijze in kaart en maakt het en passant duidelijk hoezeer er een schat aan culturele rijkdom en ontwikkeling bruut is afgesneden. Een concert vol invoelbaar drama, meeslepende muziek en uiteindelijk vooral ook hoop.

Toch kennen dromen ook gevoel voor tijd

Posted by Rinke Brans

Toch kennen dromen ook gevoel voor tijd is een tweetalige selectie uit de sonnetten die Albrecht Haushofer tijdens de laatste maanden van de Tweede Wereldoorlog schreef in de gevangenis in de Berlijnse wijk Moabit. Met deze als Moabiter Sonette beroemd geworden gedichtencyclus legt Haushofer verantwoording af over zijn morele worsteling als diplomaat gedurende de jaren van het Derde Rijk en beschouwt hij het verval van de Duitse cultuurnatie. Ze vormen het geestelijke testament van een belezen kosmopoliet, wiens wereld is teruggebracht tot een bestaan waarin de dagelijkse en
nachtelijke geallieerde bombardementen het apocalyptische slot van de oorlog inluidden. Een wereld die uiteindelijk gereduceerd wordt tot een Gestapo-gevangeniscel waar verre dromen en dierbare herinneringen het moeten opnemen tegen het rammelen van ketens, het zoemen van een mug of de zwijgende confrontaties met de jonge Oost-Europese boeren die als cipiers dienstdoen.

Maarten Asscher vertaalde deze gedichten voor een nieuwe bloemlezing van Uitgeverij HetMoet. Het Feest der Poëzie presenteert deze bundel met voordracht, bijpassende muziek en een rondleiding door de locatie: Nes 116, nu het huis van sociëteit TenClub, waar in de oorlog Joodse onderduikers redding vonden.

Voorstellingskaart is inclusief plechtigheid op groot scherm en rondleiding door het pand indien gewenst.

Stilte of storm

Posted by Vyne

In Stilte of storm worden Europese steden en levens geschetst acht decennia na de Tweede Wereldoorlog. Verhalen met een erfenis uit de oorlog afgewisseld met hedendaagse dilemma’s.

“Zo zullen we zitten tot de een de ander vraagt of zij nog koffie wil. De stilte doorbreken door alledaagse dingen te doen. Alledaagse dingen doen om te vergeten.”

Maj schetst het zwijgen wat ontstond in haar familie, naar aanleiding van haar gefusilleerde overgrootvader die in het verzet zat. Gastspeler Vera neemt u mee op een stormachtige stedentrip naar het hedendaagse Parijs. En dan is er nog het huidige Warschau, de geboortestad van Ewa. Hoe vergaat het de stad, 80 jaar nadat het werd weggevaagd?

Er komen grootmoeders in stil en luid protest voorbij, een knikkerbaan, kraanvogels…

Verhalen die verteld moeten worden, juist vandaag de dag, omdat oorlog weer voelbaar is in Europa.

“We protesteren, we schreeuwen, we gaan met 100.000 de straat op. En toch lijken we marionetten van de bedorven regering.” 

Een caleidoscopische kleinkunstvoorstelling met geschiedenis en actualiteit. Verwacht klassiekers, eigen materiaal, meerstemmige zang en muziek, en personages uit diverse hoeken die zich al dan niet in stilte laten horen en zien.

Ode aan Truus van Lier

Posted by Vyne

Zij bleef niet aan de kant staan is een documentaire die Edith Wegman maakte waarin ze het verhaal over de Utrechtse verzetsheldin Truus van Lier naar het nu haalt met jonge studenten van het Utrechts Conservatorium en leerlingen van het Christelijk Lyceum Zeist.

Op deze avond wordt deze film vertoond, naast eerder opgenomen Struikelliedjes, en nieuwe, live gezongen Struikelliedjes.

Struikelstenen

Posted by Vyne

Struikelstenen is een muzikale vertelvoorstelling gebaseerd op de novelle Drie Rode Rozen van Abel J. Herzberg.

Verteller Marius Gosschalk vertelt over de joodse kleermaker Salomon Zeitscheck die in de oorlog zijn vrouw, zijn kinderen en 82 familieleden is verloren.
De voorstelling begint bij de vijf struikelstenen die voor het huis liggen waar de familie Zeitscheck voor het laatst gezamenlijk in vrijheid en vrede heeft gewoond. Voor ieder gezinslid een struikelsteen. Achter iedere struikelsteen een persoonlijk verhaal. Vandaag gaat het over het verhaal achter de struikelsteen van Salomon Zeitscheck. Er is namelijk een koffer gevonden, zoals er na de oorlog zovele koffers gevonden zijn. In die koffer zaten drie brieven die Zeitscheck aan de bijbelse figuur Job heeft geschreven. Hij vond aan het einde van zijn leven in Job een lotgenoot, gesprekspartner en steeds meer een goede vriend. Via die brieven worden wij deelgenoot van Zeitscheck’s zoektocht naar het waarom van het grote leed dat hem is overkomen en waar hij, via Job, God ter verantwoording voor wil roepen.

Verteller Marius Gosschalk wordt hierin bijgestaan door de musici Rossi Ovtcharova (viool) en Izhar Elias (gitaar) die deze vertelling muzikaal ondersteunen.

Ze leren het nooit

Posted by Vyne

Op de avond van de Nationale Dodenherdenking kun je in het kader van Theater Na de Dam terecht in de foyer van het Zaantheater voor een bijzondere vertelling. Schrijver, acteur en (theater)programmamaker Debby Petter neemt de bezoekers mee in een vertelling over oorlog, hoop en vrede. In een intieme setting vertelt ze (persoonlijke) verhalen en gedichten, die muzikaal ondersteund worden door Emma Finkers op harp.

Debby Petter heeft vele theaterprogramma’s en boektitels op haar naam staan. Gebeurtenissen vanuit haar familiegeschiedenis, onder andere in tijden van de Tweede Wereldoorlog, verweeft zij met universele thema’s die voor iedereen herkenbaar zijn. Eerder schreef zij o.a. het indrukwekkende en biografische boek over haar moeder, Ik ben er nog, dat later succesvol als toneelstuk in de theaters te zien was. Speciaal voor en met het Zaantheater, maakt ze Ze leren het nooit, dat eenmalig te zien is in ons theater.

De Poppenspeler van Warschau

Posted by Vyne

Na afloop van de Dodenherdenking organiseert Cascade i.s.m. het 4 en 5 mei comité Hendrik-Ido-Ambacht een muzikale vertelling, uitgevoerd door Trio Wilde Eend.

Valt er ooit iets te leren van een oorlog? En hoe blijf je overeind als je er middenin zit? Trio Wilde Eend speelt het verhaal van de joodse tiener Mika Hernsteyn die tijdens de Tweede Wereldoorlog in het getto van Warschau probeert te overleven. 

In alle ellende weet Mika het verschil te maken. Want met zijn poppenspel brengt hij mensen wat vrolijkheid en biedt hij hoop. Levens van vriend en vijand in het getto verwezen zich, we bezien door hun ogen de oorlog en de nasleep ervan.

Dit grotendeels waargebeurde verhaal krijgt nog meer kleur door ontroerende Oost-Europese klezmermuziek en sfeervolle improvisaties.

Into Eternity

Posted by Vyne

Een eerbetoon aan Vilma Grunwald gebaseerd op haar laatste brief aan haar echtgenoot geschreven kort voor haar dood in Auschwitz.

Het muziekprogramma bestaat uit composities van Marion von Tilzer, uitgevoerd door een negenkoppig ensemble en versterkt door een special enscenering en lichtdesign om het publiek een immersieve concertervaring te laten beleven.

Over het project
Into Eternity – hoewel hartverscheurend, is een verhaal over het menselijk vermogen tot liefde. Een verhaal van moed en vertrouwen, verteld door een vrouw die oog in oog staat met de dood tijdens de Holocaust. In de brief aan haar echtgenoot laat Vilma haar licht schijnen over de kern van het aanvaarden van omstandigheden zonder het geloof in de schoonheid van het leven en de hoop in de goedheid ervan te verliezen, met het volle vertrouwen dat liefde ons door en voorbij het einde draagt.

Engelse vertaling van Vilma’s laatste brief (origineel Tsjechisch):
“You, my only one, dearest, in isolation we are waiting for darkness. We considered the possibility of hiding but decided not to do it since we felt it would be hopeless. The famous trucks are already here, and we are waiting for it to begin. I am completely calm. You – my only and dearest one, do not blame yourself for what happened, it was our destiny. We did what we could. Stay healthy and remember my words that time will heal – if not completely then at least partially. Take care of the little golden boy and don’t spoil him too much with your love. Both of you – stay healthy, my dear ones. I will be thinking of you and Misa. Have a fabulous life, we must board the trucks. Into eternity, Vilma.”

Into Eternity is onderdeel van ‘Meetings with Remarkable Women- music inspired by women’s lives’, een serie over de menselijke (veer-)kracht. Vooral in deze uitdagende tijden, is het van belang om verhalen te delen waarin we kunnen ervaren dat er te midden van alle onrust altijd innerlijke vrede te vinden is.

https://www.youtube.com/watch?v=nTAA0iAUM3I

De Rotterdamse Razzia van ’44 Bezongen

Posted by Vyne

In de muziektheatervoorstelling De Razzia van ’44 Bezongen komen verhalen en liedjes aan bod over de dwangarbeiders die tijdens de grote razzia van 10 en 11 november 1944 uit Rotterdam en Schiedam werden afgevoerd.

Meesterverteller Roland Vonk en actrice Daisy Hagendoorn wekken de geschiedenis tot leven. De meeste van de liedjes die gespeeld worden, hebben vermoedelijk voor het laatst geklonken in een Duitse barak of bij een reünie kort na de oorlog. Bij sommige teksten is zelfs geen muziek overgeleverd. Die is geschreven door de heren van trio De Flamingo’s: Peter de Koning (contrabas), Ted Koninkx (gitaar) en Pieter Ubbels (saxofoon). Het trio wordt aangevuld met Erik de Reus op piano, die ook de arrangementen maakt.

Het Razzia monument
Aanleiding voor de voorstelling is de officiële onthulling van het Razzia-monument in november 2023 ter herdenking van de slachtoffers uit Rotterdam en Schiedam. Het monument, een kunstwerk gemaakt door Rotterdamse Anne Wenzel, is een initiatief van twee zoons van Rotterdamse dwangarbeiders, René Versluis en Jan Willem Cleijpool. Het staat in het plantsoen naast het Van Ommerenhaventje aan de Parkkade in Rotterdam.

Tour de chant

Posted by Danielle van den Berg

Nadja Filtzer is een nazaat van een Joodse familie die in 1928 vluchtte van Oekraïne naar Mexico. In de Broeker Kerk zal zij in het kader van Theater Na de Dam een gevarieerd programma brengen, waarin het ontheemd zijn maar ook het juist sterker worden door een traumatische voorgeschiedenis, vorm krijgen. Ze zal Nederlandstalige liederen zingen uit Mijn Zwervend Hart dat op 12 mei in zijn geheel in de Broeker Kerk wordt uitgevoerd. Daarnaast zingt ze in het Spaans, Jiddisch, Engels en Frans, vooral eigen nummers over gemis van familie, de gelijkwaardigheid van iedereen en tolerantie ten aanzien van elkaar.

Pianostemmen

Posted by Danielle van den Berg

Pianostemmen gaat over het verleden van systematische roof van (voornamelijk) Joods bezit tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het is een onderbelicht verhaal over een onrecht dat nog steeds voortduurt. Oude vleugels en piano’s vertellen het verhaal hoe Joodse inwoners in diverse Nederlandse steden uit hun huizen werden gehaald en hoe hun huizen vervolgens werden leeggeroofd door schattenjagers als Abraham Puls.

“Uitdagend concept wordt knap uitgevoerd” –  ★★★★​ NRC

“Het idee van regisseur Klemens Patijn van Tg Goed Gezelschap, eindregisseur Ria Marks, schrijver Wessel de Vries en componist Wiebe Gotink is zonder meer briljant: roofkunst is nog steeds actueel maar de verbinding met live uitgevoerde muziek geeft extra tragiek.” – Theaterkrant

De oude pianostemmer Jacobus Kromm leidt een teruggetrokken bestaan. Hij worstelt met zijn geweten over de verzameling piano’s en vleugels die hij in bezit heeft. Ontelbaar veel instrumenten heeft de pianostemmer in de loop van de jaren in bewaring gehad, gekocht, gerestaureerd, verhuurd en doorverkocht. Om de een of andere reden heeft hij van deze piano’s nooit afstand kunnen doen. Over de herkomst zwijgt hij liever.

Als de avond valt, laat Kromm zijn vingers over de toetsen glijden. Steeds vaker duiken er verhalen van vroeger op in zijn verwarde hoofd, steeds vaker hoort hij dissonanten. De pianostemmen keren zich gaandeweg tegen de oude man. Immers: gestolen goed gedijt niet. Ze vertellen als stille getuigen het verhaal over hun rechtmatige eigenaren. Het onzegbare wordt gegoten in een nieuwe compositie voor close-harmony voor meerdere klavieren.

https://www.youtube.com/watch?v=tQmg_dm0ozM

For a look or a touch

Posted by Vyne

For a Look or a Touch (2007) is een opera van Jake Heggie gebaseerd op het waargebeurde verhaal van een homoseksuele Joodse man die tijdens de Holocaust wordt vervolgd vanwege zijn seksuele geaardheid.  

Manfred Lewin, die zijn leven deelt met zijn partner Gad Beck. Als de nazi’s aan macht winnen, worden Manfred en Gad geconfronteerd met de gruwelijke keuzes die ze moeten maken om te overleven.   

For a Look or a Touch verkent thema’s als liefde, opoffering en de impact van vooroordelen en discriminatie. De opera werpt een licht op een minder bekend aspect van de Holocaust, namelijk de vervolging van homoseksuele mensen, en herinnert ons aan de menselijke veerkracht te midden van ondenkbare omstandigheden die momenteel pijnlijk actueel zijn. Het is een ontroerend en belangrijk werk dat de geschiedenis en het lijden van LHBTQIA+-mensen voor, tijdens en na de Holocaust eert en herdenkt.  

Voor aanvang vertonen we de documentaire waar deze opera op gebaseerd is, schuift u aan tafel voor een kleurrijk diner en woont u een gesprek bij over de huidige ontwikkelingen op het gebied van diversiteit en inclusie in de wereld van de klassieke muziek. Kijk hier voor meer informatie

Een deel van dit programma is gratis toegankelijk. 

Muziek in Verzet

Posted by Vyne

Muziek in Verzet is een nieuw programma van Blond & Blauw theater in samenwerking met de NS.

LOFZANG op muziek in verzet.
Historisch theatercabaret met repertoire van artiesten en muzikanten uit de bezettingstijd.
Verhalen en liedjes over verdriet, verzet en ongehoorzaamheid tijdens de oorlogsjaren.
Vondsten die bijna nooit meer te horen zijn uit de onderduik, de kampen, verboden muziek en zelfs gewoon amusement.

U kunt naar binnen via de ingang met de koninklijke deuren en trap vanaf het Stationsplein aan de voorkant van Centraal Station. De deuren gaan een half uur voor aanvang open.