TR Herdenkt

Posted by Vyne

Samen herdenken kan op 4 mei met elkaar bij Theater Rotterdam. Het programma bestaat uit zang, muziek en spoken word. Performancecollectief URLAND maakte in samenwerking met studenten van Codarts een koorstuk.

Op donderdag 4 mei wordt er van 19:45 tot 20:45 bij TR25 Schouwburg een programma georganiseerd om samen stil te staan bij het verleden. Het programma met muziek en spoken word is onder leiding van Milou Adjanga. Spoken word artiest Hasan Gök zal een stuk voordragen met muzikale ondersteuning.

Om 20:00 zullen we met elkaar twee minuten in stilte herdenken.

URLAND Herdenkt
Het programma zal daarna verder gaan in de Grote Zaal. Performancecollectief URLAND maakt een bezwerende, muzikale reis geïnspireerd op het boek ‘Is dit een mens’ van Auschwitz-overlevende Primo Levi. In een hedendaags koorstuk gecomponeerd door Annelinde Bruijs zingen studenten van Codarts de canto van Dante uit De Goddelijke Komedie, die Levi’s redding betekende in het kamp. Het koor lijkt in hun zang collectief te zoeken, zoals Primo Levi zich De Goddelijke Komedie probeerde te herinneren. De betekenis van her-denken en herinneren wordt invoelbaar gemaakt.

URLAND is sinds zijn oprichting bezig om de Grote Verhalen te hertalen in moderne tijden, en vraagt met deze performance af hoe een nieuwe generatie zich tot de geschiedenis en traditie verhoudt.

Het programma start in de Hal van TR25 Schouwburg en voor iedereen gratis toegankelijk.

Lezing Gert Jan Kocken

Posted by Vyne

Gert Jan Kocken gebruikt in zijn werk kaarten en documenten uit de Tweede Wereldoorlog en legt deze over elkaar heen om het verleden te analyseren, te verbinden en te begrijpen. Kocken confronteert de kijker met de feiten; soms ongemakkelijk, soms verhelderend, soms confronterend. De kaarten zijn stille en feitelijke getuigen van de geschiedenis, van chaotische en complexe oorlogen of situaties.

Met dit feitenrelaas wordt een andere kant van de geschiedenis getoond en zien we de kaart als instrument voor verschillende betrokken partijen. Twee voorbeelden die tijdens de lezing naar voren komen zijn de werken ‘Depictions of Amsterdam 1940-1945’ en ‘Depictions of Rotterdam 1940-1945’. De verschillende gebeurtenissen die in Amsterdam en Rotterdam plaatsvonden tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn vastgelegd in één gelaagde plattegrond. De nadruk in deze werken ligt op hoe een stad in kaart is gebracht tijdens periodes van conflict en daarmee is veranderd. Het biedt ons de kans om het verleden opnieuw te bekijken en de agenda’s van de kaartenmakers te ontdekken.

Screening Between Mountains and War

Posted by Vyne

We are screening the documentary Between Mountains and War made by Qali Nur and Natali Khalili Tari. Filmmaker Qali will be present to discuss the documentary. After the screening, we will have a panel discussion with amongst others Lievnath Faber, where we will delve deeper into the topics of the documentary.

In Sarajevo, a city where Sephardic Jews sought refuge over 400 years ago, the Jewish community lives in coexistence alongside their Muslim, Catholic and Orthodox Christian neighbours. Ester Kaveson Debevec, Rifka Albahari Raus & Laura Papo Ostojić, three Sephardi-Bosnian women not only lived through the 90’s war in Bosnia but also survived the Holocaust. At the heart of the film is the women’s focal point of the congregation; the Jewish community centre, situated in the only active synagogue in Bosnia & Herzegovina. Once making up 1/5th of the population in Sarajevo, the community now only exists in its hundreds. Ester, Rifka and Laura’s stories each present hope in times of utter tragedy and horror. Non Jewish neighbours and friends helped them survive the Second World War as children. Almost half a century later, the three women did their utmost to help their fellow Sarajevans survive the siege of their city regardless of one’s ethnicity or faith.

Struikelstenen Maastricht

Posted by Vyne

Montagevoorstelling waarvoor de interdisciplinair maker Martijn Tullemans zich heeft laten inspireren door de verhalen achter de struikelstenen in Maastricht. Welke personen en verhalen schuilen er achter deze steentjes. Dit wordt duidelijk tijdens deze voorstelling door middel van een lezing/beschrijving van enkele biografieën, muziek, spoken-word en een beeldige presentatie met foto’s van de desbetreffende personen.

Met als gastartiest spoken-word artist Sara Curfs.

Zij bleef niet aan de kant staan

Posted by Vyne

Truus van Lier was een  Utrechtse rechtenstudente.

Zij raakte betrokken bij het verzet, maakte deel uit van de verzetsgroep CS-6 en wist ook te infiltreren in de Waffen SS.

Op 3 september 1943 vermoorde zij de Utrechtse NSB politiecommissaris G.J. Kerlen.

Na enkele dagen onderduik werd ze in Haarlem verraden en weken later, samen met twee andere Nederlandse vrouwen, Reina Prinsen Geerligs en Nel Hissink -van den Brink,  gefusilleerd in kamp Sachsenhausen.

Truus van Lier wordt in Utrecht jaarlijks herdacht door middel van een narcissen-monument aan de Singel, in de vorm van haar voornaam: Truus. Dat werd het startpunt van deze documentaire.

In deze documentaire heb is het verhaal van Truus  naar het heden toe gehaald: hoe denken jongeren over haar? Hoe moedig moet je zijn om in oorlogstijd verzet te plegen? Kan je moed aanleren? Hoe denk je over gewapend verzet? En waarom heeft het zo lang geduurd voordat bekend werd dat heel veel jonge en oudere vrouwen actief waren in het verzet?

Naast de geschiedenis van Truus en haar familie, en een ooggetuigenverslag, zijn er interviews met studenten en docenten over bovenstaande vragen.

De muziek wordt gezongen door 3 studenten van het conservatorium.

Alle medewerkers aan deze documentaire komen uit Utrecht en omgeving.

Ondergedoken in Driebergen

Posted by Julie

Twaalf jongeren uit de Heuvelrug verdiepten zich onder leiding van schrijver Janneke Schotveld en theatermaker Olaf Brands in de verhalen van Driebergse onderduikers tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het resultaat is te zien in de voorstelling “Ondergedoken in Driebergen”. Een fietstocht, waarbij je op de route korte voorstellingen treft op historische locaties.

Elke jongere laat op zijn eigen manier een stuk van de lokale geschiedenis tot leven komen. Zo schreef Lute Bert Klein een korte pianocompositie over een Duitse Ortzcommandant en predikant die razzia’s aankondigde bij het verzet. Romée Bartling verdiepte zich in het leven van de kraamverpleegster en verzetsstrijder Loek Caspers, die met haar fiets heel de regio rondging. Romée laat Caspers tot leven komen door zelf op een meer dan 100 jaar oude fiets te stappen en het publiek in te wijden in het verzetswerk. De andere jongeren spelen onder meer bij het Joods Monument en in een voormalig weeshuis.

De theatrale route door Driebergen is de zien op donderdag 4 mei, van 16:00 tot 17:30 en van 20:02 tot 21:30 uur. Tussen 17:45 en 18:45 uur is er een gesprek met soep over het maakproces en herinneringen aan Driebergen in oorlogstijd. Aanmelden kan via herdenkenindriebergen.nl.

Tijdens de veertiende editie van Theater Na de Dam zetten ruim 300 jongeren in 40 projecten door heel Nederland zich in om ook dit jaar 4 mei van extra betekenis te voorzien. Van Sittard tot Groningen en van Leiden tot Enschede klinken voor even de stemmen van toen in het nu.

Nacht Na de Dam 2023

Posted by Danielle van den Berg

Van 2012 tot 2020 was Nacht Na de Dam een vaste traditie van Theater Na de Dam. Na afloop van de voorstellingen in de Amsterdamse theaters kwamen theatermakers en publiek bij elkaar in Internationaal Theater Amsterdam voor een bijzondere overgang van 4 naar 5 mei. Sinds 2015 zond de NOS het uit op televisie. Na twee coronajaren, waarin De Nacht zonder publiek verder ging, ontstond er in 2022 een nieuwe vorm en werd Vuur van de Vrijheid gemaakt, live vanuit Wageningen, waar ook het Nationaal Bevrijdingsvuur wordt ontstoken.

En nu, in 2023, is De Nacht een beetje terug bij ITA. Op het grote toneel rollen we in een intieme setting met bar een theatraal programma voor u uit. Publiek en theatermakers uit alle hoeken van de stad komen hier samen om elkaar te ontmoeten en na te praten. Om 23:00 start het programma, van 23:15 tot 00:00 uur wordt op een groot scherm gezamenlijk naar de live uitzending van Vuur van de Vrijheid gekeken. Aansluitend zijn verschillende live optredens door onder andere Olga Zuiderhoek (actrice), Cheyenne Toney (zangeres), Femi van Elshuis (actrice) en Freek Wallagh (nachtburgemeester van Amsterdam). Om 00:30 is het programma ten einde.

Gesprek Voor de Dam: Susan Neiman x Gloria Wekker

Posted by Danielle van den Berg

Aan de vooravond van de Nationale Dodenherdenking spreekt Susan Neiman, Amerikaans moraalfilosoof, met antropoloog Gloria Wekker over het verwerken van zwarte bladzijden uit de geschiedenis. Hoe neem je verantwoordelijkheid voor gruwelijkheden uit het verleden?

Voor haar boek Learning from the Germans (2019) onderzocht Susan Neiman, die opgroeide in een Joods gezin in het zuiden van de VS en sinds 1982 in Berlijn woont, hoe Duitsland in het reine probeert te komen met zijn naziverleden. Om vervolgens te kijken naar de VS waar het slavernijverleden de samenleving polariseert. Wat is de beste manier om collectief een traumatische geschiedenis onder ogen te komen?

Gloria Wekker analyseerde in haar invloedrijke boek Witte onschuld (2016) hoe Nederland jarenlang zijn slavernijgeschiedenis heeft onderdrukt om een positief zelfbeeld in stand te houden en hoe dat invloed heeft op hedendaags racisme.

Hoe moeten we herdenken in de huidige gepolariseerde samenleving? Kunnen wij het verleden verwerken tot een positief ideaal van ‘dat nooit weer’?

Voertaal: Engels

We geven het door

Posted by Danielle van den Berg

Op donderdag 4 mei vanaf 21.00 uur presenteren DOX, Theater Utrecht en Stadsschouwburg Utrecht een gezamenlijk programma in het kader van Theater Na de Dam. Hoe werken momenten uit het verleden door in het heden en de toekomst? Utrechtse makers delen deze avond hun visie op vrijheid.

We willen weten waar we van gemaakt zijn en wat ons heeft gevormd. Het verleden wordt herdacht, verhalen verteld, gedichten voorgedragen en de liefde voor muziek gedeeld. Het programma bestaat onder andere uit een panelgesprek over de naschokken van de geschiedenis en hoe deze doorwerken in het heden en de toekomst, een interactieve journey naar vrijheid, muziek van Anne-Fay Kops en optredens van jonge DOX Club-performers. Ook bespreken we vrijheid aan de hand van verschillende tekstfragmenten uit de voorstelling Quake.

“Hoe leed doorwerkt in het nu, maar ook tot iets hoe wij als samenleving zijn geworden, tot wie we zijn en hoe we daar ook weer een nieuw iets tegenover zouden kunnen zetten." – Casper Vandeputte, regisseur en schrijver Quake.

Dodenherdenking in Zaal 3

Posted by Danielle van den Berg

Op 22 maart 2023 is het 80 jaar geleden dat de Duitse bezetter in de Reinkenstraat 19, Den Haag, 24 joodse medeburgers arresteerde en wegvoerde naar Sobibor. Geen van hen keerde terug.

Het Nationale Theater gaat dit verdrietige feit herdenken met twee minuten stilte bij het monument in de Reinkenstraat, gevolgd door een herdenkingsprogramma in Zaal 3.

Het programma bestaat uit een aantal gesprekken met onder andere Martin van der Harst, zoon van de huishoudster van Mies Walbeehm, de vrouw die de onderduikers destijds huisvestte.

Rob Verhoeven maakte 7 jaar de talkshow VERHOEVEN DOET BUURTONDERZOEK en in dat kader in 2016 het programma BIJNADERINZICHT, de eerste dodenherdenking in Zaal 3.

Vlucht

Posted by Vyne

Wat doe je wanneer jij en je gezin onder constant groeiende dreiging leven? Als alles waar je van houdt je stukje bij beetje wordt afgenomen? En als je uiteindelijk je leven niet meer zeker bent?

Max leidt een heel gewoon bestaan met zijn vrouw en twee kinderen. Hij is docent Nederlands en heeft een grote liefde voor literatuur en geschiedenis. Een enorm rechtvaardigheidsgevoel. En hij heeft een mening. Dan verandert langzaam maar zeker de wereld waarin hij leeft. Steeds meer dingen worden verboden. Meningen worden gevaarlijk. En dus ook die van Max. Hij wordt ontslagen, bedreigd en opgepakt. Vrijgelaten en wéér opgepakt. Max neemt het moeilijkste besluit van zijn leven: hij vlucht. Naar een onbekende toekomst.

Eric Corton baseerde het script van VLUCHT onder meer op gesprekken die hij voerde met vluchtelingen tijdens zijn 15-jarig ambassadeurschap van het Nederlandse Rode Kruis.

VLUCHT is een productie van Solo Stories. Tijdens Theater na de Dam zal de verfilming van de theatermonoloog geschreven door Eric Corton te zien zijn. Aansluitend aan de vertoning vindt een nagesprek plaats met Eric Corton, die zowel het script voor VLUCHT schreef als in de film speelt, en regisseur Benno Hoogveld.

My Father’s War

Posted by Vyne

My Father’s War vertelt het verhaal van Peter Hein en zijn zoon David. Als Joodse peuter in Nederland in de jaren ’40, werd Peter gescheiden van zijn ouders. Hij werd van schuilplaats naar schuilplaats gebracht en op wonderlijke wijze overleefden Peter en zijn ouders de oorlog. Het verhaal van de familie Hein toont een belangrijk verhaal uit het verleden om gedeeld te worden met toekomstige generaties en de kracht van intergenerationele en onderbelichte gesprekken.

Panelgesprek
We gaan na de filmvertoning in gesprek over het belang van het vertellen van persoonlijke en intergenerationele verhalen. Welke verhalen worden verteld en ook: welke blijven onderbelicht? Over deze thema’s en meer gaat onze moderator Raissa Biekman in gesprek met het panel bestaande uit Peter Hein, David Hein, New York Times journalist Nina Siegal en activist Jelle Zijlstra. Het gesprek zal worden geleid door politicoloog Raissa Biekman.

Programma
18:30  Zaal geopend
19:00  Openingswoord
19:05 Film screening
19:30 Gesprek “Intergenerationele gesprekken en onderbelichte verhalen”
20:15 Q&A vragen vanuit het publiek
20:30 Afsluiting en drankje

https://www.youtube.com/watch?v=gRh-TEXnzl4

Oorlogsgedichten

Posted by Vyne

Op 4 mei staan we stil bij de slachtoffers van de oorlog van toen. Dat valt niet los te zien van de oorlog van nu. Laten we samen gedichten lezen, in ieders eigen talen. Gedichten die veel voor ons betekenen, die troost bieden, ons verbinden. Acteurs Marjolein Ley, Sjoerd Blom en Beppe Costa geven samen met maker/regisseur Ira Judkovskaja hun eigen lezing aan oorlogsgedichten uit Nederland, Duitsland, Italië en de Sovjet-Unie. Een aantal inwoners van Leeuwarden en Friesland schuiven erbij aan en lezen gedichten in hun moedertalen: Oekraïens, Russisch en Duits. Ze vertellen ook wat deze gedichten nu voor ze betekenen.

Daarnaast hebben we een speciale gast: Mohamedou Ould Slahi. Een gelovige, slimme jongen uit Mauritanië die – na een studie in Duitsland – begin jaren ’90 in Afghanistan vecht tegen de Russische bezetter met een groep die later tot Al Qaida gaat behoren. Hij wordt opgepakt en zit 15 jaar lang onschuldig vast op Guantánamo Bay. Zijn levensverhaal werd verfilmd (The Mauritanian) en op dit moment werkt hij samen met het Noord Nederlands Toneel aan de voorstelling Freedom, die ook tijdens kunstmanifestatie Arcadia (6 mei-14 augustus) te zien zal zijn.

Vrije inloop vanaf 20.30 uur. De bijeenkomst is ook online te volgen via de socials van LF2028/Arcadia.

Alles in mij

Posted by Vyne

In de documentaire-film Alles in mij interviewt theatermaker en journalist Khadija Massaoudi, in het kader van de herdenking van de Tweede Wereldoorlog, vier vrouwen met verschillende achtergronden over hoe de Nederlandse geschiedenis hun familie en henzelf getekend heeft en over het meedragen van trauma’s die van generatie op generatie overgedragen zijn.

Massaoudi maakte ‘Alles in Mij’ tijdens de lockdown in 2021. Alles in Mij werd goed ontvangen en kreeg een lovende recensie in de Theaterkrant. De verhalen en de krachtige woorden van de geïnterviewde vrouwen waren herkenbaar, on point en voor altijd actueel. Het is dan ook een waar genoegen om de film twee jaar later te kunnen vertonen en dit keer wel met de aanwezigheid van publiek. De film met nagesprek is te zien in Theater Van Deyssel. Een dependance van Frascati Theater in Amsterdam Nieuw-West.

Gratis toegankelijk, wel reserveren via de mail.

Alles in mij werd geproduceerd door Theater na de Dam i.s.m Frascati Theater.

Het verhaal van de dierentuin

Posted by Danielle van den Berg

‘Het verhaal van de dierentuin’ is een eerste kennismaking met het thema Tweede Wereldoorlog. Tijdens deze workshop maken we samen een schaduwtheatervoorstelling over Ouwehands Dierenpark tijdens de Tweede Wereldoorlog aan de hand van het gelijknamige gedicht.

Ter voorbereiding kun je thuis al samen de korte documentaire kijken:

https://www.youtube.com/watch?v=QdtMt7h33Ew

Artis in oorlogstijd

Posted by Vyne

Maarten Frankenhuis is voormalig directeur van Artis en vertelt over de dierentuin in de oorlogstijd.

De dierentuin bleef open voor bezetter en bezoek. En bovenal als veilige vluchthaven voor de talloze bedreigde stadgenoten. Ondanks alle terreur, vervolging, honger en gebrek aan vrijwel alles hield Artis stand! Zelfs in de hongerwinter lukte het om het dierbestand redelijk op peil te houden.

De lezing (met historisch beeldmateriaal) geeft een concreet beeld van wat oorlog kan doen met ons ‘gewone’ leven.

I Beg To Differ

Posted by Danielle van den Berg

Herdenken is hapering. Een ritueel om stil te staan bij wat er voorheen is gebeurd. Maar in de keuze om te herdenken zit een politiek verscholen. Eentje die bepaalt welke gebeurtenissen, welk leed, welke heroïek het waard is om bij stil te staan en welke niet.

Is de manier waarop dit ritueel is ingericht nog wel de beste manier om je te verhouden tot gemeenschappelijke geschiedenissen? Is stilstaan bij wat is geweest genoeg om herhaling in de toekomst te voorkomen? En welke schadelijke effecten liggen er verscholen in de keuzes, wat wel en wat niet te herdenken of vieren? Is er in dit ritueel plaats voor het nemen van verantwoordelijkheid voor het verleden?
 
In de aanloop naar onze Nationale Herdenkingsdag, zal het gesprek tijdens I Beg to Differ – Shaping Commemoration gaan over alternatieve, inclusieve manieren van herdenken. Over het verkennen van benaderingen die de houding tot wat herdacht wordt radicaal zou kunnen veranderen.

Niets

Posted by Danielle van den Berg

Heeft NIETS betekenis?

In een pruimenboom zit Pierre Anthon. Volgens hem is het leven zinloos en heeft niets betekenis. Dus kan je net zo goed in een boom gaan zitten. Zijn klasgenoten zijn verbijsterd en weigeren hem gelijk te geven. Natuurlijk heeft het leven zin! Er zijn talloze dingen die de moeite waard zijn en betekenis hebben… Toch? Ze besluiten dat ze om de beurt iets moeten afstaan wat hen dierbaar is. Maar in hun wraakzuchtige zoektocht naar betekenis raken ze langzaam verstrikt in een levensgevaarlijk spel met fatale gevolgen.

De voorstelling NIETS is een dynamische en fysieke thriller die vragen oproept over de angst voor een zinloos leven en over de onmogelijke opgave om te bewijzen dat het leven wel degelijk zin heeft.  Hoeveel is vrijheid je waard? Wat hou je over van het leven dat je had voordat er beperkingen opgelegd werden? En wat betekent dat voor de dingen die wegvielen? Waren die essentieel voor het leven dat je leidt? De makers willen met de voorstelling een deur openen over de vraag wat écht van waarde is en leidt tot waardevolle gesprekken tussen jongeren én volwassenen.

Na de voorstelling vindt er een nagesprek plaats met de makers en de spelers. Onder andere over wat het betekent om deze voorstelling te spelen op 4 mei, de dag dat we de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog herdenken. Wat blijft er in tijden van oorlog over, waar vallen mensen op terug? Juist dan gaat het om de betekenis van het leven en van vrijheid.

Gesprek Voor de Dam 2022

Posted by Danielle van den Berg

Degenen die niets leren van de geschiedenis zijn gedoemd deze te herhalen, een uitspraak die vaak herhaald wordt en aan velen is toegeschreven. Zijn we in dit land slecht in het verleden onder ogen komen? Op de vooravond van Dodenherdenking voeren wij het Gesprek voor de Dam.

Lang heerste hier de mythe dat tijdens De Tweede Wereldoorlog iedereen in het verzet zat, terwijl Joodse Nederlanders toen ze na de oorlog terugkwamen uit de kampen de grootste moeite hadden met het terugkrijgen van huis of bezit. Het slavernijverleden werd lange tijd weggedaan als slechts ‘een zwarte bladzijde’ en pas sinds korte tijd komt het zelfonderzoek naar het Nederlandse geweld tijdens de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog op gang. Hoe gaan we in Nederland met ons verleden om? Wat zegt dat over ons zelfbeeld? Zijn emoties als schuld en schaamte noodzakelijk om überhaupt iets te kunnen leren van het verleden? Aan de vooravond van de Nationale Dodenherdenking gaan wij over deze vragen in gesprek met hoogleraren Annelien de Dijn en Remieg Aerts, en publicist Ronit Palache.

Traditie
Elk jaar organiseert De Balie in samenwerking met Theater Na de Dam op 3 mei Gesprek Voor de Dam. Op deze avond gaan we met gasten en publiek in gesprek over wat de herdenking in deze tijd betekent en waar het nog te weinig over gaat.