Om Weg Te Komen Om Terug Te Gaan

Posted by Julie

Jongeren uit Utrecht en Laren verdiepten zich onder leiding van Celestine van Rijswijk en Ruben Bosch in de geschiedenis van bewoners uit het Rosa Spier Huis ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Zij spraken met ouderen over hoe het was om jong te zijn in oorlogstijd. Deze gesprekken, vol herinneringen en verhalen, vormen samen met het verhaal van Rosa Spier en de eigen beleving van de spelers de basis van “Om weg te Komen Om Terug te Gaan”.

Het Rosa Spier Huis in Laren is een woon- en werkgemeenschap van oudere kunstenaars en wetenschappers. Dit jaar werkt het Rosa Spier Huis samen met Theater Na de Dam om de verhalen van bewoners uit alle windstreken een podium te geven op 4 en 5 mei.

Het publiek vertrekt vanaf de zaal van het Rosa Spier Huis op een tocht over het terrein om uiteindelijk weer terug te keren in deze lege zaal. Onderweg stuiten we op vluchtpogingen, verzetsbrieven, boterhammen met kaas en nog veel meer. We vragen ons af wie helden waren van toen, wie van nu en of we de mensheid in staat is om te leren van het verleden. Aanmelden voor de voorstelling kan door een mail te sturen naar: receptie@rosaspierhuis.nl

Tijdens de veertiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 300 jongeren in 42 projecten door heel Nederland zich in om 4 mei 2023 van betekenis te voorzien. Van Sittard tot Groningen en van Leiden tot Enschede klinken voor even de stemmen van toen in het nu

In Flarden

Posted by Julie

Jongeren uit Purmerend verdiepten zich onder leiding van theatermaker Tim Schuitvlot in de geschiedenis van Purmerend ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Zij spraken met ouderen over hoe het was om jong te zijn in oorlogstijd. Deze gesprekken, vol herinneringen en verhalen, vormen samen met ander bronmateriaal de basis van de voorstelling In Flarden.

Ria en Jan. De een uit Purmerend en de ander uit Amsterdam Noord. De een ondergedoken in de Beemster, de ander aanschouwde de bombardementen in Noord. Allebei in de oorlog en allebei kind. Aan de hand van een gesprek waarin flarden van deze kindertijd voorbij kwamen, maakten 17 leerlingen van de NKT Theaterschool een voorstelling: ‘In flarden’. Een voorstelling over oorlog. Maar vooral over opgroeien in een wereld die in de war is. Een lichte voorstelling over een zwaar onderwerp in het kader van Theater na de Dam.

Een eigen voorstelling maken over de Tweede Wereld Oorlog, terwijl je zelf na 2004 geboren bent? Dat is een bijzondere opdracht. Theatermaker en regisseur Tim Schuitvlot begeleidde 17 NKT leerlingen in de leeftijd van 12 – 19 jaar bij de realisatie van hun Theater na de Dam-productie: ‘In flarden’. Na een oproep stroomden de verhalen van overlevenden van de Tweede Wereld Oorlog binnen. Twee van hen, de tachtigers Ria de Wolf en Jan Bosman, gingen persoonlijk in gesprek met de jonge theatermakers. Hun verhalen worden niet één op één naar het theater vertaald, maar vormden de inspiratie voor een intieme, eigen voorstelling over het leven in oorlogstijd.

Tijdens de veertiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 300 jongeren in 42 projecten door heel Nederland zich in om 4 mei 2023 van betekenis te voorzien. Van Sittard tot Groningen en van Leiden tot Enschede klinken voor even de stemmen van toen in het nu

Er hoeft er maar een de eerste te zijn

Posted by Danielle van den Berg

Jongeren uit Zutphen verdiepten zich onder leiding van theatermaker en choreograaf Irene Kriek en Sassan Saghar Yaghmai in de geschiedenis van de April-meistaking ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Zij spraken met ouderen over hoe het was om jong te zijn in oorlogstijd. Deze gesprekken, vol herinneringen en verhalen, vormen samen met ander bronmateriaal de basis van de voorstelling “ER HOEFT ER MAAR EEN DE EERSTE TE ZIJN”

Op 29 april 1943 breekt er een massaal protest uit in Nederland tegen de gedwongen Arbeitseinsatz tijdens de Tweede Wereldoorlog. De oproep dat 300.000 Nederlandse oud militairen zich moeten melden om in Duitsland gedwongen aan het werk te gaan is de aanleiding voor de grootste staking uit de Nederlandse geschiedenis. De staking begint bij Stork in Hengelo en verspreidt zich snel over het hele land. Maar liefst 500.000 dappere mensen leggen hun werk neer. De nazi’s reageren meedogenloos op dit massale protest. Tweehonderd Nederlanders sterven voor het vuurpeloton of in strafkampen. Na deze harde wraakmaatregelen groeit het aantal Nederlanders dat zich actief verzet of onderduikers in huis neemt. Deze staking markeert een keerpunt in de Tweede Wereldoorlog.
Er hoeft er maar één de eerste te zijn is een voorstelling over solidariteit in tijden van verdeeldheid.

Tijdens de veertiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 300 jongeren in 42 projecten door heel Nederland zich in om 4 mei 2023 van betekenis te voorzien. Van Sittard tot Groningen en van Leiden tot Enschede klinken voor even de stemmen van toen in het nu. 

HannaH

Posted by Vyne

HannaH (De belofte voorbij) is een theatervoorstelling van Venmans Productions over de verwoestende invloed van oorlog op levens van mensen, ook voor generaties die volgen. Het stuk met een prachtige hoofdrol voor theatercoryfee Jette van der Meij, is gebaseerd op een verhaal van schrijfster Wies Venmans en werd geregisseerd door Brigitte Odett. Hannah wordt in de periode april-mei gespeeld in Nederlandse theaters en is op 4 mei onderdeel van de landelijke ‘Theater Na De Dam’ programmering. De voorstelling gaat op 3 mei in Amstelveen officieel in première.

Jette van der Meij draagt het indringende psychologische drama over een moeder en haar twee volwassen kinderen. Wanneer een zorgvuldig bewaard geheim van Hannah uit de Tweede Wereldoorlog plotseling bekend dreigt te worden, realiseert zij zich dat ze open kaart moet spelen met haar kinderen voor het te laat is.

Bijrollen worden op overtuigende wijze vertolkt door Miriam Venema (Soldaat van Oranje, Love Story, War Horse) en Bas Maassen. Jette van der Meij volgde conservatorium Jazz en Geïmproviseerde muziek en Academie voor Kleinkunst waar ze samenwerkte met Ad de Bont. Dit resulteerde in muziektheaterproducties waarvoor ze verschillende prijzen ontving. Samen met Bartho Braat vertolkte ze de hoofdrol in het muziektheaterstuk Gare de Lyon. Vanaf het begin (1990) speelt ze Laura in Goede Tijden, Slechte Tijden.

Wies Venmans schreef eerder het muziektheaterstuk Gare de Lyon, eveneens een herdenkingsvoorstelling die de afgelopen 4 seizoenen met succes in de Nederlandse theaters stond. Met Hannah biedt ze het publiek opnieuw een artistieke, toegankelijke en leerzame manier om stil te staan bij de verstrekkende en wanstaltige gevolgen van het fenomeen oorlog. Los van de herdenkingsthematiek is Hannah een interessant psychologisch familiedrama over een gebroken gezin met vragen over identiteit, onvoorwaardelijke liefde en familiebanden.

Ondergedoken

Posted by Vyne

Ondergedoken vertelt het verhaal van twee kinderen, vijf jongeren en vier volwassenen die gedurende drie jaar lang, samen ondergedoken zaten. Zo’n lange tijd samen doorbrengen in een kleine ruimte zorgt natuurlijk voor spanningen. Het is een verhaal vol vriendschap, hoop en liefde. Maar ook een verhaal vol verdriet. Zullen ze de bevrijding nog meemaken?

Anders | om

Posted by Danielle van den Berg

Wat als de hele wereld nu in oorlog zou zijn? Zou je dan meevechten voor je vrijheid, of zou je dan juist wachten op je vrijheid?

ANDERS|OM is een muzikale voorstelling gebaseerd op persoonlijke verhalen. Een voorstelling over verschillen en keuzes maken, over hoe twee werelden lijnrecht tegenover elkaar kunnen staan en toch met elkaar verbonden kunnen zijn. Over een vriendschap tussen een Jood en een NSB’er en hoe hun kleindochters met dàt verleden omgaan.

Welke invloed heeft het verleden op het heden? Kun je vrienden zijn met iemand wiens verleden haaks staat op het jouwe?

Mette Bunskoek en Marleen Stein maakten in 2017 de voorstelling ANDERS|OM in opdracht van Bevrijdingsfestival Overijssel en toerden langs verschillende basisscholen en gemeentes in Overijssel. Nu, 6 jaar later, keren ze terug.

“We hernemen de voorstelling omdat de thematiek uit deze voorstelling wat ons betreft nog altijd actueel is en vertelt moet worden.”
Mette Bunskoek en Marleen Stein

Laatste lied

Posted by Vyne

In 1948 schreef de vierentachtigjarige Strauss zijn misschien wel meest geliefde compositie, de Vier letzte Lieder. Hij stierf kort na de voltooiing in 1949 en heeft ze dus nooit zelf kunnen horen. Richard Strauss had tijdens de oorlogsjaren een ambivalente verhouding met het nazisme: hij was een groot tegenstander van de oorlog, maar uit pragmatisme toch ook zo af en toe niet. Op het einde van zijn leven heeft hij spijt betuigd en liederen gecomponeerd die wijsheid en een sfeer van berusting uitstralen. De componist neemt afscheid van het leven, en de wereld neemt afscheid van een muzikale taal die nu definitief ‘historisch’ was geworden. Terwijl Strauss deze liederen schreef, was de atonale muziek de kinderschoenen al lang ontgroeid, en in de tweede helft van de twintigste eeuw zou de muziek een radicaal andere richting nemen. De Vier letzte Lieder met alt-mezzo Carina Vinke als een Edith Piaf op de barkruk, in een nieuwe spraakmakend NBE arrangement.

Tijdens dit concert zal dichter Mahat Arab ook drie speciaal voor dit thema geschreven werk voordragen.

Mahat Arab (hij/hem) is een Arnhemse schrijver en dichter die ondertussen in Amsterdam is neergestreken. Een aantal jaar geleden kwam hij via Mensen Zeggen Dingen in contact met de wereld van poëzie en vond hier een nieuwe passie in. Als kind van Somalische vluchtelingen gaan veel van zijn teksten over identiteit, onwennigheid maar ook over de humor die we in ongemak tegen kunnen komen. In 2021 werd zijn verhaal door ILFU bekroond met de winst van hun verhalenwedstrijd en was hij in 2022 onderdeel van de Parijsresidentie van DeBuren. Op dit moment is hij producent bij Poetry Circle en werkt hij als Hoofdredacteur bij Mensen Zeggen Dingen.

Muzikaal programma

Posted by Danielle van den Berg

Ter gelegenheid van de Nationale Dodenherdenking brengen Oekraïense en Russische zangers een muzikaal programma in de foyer van Nationale Opera & Ballet.

Op 4 mei is op de Dam in Amsterdam de jaarlijkse herdenking van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en van oorlogssituaties en vredesoperaties daarna. De Nationale Opera sluit aan bij de herdenking met muziek die tot nadenken stemt en gevoelens van verdriet, ontheemding en hoop uitdrukt.

Oekraïense en Russische zangers van De Nationale Opera Studio brengen aria’s en liederen ten gehore van onder anderen Hans Eisler, Kurt Weill, Benjamin Britten en Mieczysław Weinberg. Het programma wordt gepresenteerd door Andrea van Pol.

De Nationale Opera Studio
De Nationale Opera Studio is een tweejarig programma waarin jonge zangers en repetitors klaargestoomd worden voor een internationale operacarrière. De Opera Studio combineert workshops en coaching met een breed scala aan professionele ervaringen. Artistiek leider is de internationaal gerenommeerde sopraan Rosemary Joshua.

Het Lot van Loterijman

Posted by Vyne

Het artikel De buit in de Baarnse Bossen in de Panorama van augustus 1960 gaat over een in Nederland veroordeelde oorlogsmisdadiger, SS’er Willi Kulla, die Nederland nooit meer in mag, maar die toch stiekem terugkomt om een schat op te graven. Alleen kan hij hem niet vinden, want de drie bomen die hij in 1945 gebruikt had als markeringspunt waren weg.

Filmmaker, muzikant maar vooral geboren verteller Leon Giesen kan als geen ander stilstaan bij zaken waar de meeste mensen, op het eerste gezicht totaal terecht, straal aan voorbij lopen. Hij gaat op onderzoek en ontdekt de wonderlijkste dingen. Zo ook in deze merkwaardige geschiedenis.

Een vergeten moord, helemaal aan het eind van de oorlog. De moord op Arnold / Aäron Loterijman, waar niks over bekend is en niks aan herinnert. Beide zaken zocht hij uit, waarbij hij onder andere een peloton van de genie het stuk bos waar dit alles zich afspeelde uit liet kammen. Ligt er inderdaad oorlogsbuit begraven? Waar is Loterijman precies doodgeschoten? En wat is daar gebeurd? Wie was hij?

Mijmeringen

Posted by Vyne

Reeds in 2018 bracht TIZ in Zwolle een productie rond het leven van Bob Hanff, oom van de bekende Zwolse cultuurmecenas Ruth Tillema-Hanf. Hanf was een bekende veelzijdige Joodse kunstenaar in het Amsterdam van de dertiger jaren. In 1944 werd hij opgepakt en werd uiteindelijk in september in Auschwitz vergast. Destijds was er een brede productie in de Stadkamer en in de Zwolse synagoge met een aantal voordrachten van diverse landelijke kunstcritici.

Nu zal de voorstelling zich toespitsen op zijn gedichten, Mijmeringen, die een intrigerende weergave zijn van zijn gemoedstoestand in de late oorlogsjaren en de extreme spanningselementen in het leven van die die tijd. Natuurlijk zullen zijn schilderijen en tekeningen maar vooral zijn muziek weer deel uitmaken van de voorstelling. Deze keer zal dat vormgegeven worden door het Spaanse vioolduo Mirella Escobar en Eider Armendariz, beide studerend aan het Zwols conservatiorium bij Sarah Kapustin.

Stil op Souder

Posted by Vyne

It is 1944. Sjoerd groeit op yn ‘e oarloch mei syn heit en mem mar de tiden binne dreech.

Heit kin opsichter wurde by de molkfabryk en mem… Mem docht somtiden as bestiet de oarloch hielendal net. As Sjoerd opgroeid ta jongfeint, kriget er fragen. Wêrom wurdt it hâlden en dragen fan minsken yn oarlochstiid oars en wêrom kriget hy dêr de skuld fan?

Troch dy ferrekte oarloch slute de minsken hjoeddedei de eagen, wylst Sjoerd net fuort sjen wol foar de wierheid. Hy sjocht werom op syn jierren as lytse jonge en ûnderfynt dat de oarloch út it lân, mar nea út it hert is. Komt de oarloch in oantal jier nei de befrijing dan dochs noch mei ferrassingen? Of bliuwt it noch altyd stil op souder…

Vertaald naar het Nederlands

Het is 1944. Sjoerd groeit tijdens de oorlog op met zijn vader en moeder, maar het zijn moeilijke tijden.

Vader kan opzichter worden op de zuivelfabriek en moeder… Moeder doet soms alsof de oorlog helemaal niet bestaat. Als Sjoerd opgroeit tot een jonge man, krijgt hij vragen. Waarom verandert het gedrag van mensen in oorlogstijd en waarom krijgt hij daar de schuld van?

Door die verdomde oorlog sluiten mensen tegenwoordig de ogen, terwijl Sjoerd de waarheid niet wil wegkijken. Hij kijkt terug op zijn jaren als kleine jongen en ervaart dat de oorlog het land uit is, maar nooit uit het hart. Brengt de oorlog een aantal jaren na de bevrijding nog verrassingen met zich mee? Of is het nog stil op zolder…

Esther van Dijk

Posted by Vyne

Mezzosopraan Esther van Dijk uit Groningen brengt in de kerk van Garnwerd liederen over verzet, strijd, wanhoop en liefde.

Van het Hooglied uit de Mauthausen-cyslus tot Les chemins de l’ amour van Poulenc. Van Sabbath morning van Elgar tot We’ll meet again.

Esther van Dijk treedt op in binnen- en buitenland. Met haar muziek en performance raakt ze haar publiek tot in de ziel.

Begeleiding op piano.

Kinderen van foute ouders

Posted by Vyne

“Ik was jarig en werd acht. Ik mocht een paar vriendinnetjes uitnodigen. Ik zat in de tuin op ze te wachten. Het werd drie uur, vier uur, en om vijf uur begreep ik dat er niemand zou komen.”

Een fragmentarische documentairevoorstelling van Theatergroep De Jonge Honden, uitgevoerd door 15 jongeren, over kinderen die de pech hadden geboren te worden in een gezin dat aan de foute kant stond tijdens de Tweede Wereldoorlog.

In Kinderen van foute ouders geven we deze kinderen een stem en delen we hun verhalen over de oorlog, de bevrijding en de “schuld” die zij droegen na de oorlog. Een voorstelling over wraak en angst in een periode waarin werd gezocht naar rechtvaardigheid en verantwoordelijkheid.

Naar de Oost

Posted by Vyne

Tijdens het schoonmaken bij haar opa en oma vindt Zola een brief van Rie: haar overgrootmoeder. Rie woonde vroeger in Nederlands-Indië met haar man Eildert en haar 3 kinderen: Ans, Dickie en Harry.

Meer brieven volgen en er ontvouwt zich een verhaal over Rie en haar leven in Nederlands-Indië. Over haar zware tijd in de jappenkampen ‘Poeloe Brayan’ en ‘Aik Pamienke’ op Sumatra. En over haar dochter Ans die voor haar kleine broertjes zorgt.

Naar de Oost is een podcast gebaseerd op ware gebeurtenissen waar veel moeders en kinderen in Nederlands-Indië mee te maken hebben gehad.

Nagasaki

Posted by Vyne

Nagasaki, 9 augustus 1945. De atoombom heeft de stad verwoest. Tienduizenden mensen zijn dood. Tussen de ruïnes zoekt Franka haar vriendin. Kan ze haar vinden voor de straling haar fataal wordt?

“Nagasaki vertelt op spectaculaire wijze een verhaal over een zoektocht door het puin van een kernramp.”
en
“Een betoverend geheel”
NRC

Nagasaki is een beeldloze film van 35 minuten, een WO II-thriller voor je oren, een spoken word opera vol beats en Japanse hichiriki-fluit over liefde in tijden van de atoombom.

“Aangrijpend en meeslepend”
VPRO Gids

Zal ook op 5 mei te zien zijn in De Vlucht

TenClub’s House of Poetry

Posted by Vyne

De Mayer Manor, het huis van TenClub op Nes 116, was een onderduikadres en de sporen daarvan zijn nog steeds te zien.

Adriaan Roland Holst, die het gedicht op het Monument op de Dam schreef en ooit de Prins der Dichters genoemd werd, schreef ontroerende gedichten ter herdenking van de oorlog, waaronder Eens zullen allen die tussen ons kwamen zijn weggevallen. De componiste Henriëtte Bosmans zette van hem verschillende gedichten op muziek – zij had het als vrouw die op vrouwen viel moeilijk in de toenmalige maatschappij en kwam ook met grote moeite de oorlog door. Zij zette tevens een gedicht van Clara Eggink over het bombardement op Rotterdam op muziek, dat zelden of nooit wordt uitgevoerd: Dodenmars voor Rotterdam, een stuk voor voordracht en piano.

We besluiten met de première van een nieuw lied op een hoopvol gedicht van Roland Holst: Zwerversliefde.

Het is druk op de Dam, dus wees vanaf 19 uur welkom voor een drankje om vanaf 20 uur de plechtigheid op groot scherm mee te kijken.

Om 20:30 uur start een rondleiding door het pand, waarin het verhaal van de Joodse onderduikers geïllustreerd wordt verteld. En van 21:00 tot 21:45 uur speelt deze korte voorstelling:

Adriaan Roland Holst, die het gedicht op het Monument op de Dam schreef en ooit de Prins der Dichters genoemd werd, schreef ontroerende gedichten ter herdenking van de oorlog, waaronder ‘Eens zullen allen die tussen ons kwamen zijn weggevallen’. De componiste Henriëtte Bosmans zette van hem verschillende gedichten op muziek – zij had het als vrouw die op vrouwen viel moeilijk in de toenmalige maatschappij en kwam ook met grote moeite de oorlog door. Zij zette tevens een gedicht van Clara Eggink over het bombardement op Rotterdam op muziek, dat zelden of nooit wordt uitgevoerd: ‘Dodenmars voor Rotterdam’, een stuk voor voordracht en piano. We besluiten met de première van een nieuw lied op een hoopvol gedicht van Roland Holst: ‘Zwerversliefde’ door componist/klarinettist Vincent Martig. De gedichten worden voorgedragen door Simon Mulder en de liederen gebracht door Saskia de Man-Martig (sopraan) en Daan van de Velde (piano).

Het geluid van vrijheid

Posted by Vyne

Op 5 mei 1945 trokken duizenden Amsterdammers naar de Amstellaan, de huidige Vrijheidslaan en de Berlagebrug om in de stromende regen met bossen bloemen de bevrijders feestelijk te onthalen. Ze moesten nog twee lange dagen geduld hebben omdat de Duitsers weigerden zich over te geven.

78 jaar geleden werd Amsterdam bevrijd van het onmenselijke regime van Nazi-Duitsland. Vijf jaar eerder, op 10 mei 1940, was de oorlog begonnen. De oorlog, die de stad voorgoed zou veranderen.

We vertellen over het leven tijdens de bezetting, over de razzia’s, de Februaristaking, het bombardement op Artis, de jazzenclave op de Nieuwendijk, de deportaties van meer dan 60.000 Joden, het verzet, de hongerwinter, die aan ongeveer 2300 mensen het leven kostte, maar ook over de veerkracht en vindingrijkheid van de Amsterdammers in die verschrikkelijke 5 jaar.

“We vertellen lokale verhalen over de terreur van de bezetting, over het met geweld omverwerpen van de democratische rechtstaat. We zien dat nu in Oekraïne weer gebeuren en we beseffen meer dan ooit dat onze vrijheid zeer kostbaar en kwetsbaar is. We doen wat we kunnen voor de vluchtelingen, honderden alleen al uit Oekraïne. We geven ze vrede, hier, in Amsterdam, dat weet, al is het uit de verhalen van onze ouders en grootouders, hoe het is om in oorlog, geweld en onderdrukking te moeten leven. Maar laten we toch vooral niet vergeten om te swingen, te zingen en onze lieve vrijheid te vieren.”
Vincent Bijlo

De Konrad Koselleck Big Band speelt niet-alledaagse concerten over bijzondere maatschappelijke en cultuur-overstijgende thema’s. De bekende cabaretier en schrijver Vincent Bijlo vertolkt het verhaal, Ellen ten Damme zingt persoonlijke en herkenbare songs. Konrad Koselleck en zijn musici geven het verhaal met muziek en geluid lading en vleugels.

Mijn ik is vergaan, mijn schaduw verdwenen

Posted by Danielle van den Berg

In Flevoland slaan Theatergroep Suburbia, Black Pencil en Omroep Flevoland de handen ineen en maken een televisieprogramma over leven in (on)vrijheid.

‘Mijn ik is vergaan, mijn schaduw verdwenen’ biedt een panoramisch beeld van belevenissen uit de oorlog. Over onvrijheid en de vrijheid die komt na de onvrijheid. Een breed scala aan verhalen, tekstfragmenten van schrijvers en gewone burgers tijdens de oorlog.

Het ensemble Black Pencil speelt muziek op het thema van leven in (on)vrijheid, met onder meer werk van Monteverdi. Daarnaast zal de Almeerse musicus Noortje Braat een bijzondere uitvoering van de Kaddish van Ravel ten gehore brengen. Zij zal simultaan viool spelen en zingen in het Hebreeuws. Liederen, teksten en dagboekfragmenten komen uiteindelijk samen in een gospel, gezongen door jonge Almeerse zangers.

Acteurs Ali-Ben Horsting, Hanne Arendzen en Lot van Lunteren dragen teksten voor van onder anderen de Poolse dichteres Wislawa Szymborska en schrijver G.L. Durlacher. Spelers van het Almeerse jongerengezelschap SubSub dragen teksten voor van meisjes die tijdens de oorlog dagboeken bijhielden over hun dagelijkse levens.

De scènes worden op verschillende locaties verfilmd door Omroep Flevoland, zoals op de Poldertoren te Emmeloord, op het dak van het WTC Almere, in Lelystad en op de Knardijk.

Daar ben ik eerder geweest

Posted by Vyne

Inspiratiebron voor de voorstelling waren “ de briefjes uit de trein” . Joden op transport van Westerbork naar Auschwitz hebben honderden afscheidsbriefjes en briefkaarten uit de trein gegooid.

Er wordt stilgestaan bij de gevolgen van oorlogsgeweld over de hele wereld toen en nu. Door de oorlog in de Oekraïne en het aantal vluchtelingen in Nederland ten gevolge van oorlogen worden ook wij dagelijks geconfronteerd met oorlog en geweld. We proberen een beeld te schetsen van waar we nu staan met elkaar, op weg naar vrede en veiligheid voor iedereen.

Wanklank

Posted by Vyne

‘De teekenen des tijds doen mij een donkere toekomst voorzien.’ Honderd jaar geleden overleed Gerard Bolland, filosoof aan de Universiteit van Leiden. Zijn provocerende gedachtegoed en bulderende colleges deden veel stof opwaaien. Bolland ontpopte zich tot grondlegger van het fascistisch gedachtegoed in Nederland: bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog werd zijn laatste toespraak zelfs opnieuw gedrukt en verspreid. In 2003 werd zijn borstbeeld verwijderd uit de Tweede Kamer – gecanceld, zou je kunnen zeggen. Terecht. Of niet?

Wanklank duikt in het turbulente leven van deze bewust vergeten filosoof, met een filmische mix van jazz en klassieke muziek. De acteurs en musici van KASSETT en Ikarai kruipen in het hoofd van Bolland. Als we ons zelfs in hem kunnen inleven, dan lukt dat bij iedereen. Want we moeten een poging blijven doen ons tot een onbegrijpelijke ander te verhouden. Toch? Of moeten we iemand als Gerard Bolland niet eens wíllen begrijpen?

https://www.youtube.com/watch?v=HAq37erTD-c

Het Gebeurde

Posted by Vyne

Herdenkingsvoorstelling met indringende monoloog, omlijst door Klezmermuziek op basis van de autobiografische verhalen van de bekende Nederlandse schrijfster Marga Minco (1920).

Actrice Thea Rijsewijk vertelt over het lot van de joden tijdens de oorlog en hun vervolging door de Duitse bezetter. Als toeschouwer beleef je mee hoe een gewoon Joods gezin in een rijtjeshuis geleidelijk van de Nederlandse samenleving wordt afgesneden, om uiteindelijk naar een vernietigingskamp te worden afgevoerd. Alleen Marga weet te ontkomen. Zij werd door niet-Joodse medeburgers geholpen, maar haar familieleden en de meeste andere Joden niet.

Ravensbrück

Posted by Danielle van den Berg

Aline Eugenie Vervoort, de grootmoeder van Stefanie Claes, verbleef tijdens de Tweede Wereldoorlog meer dan een jaar in Ravensbrück, een vrouwenconcentratiekamp in Duitsland. Een trauma tijdens haar verdere leven. Ook voor haar dochter, de moeder van Stefanie. Hoe komt het dat trauma’s worden doorgegeven over generaties heen?

“Het verhaal is triest, maar ik wil er ook hoop uit puren. ­Tonen dat het leven voortgaat, dat er nieuwe generaties komen en dat je de mogelijkheid krijgt om de zwaarte achter je te laten.” Stefanie Claes in De Standaard

Het Vergissingsbombardement

Posted by Vyne

In mei 2023 presenteerde De Stokerij Schiedam de voorstelling Het Vergissingsbombardement, tachtig jaar na het vergissingsbombardement van 31 maart 1943. Deze locatievoorstelling speelde op het terrein van het Wilton-Fijenoord Museum zoals op de foto’s te zien is. Dit jaar wordt de voorstelling hernomen in Theater aan de Schie.

‘De bommen die voor de Duitse bezetters bedoeld waren vielen op een woonwijk’. In Nederland zijn er tijdens de Tweede Wereldoorlog meerdere ‘vergissingsbombardementen’ geweest in steden als Nijmegen, Den Haag en ook Schiedam. Tachtig jaar later gaat theatermaker Anne Rats het gemeentearchief van Schiedam in om onderzoek te doen naar deze vergissingsbombardementen. Gedreven door de persoonlijke belevingen van haar overleden vader (die de Tweede Wereldoorlog als achtjarige jongen meemaakte), duikt Rats opnieuw het verleden in voor een bloedstollend oorlogsverhaal voor iedereen vanaf 12 jaar.

“Wat mij fascineerde was dat ik bij bombardementen in oorlogen vooral veel lees over de materiële schade en de aantallen doden. Over de overlevenden, de nabestaanden, de achterblijvers is er maar weinig te vinden“

Anne Rats

In Het Vergissingsbombardement combineert Rats de voor haar bekende flarden van het oorlogsverleden van haar vader met de verhalen van twee jonge Schiedammers (gespeeld door de Jonge Stokerij). Hun levens raken elkaar op dramatische en fatale wijze. De Schiedamse Emma verliest haar hele familie tijdens het vergissingsbombardement in Schiedam op 31 maart 1943. Henry, de veel te jonge Amerikaanse piloot, gooit de betreffende bommen op het verkeerde gebied. Kun je als jong mens ‘doorleven’ tijdens een oorlog en hoe leeft die oorlog in jou voort nadat hij is afgelopen? Kun je na zo’n wereldgrote gebeurtenis de stukken van je hart oprapen en doorleven?

Kom vanavond met verhalen 3

Posted by Vyne

Op zaterdagavond 4 mei brengt Eendracht samen met andere Zuidhorners en streekgenoten om 20.45 uur weer een eigen versie van Theater Na de Dam op de planken van het toneel in de bovenzaal van In ’t Holt 1654 te Zuidhorn.

Dit is de derde keer dat deze voorstelling plaatsvindt in Zuidhorn, de titel is dan ook. Net als vorige jaren staat de avond in het teken van verhalen, gedichten en muziek rondom herdenken, bevrijding, oorlog en vrede. Het verleden maar ook de actualiteit speelt hierin weer een rol.

De avond wordt gelardeerd met muziek van het Boreas Duo: stemmige cello- en gitaarmuziek uit Oostum. Bekijk hier de editie ‘Kom vanavond met verhalen’ van 2022 en hier de foto’s van 2023.

Verzwegen en Vergeten

Posted by Vyne

Het verhaal van een lange en spannende zoektocht naar de geschiedenis van een vleugel; een aangrijpend verhaal dat verteld moet blijven worden.

Filmconcertverhaal door pianist Yvo Verschoor met persoonlijke verhalen, verbonden door een vleugel en bijzondere plekken. Yvo vertelt over zijn haast obsessieve liefde voor zijn reisvleugel Frau Blüthner en over de gevolgen daarvan: de toevallige vondst van nog een Blüthner, verweesd achtergebleven in een verlaten ziekenhuis in Berlin-Buch. Een jarenlange zoektocht naar haar verleden leidt tot aangrijpende ontdekkingen. Zij was getuige van het afschuwelijke lot van vele duizenden patiënten en gehandicapten. Allemaal werden ze het slachtoffer van de geraffineerde moordmachine van het naziregime. Hoe heeft dat kunnen gebeuren en waarom werd er na de oorlog decennia lang in de DDR niet over gesproken?

In deze voorstelling, die grotendeels gebaseerd is op 25 jaar onderzoek van Rosemarie Pumb (Berlin-Buch 1932) naar het lot van vergeten mensen, komen persoonlijke verhalen uit heden en verleden via de oude concertvleugel bij elkaar; onvoorstelbare verhalen over uitsluiting, ‘raszuiverheid’ en antisemitisme, over de gruwelen van het nazi-regime.
Verhalen die verteld moeten blijven worden opdat het niet weer gebeurt. Aktion T4 verwijst naar afspraken die in de villa aan de Tiergartenstraße 4 in Berlijn zijn gemaakt over het zo efficiënt mogelijk uitmoorden van mensen met een handicap en/of erfelijke ziekte, en kostte tussen 1939 en 1945 het leven aan ruim 300.000 patiënten door heel nazi-Duitsland.

Reserveren kan via de mail of telefoon: 06 20 97 29 33.

Dus jij zegt

Posted by Vyne

Een komische voorstelling over de polarisatie, waar die in het verleden toe heeft geleid en over onze angsten dat dat weer zou kunnen gebeuren.

We leven in een tijd van sterke meningen. En sterke meningen zijn aan de ene kant heel eng, ze maken karikaturen van onze tegenstanders totdat ze geen mensen meer lijken. En het verleden heeft aangetoond wat mensen elkaar kunnen aandoen als je dat maar ver genoeg doorzet.

Maar aan de andere kant zijn sterke meningen ook heel grappig. Ze maken ziende blind, luisterend doof en zijn de bron van talloze onnodige conflicten: kortom ideaal materiaal voor komedie!

Dus jij zegt opent de deur naar een veiliger publiek debat door iedere kant van ieder conflict in onze huidige maatschappij precies even serieus te nemen, namelijk: zo min mogelijk. En in hoeverre doen we zelf mee aan de polarisatie? Hoe serieus nemen we onze politieke tegenstanders nog? Is het klikken op schandalige nieuwskoppen over wat “die anderen” nu weer iets voor belachelijks gezegd of gedaan zouden hebben niet hetzelfde als de roddels van vroeger dat joden kinderen zouden eten? En hoeveel waarde heeft het woord facisme nog, als iedereen elkaar voor facist uitmaakt?

Alle kanten worden in deze voorstelling even hard voor gek gezet, te beginnen met de spelers zelf. Samen om onszelf lachen is een mooi begin van beter luisteren en minder schreeuwen. En in onze zoektocht naar een oplossing klinkt opeens de stem van een van de overlevers van de oorlog: de oma van een van de spelers, die in een Japans kamp in Indonesië de tijdelijkheid van vijandschap leerde inzien.

Dus jij zegt wordt in een Joodse School gespeeld en de geschiedenis van het pand wordt speciaal voor Theater Na De Dam aan deze voorstelling toegevoegd.

NB Deze voorstelling bevat sporadisch grof taalgebruik.

Ben ik mens genoeg?

Posted by Vyne

Montagevoorstelling waarvoor de makers zich hebben laten inspireren voor de verhalen van de Struikelstenen op Schouwen-Duiveland. Welke mensen zitten er achter deze namen? Hun verhaal wordt in deze voorstelling verteld via theater, poëzie, dans en muziek. Deze verhalen van toen worden doorgetrokken naar vandaag, met als rode draad de vraag: ‘Ben ik mens genoeg?’

In het stuk komen thema’s als uitsluiting, vrijheidsbeperking en polarisatie aan bod. Maar ook samenwerking, verbinding en ontmoeting.

Een uurtje gelukkig te zijn

Posted by Vyne

Een swingend jazzorkest van acht muzikanten en een zanger/verteller laten de heerlijke Nederlandstalige muziek uit de jaren ’30 en ’40 van (Joodse) artiesten opnieuw klinken tegen de achtergrond van een tijd waarin de angst regeerde en niets zeker was. Met evergreens van Bob Scholte, Johnny & Jones en Max Tak tot aan We zien elkaar weer (We’ll meet again) van Jetje van Radio Oranje.

Wat betekende deze muziek destijds in het leven van de gewone man en vrouw? En hoe zing je over onschuldige zonnetjes terwijl je leven als Joodse artiest op het spel staat? Waar vinden wijzelf moed en hoop in onze zorgelijke tijd, met opnieuw oorlog in Europa, opkomend extreem rechts en een wankel klimaat?

Over radio’s, soldatenliefjes, een bloeiende Betuwe en … zonnetjes.

Verzet langs het spoor

Posted by Vyne

De afstand tot de Tweede Wereldoorlog wordt ieder jaar groter, maar bijna iedere Nederlander kent, van overlevering op overlevering verhalen uit de Tweede Wereldoorlog.

Het is belangrijk dat generaties verhalen doorgeven. Dit is vaak een bijzondere manier voor de verwerking en een manier om kinderen, kleinkinderen, buren, jou of u te waarschuwen voor het gevaar van oorlog.

De angst, de pijn, het verdriet en verlies wat verbonden is aan oorlog wens je niemand toe. Daar tegenover staat de veerkracht en strijd om het hoofd boven water te houden en om te dromen en te geloven in vrede. 

In 2023 brengt Theater voor Iedereen het aangrijpende verhaal van Wim en Sien Sprenger. Henk van Kerkhof van de Historische Vereniging Moordrecht, heeft onderzoek verricht en ontdekte waardevolle verhalen. Een bron van informatie over Wim Sprenger, die gesteund door zijn vrouw, in de oorlog in Moordrecht een heel belangrijke rol hebben gespeeld. Theater voor Iedereen speelt een aantal scenes uit het leven van Wim en Sien Sprenger. Deze scenes spelen zich met name af op en rondom het spoor. 

Wij hopen u op 4 mei te mogen ontmoeten en wat denkt u…
‘komt Chaim veilig op zijn onderduikadres aan?’
‘komt het paard veilig aan?’
‘en de bonkaarten, komen die veilig aan?’

Me and Mr. Jansen (in English)

Posted by Danielle van den Berg

Met tolk Nederlandse Gebarentaal

English
It all started when the storyteller stumbled upon a black and white picture of a razzia in 1943. In the image, he recognised his current home in the centre of Amsterdam. An older couple was being pulled out of the building by men in white coats, officers of the SS. What must a storyteller do when faced with such a story? He peels the layers off the past, waking up sleeping ghosts, like the Dutch barber who used to live on the ground floor, Mr. Jansen. Inquiring him about forgotten secrets, distant memories of buried sins.

Me and Mr. Jansen is an engaging solo storytelling show that invites the audience to venture beyond concepts such as “right” and “wrong”. Who plays innocent, and who wears the traitor’s costume? Can we even choose which roles we play or are we nothing but figures trapped in the wheel of history, endlessly repeating our parts?

Nederlands
“Het is een gevoelige zaak om de juiste kapper te vinden. Ik bedoel, iemand die een schaar zo dicht bij je keel houdt, zou iemand moeten zijn die je vertrouwt, nietwaar?”

Een voorstelling over een Nederlandse kapper genaamd Jansen en een Israëlische storyteller die naar de kapper moet.

Bij de voorstelling is een Nederlandse gebarentolk aanwezig.

Na de succesvolle samenwerkingen met Sahand Sahebdivani, betreedt theatermaker en storyteller Raphael Rodan nu in zijn eentje het podium, met een voorstelling die dichter bij hem en zijn geschiedenis staat dan ooit. Een ongemakkelijke voorstelling waarin hij onderzoekt hoe verraad werkt, en waarin zijn Joodse afkomst en alles wat er met zijn familie gebeurde in de Tweede Wereldoorlog centraal staan. Een project dat gaat over de vraag of je aan je eigen geschiedenis kan ontsnappen.

Het verhaal
Raphael liet zich inspireren door een zwart-wit foto die hij toevallig onder ogen kreeg. “Ik herkende de straat: de foto is genomen vanaf de andere kant van de gracht waar ik nu woon. Hij is genomen in 1943. Er lopen kinderen in de rij, soldaten om hen heen. In de hoek, nauwelijks zichtbaar, schoppen enkele jongens gekleed in witte jassen een voordeur in. De voordeur waarachter ik nu leef.” Enkele weken later vond het bejaarde joodse echtpaar dat in het appartement woonde de dood, in concentratiekamp Sobibor. Niet veel later werd het appartement overgedragen aan een ander: de heer Jansen, de kapper van beneden. Als beloning na een stiekeme daad van verraad? Of was meneer Jansen een onschuldig slachtoffer van de situatie? Of werd hij gedwongen om deze keuze te maken om zijn dierbaren te beschermen?

About the artists

Raphael Rodan (1980, Jerusalem, Israel) is an award-winning theatre maker and storyteller. Since he moved to Amsterdam, he had created a few hit storytelling shows like: the winner of Amsterdam fringe 2017 “My Father Held a Gun”, about the nature of war. His work has received international recognition, playing in theatres and festivals all over Europe. Apart from writing and performing, Raphael also teaches storytelling, In 2014, together with Farnoosh Farnia and Sahand Sahebdivani, he created The Mezrab Storytelling School. Since 2018, together with Sahebdivani, he has been working as the Artistic Director of the Amsterdam Storytelling Festival. The vision of the festival is to link the ancient art of storytelling with today’s most current burning questions.

Titus Tiel Groenestege (1959, Angerlo, The Netherlands) Titus’s career as an actor and director stretches over 4 decades. Among the many awards and highlights of his work, one might mention ‘False Waltz’, which he created, together with Ria Marks, a trilogy depicting the life of a couple through the three stages of their life: love, marriage, and old age. This highly acclaimed and successful production was played all over the world and was made into a movie, nominated for an Emmy Award in 2007. Although still active as an actor, Titus Tiel Groenestege has lately been mainly known as a director. Drawing from the diversity of his own acting experiences, his field of work covers theatre, cabaret, slapstick, music theatre, bands, classical orchestras, dance and movement theatre.