De wereld is zoveel mooier als je even uit je hoofd gaat

Posted by Julie

Stel je voor je leeft in een vrij land, alles lijkt te mogen, te kunnen, die mogelijkheden zijn oneindig. Je hebt rechten, je mag stemmen, je leeft in een vrij land genaamd: Nederland. Een vrij land wat wel de vrijheid van andere landen heeft afgenomen, speelt dat nog door in ons onderbewustzijn? Een vrij land, maar soms ben je het vooral zelf die je in de weg zit.

Gedachtes, verwachtingen, vaste patronen waar niet uit te breken is. Als er geen spiegels zijn, maak je je nog druk om je uiterlijk. Als er geen mening van een ander zou zijn, zou ik dan nog hetzelfde doen? Een wereld waar perfect de norm lijkt te zijn, kun je daar nog vrij zijn? Is vrijheid een opgelegde illusie waar we naar lijken te streven, zonder deze ooit echt te bereiken.

Maar dan zijn daar die kleine momentjes, even losgaan op je favoriete plaat, zwemmen in het zomerse koude water, even die gevoelens dat je echt bestaat, echt leeft. Gedachtes overspoelen je en dammen het geluk even in, wachtend op het volgende piekje.

Verkeedr Verbonden

Posted by Vyne

“Efsjer veln ojch die verter dervartn zich ven ojf dem licht.
Veln in sjo in basjerter tseblien zich umgericht?”

“Misschien zullen ook deze woorden wachten op het licht.
Zullen ze op voorbestemde tijd onverwacht opbloeien?”

Uit: Graankorrels, Avrom Sutzkever (1943), vertaling Eric Sander

De Joodse dichter Avrom Sutzkever wist in 1943 in het getto van Vilnius als lid van de “papierbrigade” een grote hoeveelheid Joods literair erfgoed veilig te stellen. Als één van de weinige bewoners zou hij het getto ook weten te ontvluchten; na de oorlog heeft hij vele geschriften en boeken weer opgegraven. Zo ook het gedicht Graankorrels dat dit proces bijna letterlijk verwoordt, en dat voor het 4 Mei-Projekt op muziek werd gezet door Gerrit Jan Niemeijer.

De kracht van taal staat centraal in het muzikale programma Verkeedr Verbonden waarin naast Graankorrels een tiental werken van zeer uiteenlopende aard wordt uitgevoerd door het 4 Mei-Projekt.
Deze Groningse culturele vereniging staat al sinds 1979 elk jaar op een bijzondere manier stil bij de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog.

De afwisselende voorstelling, geregisseerd door theatermaker Niels Smit Duyzentkunst, wordt vakkundig aan elkaar gepraat door de jonge acteurs Raisa en Melchior Riemens, die af en toe verwikkeld raken in een felle en hilarische woordenwisseling met koor en dirigent.

Op het programma staan onder andere 2 wereldpremières:

  • Verzet van Ronald Poelman, op tekst uit het gedicht Iemand stelt de vraag van Remco Campert.
  • De schaduw van woorden van Robert Ramaker op een tekst van Sylvia Dragtstra.
    Verder werken van o.a. Bert Heikema, Benjamin Britten, Toru Takemitsu, Frank Ticheli, Veljo Tormis en Anders Edenroth.

Speelt op meer data, kijk hier voor meer informatie.

Waar wij voor strijden

Posted by Danielle van den Berg
https://www.youtube.com/watch?v=PFl3Fz5a5Us


Te midden van een wereld die steeds killer, technologischer en chaotischer wordt, probeert op de avond van de Nationale Dodenherdenking een man een pleidooi te houden voor de waarde van kunst, kritisch denken en durven twijfelen. De tijdgeest is tegen hem en de wereld eist van hem dat hij zich stilhoudt. Er is geen plek voor zijn opvattingen over schoonheid, waarheid en vrijheid die uit een andere tijd lijken te komen. Zelfs het muziekensemble dat hij mag aankondigen, lijkt vijandig te staan tegenover de hartstochtelijke doch eenzame bewondering waarmee hij hen recht wilt doen…

Een beklemmende voorstelling over de gevolgen van extremisme.

Op 4 mei 2023 staat Jacob Derwig eenmalig in de piste van Carré. Toneelschrijver Bo Tarenskeen schreef speciaal voor deze avond een toneeltekst over het geweld van de taal en de reddende werking van muziek. Violiste Liza Ferschtman stelt voor deze avond een muziekensemble samen.


Theater Na de Dam in Carré
Jaarlijks produceert Theater Na de Dam op 4 mei, in het kader van de Nationale Dodenherdenking, een avond in de piste van Carré en initieert daarbij ontmoetingen tussen kunstenaars die nooit eerder samenwerkten. Zo maakten verschillende schrijvers samen een voorstelling over ons Indische oorlogsverleden, kruiste Wende de degens met Typhoon en Adriaan van Dis en danste Pierre Bokma met Igone de Jongh.

Cast Jacob Derwig speelde onder andere in de tv-serie Klem en in de films Bankier van het verzet en Publieke werken. Voor zijn werk werd hij bekroond met twee Louis d’Ors en een Gouden Kalf. Liza Ferschtman is een gelauwerd violist die als soliste met een groot aantal orkesten over de hele wereld heeft gespeeld. Ze was 14 jaar directeur van het Delft Chamber Music Festival. Bo Tarenskeen is naast toneelschrijver ook theatermaker en medeoprichter van Theater Na de Dam. Paul Knieriem is theaterregisseur en sinds 2019 artistiek directeur van de Toneelmakerij, Amsterdam.

Muziek:
Johannes Brahms(1833-1897)
uit: Piano trio no.3 op.100 in c klein.
-Allegro Energico
-Presto non assai
-Allegro Molto

Franz Schubert( 1797-1828)
uit: Piano Trio op.99 in Bes groot
-Allegro Moderato

De beschieting op de Dam

Posted by Danielle van den Berg

Op 7 mei 1945 viert een uitgelaten menigte op de Amsterdamse Dam de bevrijding. Om drie uur ’s middags vuren plotseling, vanaf het balkon van de sociëteit op de hoek van de Kalverstraat, Duitse SS’ers hun geweren af op de massa. Die is weerloos op het open plein. Mensen zoeken dekking achter lantarenpalen, kleine kiosken en achter draaiorgel Het Snotneusje dat het feest had opgeluisterd. Er vallen meer dan dertig doden en ongeveer honderd gewonden.

Over deze gebeurtenis maakt Mimetheatergroep Bambie een beeldende voorstelling, met als startpunt de historische foto’s en de vervormde tijdsbeleving van de geschokte feestvierders. En met een belangrijke rol voor het draaiorgel, dat de muziek bij de voorstelling speelt. Componist Eef van Breen schreef voor het orgel een muziekstuk dat de samenkomst verklankt van vrijheid en oorlog, feest en verschrikking.

Nagesprekken
Voor publiek dat daar behoefte aan heeft, is er op 4 en 5 mei meteen na de voorstelling een kort nagesprek met de makers en Ludmilla van Santen. Zij deed voor Stichting Memorial Damslachtoffers 7 mei 1945 historisch onderzoek naar de getroffenen, die geportretteerd zijn in het boek Drama op de Dam. Op 6 mei is Van Santen ook aanwezig om informatie te geven over het werk van de stichting, een initiatief van nabestaanden die kennis over de beschieting vergaren en zich inzetten voor erkenning en herdenking van de slachtoffers. Ook is het boek ter plekke te koop.

Over Mimetheatergroep Bambie
Al meer dan vijfentwintig jaar maakt Mimetheatergroep Bambie meeslepend beeldend theater waarin het lichaam de spiegel is van de menselijke ziel. Absurdistisch, even dromerig als woest en vol wonderlijke taferelen, (slapstick)gevechten en uitvergroot, herkenbaar gevoel. Sinds de oprichting, toen kernleden Paul van der Laan en Jochem Stavenuiter nog op de Mime-opleiding zaten, is Bambie uitgegroeid tot een vaste waarde in het Nederlandse theater. Met componist Eef van Breen werkte Bambie eerder samen bij de voorstelling Bambie is Back (2017). Meer informatie: www.bambie.nu

Duif in Artis

Posted by Danielle van den Berg

‘Die moffen houden van beesten, wij van dieren.’
– Armand Sunier (van 1927 tot 1953 directeur van Artis)

Tijdens de Duitse bezetting hielden vermoedelijk zo’n 200 à 300 mensen zich voor langere of kortere tijd schuil in Artis, geholpen door directeur en oppassers. Vergeleken met de meeste andere Nederlandse dierentuinen is Artis er tijdens de bezetting goed vanaf gekomen. Het park is, op één enkele dag na, de gehele oorlog opengebleven en werd zelfs goed bezocht, zowel door de Duitsers als door de Amsterdammers. Bezetter, onderduiker en personeel bewogen zo langs elkaar heen, met de dieren als ‘stille’ getuigen.

Op 4 en 5 mei 2023 presenteert Theater Na de Dam de voorstelling Duif in Artis, een bijzondere locatievoorstelling in Artis die via verschillende perspectieven het vrijwel onbekende oorlogsverleden van deze dierentuin belicht. Schrijvers Tom Lanoye, Alfred Schaffer en Jolanda van den Berg schreven ieder een nieuwe monoloog over de onderduikgeschiedenis van Artis, onze omgang met elkaar en onze neiging elkaar te ontmenselijken.

De Soldaat (#withfilter)

Posted by Danielle van den Berg

Ook oorlog moet sexy zijn. Dat wist kledingmerk Hugo Boss al toen het in de Tweede Wereldoorlog strakke uniformen voor onder andere de SS ontwierp. De vertegenwoordiger van dat sexappeal, de soldaat, was toen inderdaad voor velen een aantrekkelijk figuur.

En dat lijkt onveranderd…

Was het 80 jaar geleden vooral (on)verbloemde propaganda, vandaag de dag dragen oorlogsfilms en videogames, verkoopforums van historische wapens en actiefiguren voor kinderen zeker bij aan de fascinatie voor soldaten.

Theatermakers Franziska Menge en Jasper Koopmans voelen de noodzaak zich te verhouden tot dit gegeven. Zij laten zich in de voorstelling ‘De Soldaat’ (#withfilter) onderdompelen in (propaganda)beelden van soldaten uit zowel de Tweede Wereldoorlog als deze tijd. Jasper gamet graag een spelletje oorlog en trok als kind soldatenkleren aan, maar schrok toen hij een brief kreeg die hem confronteerde met zijn dienstplicht. Franziska heeft geleerd oorlog te veroordelen, mede door haar Duitse achtergrond, maar fantaseert erover om met een automatisch wapen te schieten. Beiden gaan op zoek naar de aantrekkingskracht van de soldaat.

Het zijn onze jongens

Posted by Julie

Jongeren uit Assen verdiepten zich onder leiding van theatermakers Maris de Jong en Mika But in de geschiedenis van Assen ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Zij spraken met ouderen over hoe het was om jong te zijn in oorlogstijd. Deze gesprekken, vol herinneringen en verhalen, vormen samen met ander bronmateriaal de basis van de voorstelling Het zijn onze jongens.

Het is inmiddels bijna 80 jaar geleden dat het een groep jonge verzetsstrijders lukte 31 kameraden uit het Huis van Bewaring in Assen te bevrijden. Spelers van onze Vooropleiding brengen speciaal voor 4 mei deze geschiedenis opnieuw tot leven in de verteltheaterproductie Het zijn onze jongens.

Tijdens de veertiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 300 jongeren in 42 projecten door heel Nederland zich in om 4 mei 2023 van betekenis te voorzien. Van Sittard tot Groningen en van Leiden tot Enschede klinken voor even de stemmen van toen in het nu.

En toen wist ik nog niets

Posted by Julie

Jongeren uit Beverwijk verdiepten zich onder leiding van theatermaker Iris Stam en Leesconsulent Jasmin Wijker in de geschiedenis van Beverwijk ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Zij spraken met ouderen over hoe het was om jong te zijn in oorlogstijd. Deze gesprekken, vol herinneringen en verhalen, vormen samen met ander bronmateriaal de basis voor de voorstelling En toen wist ik nog niks.

Een samenwerking tussen het Centrum van de Kunsten Beverwijk en Bibliotheek Ijmond Noord. Wat als je niets zeker weet. Niet wat waar is. Niet wat was en zeker niet wat gaat komen. Daar gaat onze voorstelling over.

Tijdens de veertiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 300 jongeren in 42 projecten door heel Nederland zich in om 4 mei 2023 van betekenis te voorzien. Van Sittard tot Groningen en van Leiden tot Enschede klinken voor even de stemmen van toen in het nu.

Het bittere kruid & De Joodse vrouw

Posted by Danielle van den Berg

Theater is bij uitstek de plek om vragen en gedachten over de geschiedenis, oorlog en vrijheid, concreet en levend te houden. Ook Schouwburg Amstelveen biedt op 3 mei, in het kader van de nationale herdenking, twee voorstellingen aan die passen bij de herdenkingen in het hele land (de voorstellingen duren samen anderhalf uur).

Het bittere kruid
Met Hanne Arendzen en Julien Croiset
‘Ik wilde mijn familie verder laten leven door over ze te schrijven.’ Dit zegt Marga Minco (1920) over haar biografische boek: Het bittere kruid. Hierin beschrijft ze hoe haar familie argeloos een systeem van vernietiging wordt binnengedreven en hoe zijzelf overleeft. In de voorstelling vertellen Maruja Bobo Remijn en Julien Croiset de verhalen zoals ze geschreven zijn. Afwisselend zijn ze verteller, personage of allebei tegelijk. Af en toe is daar de stem van Marga Minco.

Met karige middelen wordt de wereld van Het bittere kruid opgeroepen. Leidraad voor de enscenering is de schrijfstijl van Marga Minco, licht van toon, zonder grote emoties. De schrijfster was gedurende de oorlog een jonge vrouw. Toch koos ze voor een jong meisje, een kind nog, als verteller. Argeloos kijkt het meisje naar de gebeurtenissen. De verschrikkelijke wandaden worden hoogstens gesuggereerd. Het is ook niet nodig. De toeschouwer kent de afloop en zal de teksten met de eigen beelden aanvullen.

  • Op de foto Marga Minco, winter 1943-1944, aan de achterzijde van haar onderduikadres in Heemstede.

De Joodse vrouw
Met Marguerite de Brauw en Julien Croiset
In de dertiger jaren zag Bertold Brecht het gevaar van Nazi-Duitsland en begon hij met het schrijven van een aantal éénakters die later samengevoegd zouden worden tot Furcht und Elend des Dritten Reiches (Angst en Ellende in het Derde Rijk). In 1938 vond in Parijs de première van een aantal hiervan plaats – waaronder die van De Joodse Vrouw.

De scenes maken duidelijk hoe de nationaalsocialistische dictatuur in alle lagen van de samenleving en het dagelijks leven binnendringt en angst en wantrouwen zaait. De Joodse Vrouw is het aangrijpende verhaal van Judith Keith; zij voelt zich door deze verziekte sfeer genoodzaakt om afscheid te nemen van huis en haard.

Kruipruimte boven de deur

Posted by Vyne

Kunstprojecten Culemborg (KuCu) speelt Kruipruimte boven de deur, een voorstelling over drie mensen die een belangrijke rol hebben gespeeld tijdens de Tweede Wereldoorlog in Culemborg: de joodse Maurits Gans, die moest onderduiken, Wilhelmina Kap, directrice van de huishoudschool, die onderduikers in huis had en Lenie van der Linden, die in het verzet zat en koerierster was. Drie bevlogen spelers en een bassist nemen u mee naar hoe het toen was. Kom het zien en beleef het mee.