De jodenverraadsters

Posted by Mieke Nieuwenhuijzen

De Jodenverraadsters is het waargebeurde verhaal van twee Joodse vrouwen in de Tweede Wereldoorlog. De Joodse Ans van Dijk en Rosa Roozendaal worden beide als politiespionnen geronseld door rechercheurs van het beruchte Bureau Joodse Zaken. De één begint aanvankelijk alleen een verhouding met een NSB’er om haar familie te redden. De ander verraadt in dienst van de Duitsers om meer dan alleen zelfbehoud honderden van haar eigen volk.

De jodenverraadsters is een voorstelling over verraad, relaties en de verstrekkende gevolgen van keuzes die worden gemaakt. Het is een stevige confrontatie met de donkerste schaduw van oorlog. Wat beweegt iemand tot verraad? Wanneer word je als slachtoffer dader? Of kan je allebei zijn? En al heel snel in de voorstelling dient zich bij ons allemaal de vraag aan: wat zou ik doen?

De in 2023 overleden Helmert Woudenberg schreef een betekenisvol stuk over verraad en overleven. Zijn eigen worsteling met het oorlogsverleden van zijn ouders had hem al eerder naar dit thema gebracht. Als geen ander bleek juist hij in staat het pijnlijke bespreekbaar te maken. Dat doet Troost nu door het stuk in het kader van ‘Theater na de Dam’ te brengen rond de 4 en 5 mei herdenking.

De voorstelling speelt op meer data, zie hier meer informatie.

We’ll Meet Again!

Posted by Vyne

Op de avond van de Nationale Dodenherdenking zetten theaters zich in om deze dag van extra betekenis te voorzien. Aan de Slinger organiseert deze voorstelling samen met het 4/5 mei Comité Houten.

Zangtrio The Forces Sweethearts staat stil bij 80 jaar vrijheid in Nederland. Herinneringen worden tot leven gebracht dankzij muziek uit de jaren 30, 40 en 50, afgewisseld met gedichten en anekdotes uit de tijd rondom de Tweede Wereldoorlog. Bekende hits van onder anderen Vera Lynn, Doris Day en The Andrews Sisters komen voorbij. Liedjes als Bei mir bist du schön, Rum and coca cola, Those were the days en natuurlijk We’ll meet again. Met hun prachtige driestemmigheid, swingende danspassen en stijlvolle outfits zorgen de ‘sweethearts’ voor een feest der herkenning.

De aanslag

Posted by Mieke Nieuwenhuijzen

De veelgeprezen toneelbewerking van de bestseller van Harry Mulisch is terug in Haarlem! Ook 80 jaar na de bevrijding is De Aanslag een must-see. Een indringend en spannend verhaal over schuld, verantwoordelijkheid en de impact van oorlogsherinneringen.

Het is de hongerwinter van 1945. Naast het huis van de twaalfjarige Anton wordt een collaborerende agent doodgeschoten. Zijn buren verplaatsen het lichaam voor het huis van de familie Steenwijk. Nadat zijn familie is opgepakt en gefusilleerd door de Duitsers, blijft het waarom van de gebeurtenissen hem gedurende zijn leven achtervolgen. Anton beseft meer en meer dat er een zeer dunne scheidslijn is tussen goed en fout. Een prangende vraag werpt zich op: is de schuldige misschien niet ook onschuldig, en de onschuldige misschien ook schuldig.

Je kan niet anders dan constateren dat het verhaal niets aan zeggingskracht verloren heeft, de vrijheid van de mens blijft kwetsbaar en is anno nu niet vanzelfsprekend. Leendert de Ridder speelt Anton van Steenwijk. Peter Bolhuis en Henriëtte Tol speelden beiden eerder in deze voorstelling en keren terug. De cast wordt compleet gemaakt door Tim Linde en Anna Bartels.

Jan Eisenga

Posted by Vyne

Jan Eisenga is een theatraal eerbetoon aan een “strider foar rjocht en frijdom”. Zonder aarzeling kwam hij op voor vrijheid, sprak hij zich uit tegen machtsmisbruik, staatsterreur, willekeur en het recht van de sterkste. Dit alles vanuit het volste vertrouwen in de rechtsstaat. Hij dacht dat het met de April-mei stakingen van 1943 niet zo’n vaart zou lopen. Dat het verspreiden van een folder of het doen van een oproep tot een schoolstaking niet zo’n probleem zou zijn. Dat het wel goed zou komen. Maar dat kwam het niet. Op 5 mei 1943 maakte een Duits vuurpeleton een einde aan zijn leven, twee dagen nadat hij was gearresteerd.

Jan Eisenga is tot zwijgen gebracht, maar zal niet worden vergeten. “Ik wol frij wêze yn dwaan en litten”. Dat deze wens ruw verstoord werd door zijn radicale keuze om niet te blijven zwijgen en op te komen voor vrijheid en vrije meningsuiting is nog steeds een drama. Jan Eisenga was niet uit op heldendom en eeuwige roem en ging dilemma’s niet uit de weg. Hij kon radicaal zijn, soms naïef en ongeduldig, maar ook was hij veelzijdig, talentvol en onbevreesd. De bezetter bracht hem tot zwijgen, maar zijn stem zullen we niet vergeten.

Deze theaterproductie hoopt een stem te geven aan deze wens. Vrijheid en vrije meningsuiting, rechtvaardigheid en een rotsvast geloof in onze rechtstaat is ook vandaag de dag niet vanzelfsprekend. Het levensverhaal van Jan Eisenga geven we door, daar is geen ontkomen aan.

Op 4 mei is de ontvangst na de stille tocht om 20:30, daarna aanvang voorstelling.

De lijst

Posted by Mieke Nieuwenhuijzen

In deze nieuwe kleinkunstvoorstelling gaat Frédérique Arnold op zoek naar het vrouwelijk perspectief van het verzet in de Tweede Wereldoorlog. Als kleindochter van een opa die de oorlog overleefde en als dochter van een VN-veteraan heeft het mannelijk narratief altijd de boventoon gevoerd in oorlogsverhalen binnen de familie. De Lijst focust juist op vrouwen.

Hoe schrijven we geschiedenis? En hoe houden we verhalen levend die nooit zijn opgeschreven of doorverteld? In deze solo duikt Frédérique via haar oudtante Riet het verleden in en gaat ze op zoek naar de rol die vrouwen 80 jaar geleden hebben gespeeld.

De Lijst gaat over het wegcijferen van dat wat deze echtgenotes, moeders, huisvrouwen en studenten deden vanuit een vanzelfsprekendheid om anderen te helpen. Een zoektocht om deze helden te ontmoeten, voordat hun verhalen voorgoed verloren gaan.

The making of Berlin

Posted by Danielle van den Berg

The making of Berlin is een portret van een stad, opgebouwd rond het uitzonderlijke verhaal van Friedrich Mohr, een Berliner die tijdens de Tweede Wereldoorlog als orkestregisseur – de “roadie” van het orkest – bij de Berliner Philharmoniker werkte.

Een voorstelling met filmbeelden en live hoornmuziek waarin gezelschap BERLIN 75 jaar na datum het technische hoogstandje uitvoert zoals het initieel was gepland. Met Friedrich Mohr zelf, het orkest van Opera Ballet Vlaanderen en de Duitse acteur Marin Wuttke (Tarantino’s Inglorious Bastards).

BERLIN helpt Mohr om een onvervulde droom alsnog te realiseren. Aan het einde van WOII beslist de dirigent van de Philharmoniker om Siegfrieds Treurmars uit Wagners Götterdämmerung nog eenmaal uit te voeren. Het stuk zal live worden uitgezonden op de Duitse staatsradio. Repeteren met het hele orkest op één locatie blijkt al snel te gevaarlijk door aanhoudende bombardementen. De dirigent deelt het orkest daarom op in zeven segmenten en laat hen in aparte bunkers repeteren. De haperende (opname)techniek gooit roet in het eten.

Het is de ultieme wens van Mohr om het technische hoogstandje 75 jaar na datum uit te voeren zoals initieel gepland. De Götterdämmerung zal vanuit zeven bunkers tegelijk gespeeld worden, én integraal te horen zijn op de radio. Een huzarenstukje waarvoor BERLIN de hulp inroept van o.a. Chantal Pattyn en radiozender Klara, het orkest van Opera Ballet Vlaanderen en de Duitse acteur Martin Wuttke (bekend van Tarantino’s Inglourious Basterds).

Theater- en filmmaakster Fien Leysen registreert het creatieproces voor een achter de schermen-documentaire, te zien in de voorstelling. Gaandeweg ontdekt de toeschouwer samen met BERLIN dat het verhaal van Mohr bol staat van de onjuistheden en hij het onherstelbare lijkt te willen herstellen.

Hoe rekbaar is de waarheid in de zoektocht naar een slotakkoord?

The making of Berlin biedt een ongefilterde blik op BERLINs werkproces maar toont vooral ook het relaas van een van de “onmoedigen” die niet opstonden toen Joodse medemuzikanten en vrienden uit het orkest werden gezet.

The making of Berlin is het laatste luik uit de Holoceencyclus, waarin BERLIN de afgelopen twintig jaar verschillende stadsportretten maakte. Deze voorstelling programmeren we in samenwerking met Amare.

Tegen de wet

Posted by Danielle van den Berg

Carl Schmitt. Een geniale rechtsgeleerde die met juridische middelen de nazi’s hielp de democratie om zeep te helpen. Zijn ideeën vormen nog steeds munitie voor de vijanden van de liberale democratie, overal ter wereld.

In deze nieuwe voorstelling van Bo Tarenskeen wordt Schmitt, gespeeld door Hans Dagelet, geïnterviewd. Na de oorlog kreeg hij een beroepsverbod. Het is voor de grote denker de laatste kans op eerherstel. De laatste kans om zijn werk zo uit te leggen dat iedereen zal begrijpen wat hem destijds bezielde en waarom zijn werk nog steeds urgent is. De nog zeer onervaren interviewer staat op zijn beurt voor de ondankbare taak het Kwaad een menselijk gezicht te moeten geven, ten overstaan van een publiek dat hem dit niet in dank zal afnemen.

Een verraderlijk lichtvoetig filosofisch steekspel over de verleiding van gevaarlijk denken, de kracht van de wet en hoe deze ons kan verpletteren.

Wittgenstein 2. Aan de taal ligt het niet

Posted by Danielle van den Berg

Een voorstelling van en met Theater Na de Dam-oprichter Bo Tarenskeen.

‘Wenen, 1923. Populisme grijpt om zich heen. Nepnieuws verblindt de massa. Gladde retoriek, de voertaal van propaganda, glipt door de filters van de kritische correctie. Met grote woorden wordt de alom groeiende afgunst gevoed. Woorden zijn niet onschuldig. Ze kunnen aansporen tot uitsluiting, verblinding, terreur. Taal kan vernietigen.

In 1923 komt de Weense Kring bijeen. Tegen de achtergrond van antidemocratische ontwrichting en demagogische dreiging – datzelfde jaar doen de nazi’s hun eerste greep naar de macht – probeert deze groep denkers de taal terug te brengen tot de essentie, te ontdoen van onduidelijkheid, valse logica en demagogisch misbruik. Taal moet helder, redelijk en zo wetenschappelijk mogelijk zijn. Als de taal helder is, zal het denken ook helder verlopen, denken ze. Iets wat die tijd wel kon gebruiken.

Ze gaan zo op in hun ideeën dat ze zich loszingen van de realiteit. Hun idealisme maakt hen blind voor de gevaren van hun tijd. Uiteindelijk staan ook zij met lege handen tegenover de overrompelende wijze waarop het populisme met taal als wapen de massa meekrijgt. Terwijl ze de taal en de ware betrekking op de wereld willen redden, zien ze niet hoe het nazisme bezig is de democratie tot op het bot te vernietigen. Aan de taal ligt het niet. Die is logisch. Die is duidelijk. Aan de taal kan het niet liggen.

In 2020 kwam theatermaker Bo Tarenskeen op het krankzinnige doch overzichtelijke idee om een elfdelige theaterreeks te maken over de logicus Ludwig Wittgenstein en zijn invloed op de wereld. Het eerste deel ging in 2021 in première. Na een uitverkochte tournee had deze een eveneens uitverkochte reprise in 2023.

Wittgenstein 1 gaf context aan Wittgensteins denken met een schets van zijn leven, zijn geestdriftig zoeken naar helderheid, logisch en ethisch. Wittgenstein 2 waagt zich aan een gevaarlijke analogie met onze tijd. Een wrang–komische voorstelling met vier spelers, over hoe het denken in zijn streven naar helderheid en waarheid zich loszingt van de realiteit.

“Bo Tarenskeen laat in tweede Wittgenstein-voorstelling mooi zien hoe machteloos het redelijke is.” De Theaterkrant, Keuze van de Criticus

Zoals onder water

Posted by Rinke Brans

Met welke gedachte of vraag begint het gevoel dat er iets niet klopt? Wat is het moment waarop je deze gedachte omzet in een daad? In de voorstelling Zoals onder water gaan jongeren op zoek naar wat verzet is, hoe klein dit kan blijven of hoe groot het kan groeien. Ze gaan met nabestaanden in gesprek over Amsterdamse vrouwen in verzet het zaten tijdens de Tweede Wereldoorlog. Welke schakels waren er nodig om met gebundelde kracht één kind in veiligheid te brengen? Er wordt gekeken naar de positie van vrouwen toen, wat hun beperkingen waren en ook hoe vrouwen gebruik konden maken van het feit dat ze vaak werden onderschat. Welke moed en angst schuilt er in ons zelf om te voelen dat iets niet klopt en iets te zeggen of te doen als dat nodig is?

Theatre of Remembrance
Theater Na de Dam gaat onder de naam Theatre of Remembrance een bijzondere samenwerking aan met 10 Europese partners. In totaal worden tien jongerenvoorstellingen gemaakt door ruim honderd Europese jongeren onder begeleiding van professionele theatermakers. Gesprekken met ruim vijftig ooggetuigen van de Tweede Wereldoorlog en/of nabestaanden vormden de basis van deze voorstellingen. Een van deze voorstellingen is Zoals onder water in het Nationaal Holocaustmuseum.

De avondvoorstellingen op 26 en 27 januari zijn €10. De voorstelling op zondagmiddag, na de Nationale Holocaustherdenking in het Wertheimpark, is gratis. Wel graag even reserveren via bovenstaande knop.

Zoals onder water © Jorn Heijdenrijk

Zoals onder water © Jorn Heijdenrijk

Zoals onder water © Jorn Heijdenrijk

Achter de façade

Posted by Rinke Brans

‘Achter de façade’ is een voorstelling die de verhalen van de mensen vertelt die tijdens de Tweede Wereldoorlog in Kamp Westerbork verbleven. Het doorgangskamp op de Drentse hei was van 1942 tot 1945 het vertrekpunt voor meer dan 107.000 Joden, Sinti en Roma die vanuit hier naar de vernietigingskampen in het Oosten werden gedeporteerd. Slechts 5000 mensen hebben dit kunnen navertellen.

Kamp Westerbork was bijzonder vanwege de schijnwerkelijkheid die er werd gecreëerd: hoewel de bewoners van het kamp in sommige opzichten een ‘normaal’ leven leken te kunnen voortzetten, was het leven er ook getekend door angst en de onzekerheid van het naderende transport. Te midden van dit rookgordijn, klonk muziek. ‘Achter de façade’ reflecteert op deze dualiteit en laat enkele verhalen van Westerbork herleven. Na de eerdere Theater Na de Dam voorstellingen ‘Het zijn onze jongens’ en ‘Vrij en Vast’ werkt de vooropleiding van Garage TDI dit jaar in het kader van Theatre of Remembrance met een grotere groep jonge spelers en in samenwerking met het Noord Nederlands Orkest (NNO). De voorstelling is het resultaat van een intensief onderzoeksproces, waarbij de makers samen met de spelers de verhalen van de kampbewoners zorgvuldig hebben bestudeerd. Deze samenwerking tussen jonge theatermakers en professionele musici brengt enkele verhalen van de slachtoffers en de gebeurtenissen in het kamp tot leven op de historische locatie zelf.

Theatre of Remembrance
Theater Na de Dam gaat onder de naam Theatre of Remembrance een bijzondere samenwerking aan met 10 Europese partners. In totaal worden tien jongerenvoorstellingen gemaakt door ruim honderd Europese jongeren onder begeleiding van professionele theatermakers. Gesprekken met ruim vijftig ooggetuigen van de Tweede Wereldoorlog en/of nabestaanden vormen de basis van deze voorstellingen. Achter de façade is een van 10 voorstellingen die spelen op 27 januari 2025.

Maandag 27 januari, 15 en 16 februari in Herinneringscentrum Kamp Westerbork en 4 mei in de Nieuwe Kolk in Assen.

Achter de façade © Jaspar Moulijn

Achter de façade © Jaspar Moulijn

Achter de façade © Jaspar Moulijn

Line of Escape/Szökésvonal

Posted by Rinke Brans

In better times you make way to freedom, in less fortunate times you cut the way for survival. In any case, it is worth learning and walking your line. 

For this performance our partners researched Budapest memories of World War II with 10 young people through the personal memories of 5 storytellers. In the framework of the site-specific performance entitled ‘Line of Escape’, they invite the audience to a site-specific theatrical memory interpretation in the neighbourhood of Pozsonyi Road, the area of the former ‘international ghetto’.

‘HOPE’ HOTEL/ALBERGO «SPERANZA»

Posted by Rinke Brans

The Carceri Nuove (New Prisons) in Turin were occupied by the Germans after 8 September 1943, along with other focal points in the city. The ‘German wing’, acted as housing for political prisoners, partisans, Jews, and often civilians arrested in reprisal. From here they were left to face two destinies: execution or deportation. In the block where Le Nuove Prison stands, until 1943 there was a small hotel: the Albergo Speranza, destroyed during the bombing.

Imagine a traveller walking through the fog one winter night holding a note with the address of the ‘Hope’ Hotel…Who gave it to him? What will he find?

Gathering the stories of that time, the producers of this performance ask themselves what remains when even the Speranza is bombed, and they went in search of the ‘bright spot’ moments, experiences, and encounters that shine and allow us to shine even when everything around is dark.

Theatre of Memory/Teatr pamięci

Posted by Rinke Brans

Inspired by conversations with older residents of their city, the kids group of Teatr Brama creates a performance about the second world war, the relocation of Polish people in the Pomeranian region and the childhood in the after-war town of Goleniów.

More information on this performance coming soon.

Clover fields/Jetelová pole

Posted by Rinke Brans

The year 2025; 80 years since the end of the war. The young generation asks: what does it mean for us? Witnesses are remembering, young artists are listening and creating. What is created when the past meets its future? Come and explore the boundaries of memory, art and identity.

Darkened/Mørklagt

Posted by Rinke Brans

Produced by our partner Out of Office, located in Helsingør, Denmark, Darkened is a stage adaptation of 5 witnesses’ accounts from the time of war and occupation in Denmark. Illustrated reflections on the dilemmas of war. Surrender or fight. Stand up for your values ​​or hide. Resist, take up arms, or wait silently in the dark.

Anne en de Anderen

Posted by Rinke Brans

Dit najaar spelen jonge acteurs van Roestvrij Theater een bijzondere voorstelling in het Herinneringscentrum Kamp Westerbork. In het stuk zullen de verhalen van jonge gevangenen van kamp Westerbork centraal staan. Hoe was het om als jongere te (over)leven in Westerbork? Wat ging er door hen heen in hun zoektocht naar identiteit? De eerste voorstelling was op 3 september: op die dag is het precies 80 jaar geleden dat Anne Frank vanuit kamp Westerbork naar Auschwitz werd gedeporteerd.

Hoe is het voor een jongere om te (over)leven in kamp Westerbork? Om deze vraag te beantwoorden zijn de jonge acteurs van Roestvrij theater op zoek gegaan in de collecties van het Herinneringscentrum Kamp Westerbork. Dagboeken, brieven en andere documenten vertellen de bijzondere en indringende verhalen van jongeren in oorlogstijd. Verhalen over eerste verliefdheden, het sluiten van vriendschappen, het leven tussen hoop en wanhoop, met op de achtergrond die voortdurende dreiging: moet ik mee met het volgende transport? We volgen jongeren die allemaal op de één of andere manier Anne Frank hebben gezien of ontmoet. In de voorstelling vertellen ze aan haar hun verhaal.

‘Je opvoeding hield in feite op als je op kamp Westerbork aankwam. Hun verloren jeugd. En wij zijn de toekomst. Later word ik alles.‘

Meer informatie over ticketverkoop is hier te vinden.

Anne en de Anderen is een samenwerking van het Herinneringscentrum Kamp Westerbork, Roestvrij theater en Theater Na De Dam. Het project wordt mogelijk gemaakt door financiële steun van Vfonds, Cultuurfonds Drenthe, Stichting Levi Lassen, VSB Fonds, Stichting FB Oranjewoud, Stichting Blauwvalk, Dela Fonds, JM Fonds en Qtsdatacenters.

Nacht Na de Dam

Posted by Danielle van den Berg

Tijdens Nacht Na de Dam komen publiek en theatermakers uit alle hoeken van de stad bij Internationaal Theater Amsterdam samen om elkaar te ontmoeten en na te praten aan de hand van de verschillende optredens.

Nacht Na de Dam 2024 © Marion Visser 9

Nacht Na de Dam 2024 © Marion Visser 1

Nacht Na de Dam 2024 © Marion Visser 2

Nacht Na de Dam 2024 © Marion Visser 3

Nacht Na de Dam 2024 © Marion Visser 4

Nacht Na de Dam 2024 © Marion Visser 5

Nacht Na de Dam 2024 © Marion Visser 6

Nacht Na de Dam 2024 © Marion Visser 7

Nacht Na de Dam 2024 © Marion Visser 8

Nacht Na de Dam 2024

Ook dit jaar is ITA de plek voor theatermakers en publiek om, na afloop van de voorstellingen in het kader van Theater Na de Dam, samen de bijzondere overgang van 4 naar 5 mei te ervaren. Op het toneel van de Grote Zaal rollen we in een intieme setting een programma uit vanaf 23.00 uur.

Het programma bestaat uit de live uitzending van Vuur van de Vrijheid en verschillende live optredens en voordrachten, onder andere Gonny Gaakeer, Nicole Vervloed en de cast van Pianostemmen. Onder andere door de Nachtresidenten van het Amsterdams 4 en 5 mei comite: Adriaan van Dis, Hajar Fargan en Brian Elstak.

Programma
vanaf 22.30 inloop
22:50 – 23:15 Muziek, Welkom door Jaïr Stranders, Nicole Vervloed met tekst uit Indo Go Home, cast Pianostemmen met scène uit Pianostemmen
23:15 – 00:15 Uitzending Vuur van de Vrijheid
00:05 – 00:45 Muziek, Nachtresident Adriaan van Dis, Gonny Gaakeer en Floris van der Vlugt met scène uit Stuk Stoppelman, Video van nachtresident Brian Elstak, Nachtresident Hajar Fargan

Foto’s: Nacht Na de Dam 2023 (© Simon Schoo)

Afgelast: Leemte

Posted by Danielle van den Berg

Wegens persoonlijke omstandigheden afgelast.

Hoe (re)construeren we herinneringen? Hoe voelt herinneren? ROTOR buigt zich over dit bewogen menselijke fenomeen aan de hand van gesprekken met holocaust overlevenden over hun fysieke ervaring. Vanuit de herinneringen van dat wat ooit was (of was het anders?), proberen ze een nieuwe utopie te bouwen. Fysieke herinneringen als grond voor een andere manier om naar de toekomst te kijken: een die warm is, een waar we samen staan. In deze fysiek beeldende voorstelling neemt ROTOR je mee in het gevoel van gemis en verlies om samen te zoeken hoe we vanuit die leegte iets nieuws kunnen maken.

Over ROTOR De wereld van performancecollectief ROTOR draait om de herhaling van fysieke handelingen. Elementen die steeds weer terugkomen zijn: het lichaam als vertrekpunt, de uitputtingsslag van de performer(s), de fysieke inleving van het publiek, verdieping binnen en variatie op de herhaling en het oefenen in zingeving. ROTORs voorstellingen gaan over de absurde banaliteit van het bestaan, maar tonen tegelijkertijd de eindeloze schoonheid ervan. Daarbij laten ze zich inspireren door disciplines als de Nederlandse mime-traditie, Kung Fu en free running. ROTOR maakte eerder The Place to Be, Rushing Faces, Touch or Tune en Erosion. De laatste werd in 2022 genomineerd voor de BNG Bank Theaterprijs. ROTOR is onderdeel van het talentontwikkelingstraject van Schweigman& en sinds 2021 huismaker bij Veem House for Performance.

Getuigenis

Posted by Danielle van den Berg


In 1959 ontvouwt zich een intrigerend verhaal waarin een journalist, verzetsheld en voormalig medewerker van een verzetskrant, verstrikt raakt in het verleden. Onvermoeibaar jaagt zij op oorlogsmisdadigers. Wanneer de politie haar toestaat één van hen een uur lang te interviewen, begint een ontroerend gesprek dat verdergaat dan een simpel vragenvuur.

Getuigenis_Theater Na de Dam_© Bart Grietens-5

Getuigenis_Theater Na de Dam_© Bart Grietens-3

Getuigenis_Theater Na de Dam_© Bart Grietens-1

Terwijl de woorden vloeien, openbaren persoonlijke motieven en diepgewortelde gevoelens zich, waardoor het morele kompas van de toeschouwer op scherp wordt gezet. Goed en kwaad krijgen een nieuwe betekenis, terwijl de grenzen van de waarheid vervagen onder de last van het oorlogsverleden. In deze zoektocht naar de waarheid worden fundamentele vragen gesteld: bestaat er wel zoiets als een absolute waarheid? En zo ja, hoe beïnvloedt dit onze herdenkingen?

In GETUIGENIS worden de diepste menselijke dilemma’s blootgelegd en wordt het publiek uitgenodigd om mee te reizen door een emotionele rollercoaster van verleden, heden en toekomst.

Over Roziena & Momo
Roziena Salihu is een multidisciplinaire maker waarbij het woord haar uitgangspunt is, zowel geschreven als gesproken.  Ze vindt haar thuis binnen verschillende kunstdisciplines, maar voor haar is haar werk eenduidig; ze is altijd bezig met het vertellen van het verhaal. Soms haar eigen verhaal, soms dat van een ander. Per project probeert ze te bepalen welk podium het nodig heeft, op welke manier het verhaal het beste tot z’n recht komt. 

Momo Samwel (1997) is werkzaam als actrice en schrijfster voor zowel theater als televisie. In 2019 studeerde ze af aan de Amsterdamse Toneelschool & Kleinkunstacademie en speelde sindsdien onder andere bij het Noord Nederlands Toneel, Het Nationale Theater, Theater Sonnevanck en Theater RAST. Ze maakt stukken voor verschillende theaters en festivals en werd in 2023 samen met regisseur Ada Ozdogan genomineerd voor de BNG Bank Theaterprijs voor de voorstelling GRACE van Theater RAST.

Schuldig landschap

Posted by Danielle van den Berg


Het is 2030. Het landsbestuur wordt onder ede gehoord over hoe we omgaan met ons oorlogsverleden. Welke verhalen vertellen we door en wat laten we onbesproken? Wat betekent ‘Nooit meer’ in een tijd dat er nieuwe oorlogen woeden? Gelden die woorden voor iedereen? En bovenal: wie is er verantwoordelijk voor dat het weer is misgegaan?

Schuldig Landschap_Theater Na de Dam_© Bart Grietens-10

Schuldig Landschap_Theater Na de Dam_© Bart Grietens-9

Schuldig Landschap_Theater Na de Dam_© Bart Grietens-8

Schuldig Landschap_Theater Na de Dam_© Bart Grietens-6

Schuldig Landschap_Theater Na de Dam_© Bart Grietens-4

Schuldig Landschap_Theater Na de Dam_© Bart Grietens-3

Schuldig Landschap_Theater Na de Dam_© Bart Grietens-2

Schuldig Landschap_Theater Na de Dam_© Bart Grietens-1

Schuldig Landschap_Theater Na de Dam_© Bart Grietens-7

Malou Gorter speelt op 4 mei in Koninklijk Theater Carré de monoloog Schuldig landschap. Een nieuwe theatertekst die speciaal voor deze avond werd geschreven door toneelschrijver Nathan Vecht, over hoe de oorlog en het herdenken daarvan tot op de dag van vandaag een open zenuw raken. Gorters optreden wordt ondersteund door live muziek. De regie is in handen van Abdel Daoudi.

Gelijktijdig speelt acteur Tamar van den Dop dezelfde voorstelling in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag.

Theater Na de Dam in Carré
Jaarlijks produceert Theater Na de Dam op 4 mei, in het kader van de Nationale Dodenherdenking, een avond in de piste van Carré en initieert daarbij ontmoetingen tussen kunstenaars die nooit eerder samenwerkten. Zo maakten verschillende schrijvers samen een voorstelling over ons Indische oorlogsverleden, kruiste Wende de degens met Typhoon en Adriaan van Dis, danste Pierre Bokma met Igone de Jongh en schudden Jacob Derwig en Liza Ferschtman het publiek wakker.

Cast
Malou Gorter speelt sinds 2019 in de serie Oogappels en speelde onder andere in series als De Joodse Raad, De verschrikkelijke jaren tachtig en Hollands Hoop. Op toneel speelde zij onder andere de hoofdrol in de toneelversie van Borgen. Nathan Vecht schreef toneelstukken en musicals voor onder meer Het Nationale Theater en het DeLaMar Theater en tv-series als Het jaar van Fortuyn en Missie Aarde. Abdel Daoudi is een van de vaste regisseurs van Toneelschuur Producties (Geschiedenis van Geweld) en maakte in de afgelopen jaren meerdere producties bij Theater Oostpool, waaronder Macbeth en El Mektoub.

Monument

Posted by Danielle van den Berg


In de manier waarop we spreken over oorlog, waarop we oorlog herdenken, komt het zo snel tot polarisatie. Tot kant kiezen, tot meningen vormen, tot de neiging te denken alles te moeten weten. Zeker in combinatie met een tijd waarin alles zo snel gaat, dat een minuut stil zijn al een hele uitdaging is.

VegeLijf creëert een ruimte die eenzelfde functie heeft als een oorlogs- of vredesmonument. Zo’n sculptuur geeft mensen de ruimte om gewoon even te zijn en de associaties de vrije loop te laten, die soms weer leiden tot herkenning van persoonlijke ervaringen of een onverklaarbare emotie. Je kunt een uur blijven hangen bij dat beeld, zonder oordeel, zonder te hoeven praten, zonder een goede of foute ervaring.

In Monument nodigen Hali Neto en Luuk Weers van mimecollectief VegeLijf je uit voor een route langs levende sculpturen. Lijven die fysiek balans zoeken, die harmonieus versmelten of star tegenover elkaar staan, die terug- of vooruitkijken. Jij als bezoeker krijgt de ruimte om, net als bij een sculptuur, dichtbij te komen, afstand te nemen, je te vervelen of ontroerd te raken. Museum meets mimevoorstelling meets meditatieruimte meets stadsplein.

Over VegeLijf
VegeLijf is ontstaan in het laatste jaar van de Mimeopleiding die Luuk Weers en Hali Neto samen volgden. Ze maakten de afstudeervoorstelling Primordial, die een poging deed het pure lichaam te vangen. Sindsdien creëren, experimenteren en spelen Luuk en Hali samen in hun werk. Met de beeldende kracht van bewegende, vervreemdende sculpturen maakt VegeLijf voorstellingen, die trachten mensen de schoonheid of fragiliteit van het lichaam te laten ervaren, of eigenlijk: de schoonheid ván de fragiliteit.

Monument_VegeLijf_Theater Na de Dam_© Bart Grietens-9

Monument_VegeLijf_Theater Na de Dam_© Bart Grietens-8

Monument_VegeLijf_Theater Na de Dam_© Bart Grietens-6

Monument_VegeLijf_Theater Na de Dam_© Bart Grietens-5

Monument_VegeLijf_Theater Na de Dam_© Bart Grietens-4

Monument_VegeLijf_Theater Na de Dam_© Bart Grietens-1

INDO GO HOME

Posted by Danielle van den Berg

Na de Japanse bezetting van Nederlands-Indië volgde een gewelddadige periode die leidde tot de onafhankelijkheid van Indonesië. Meer dan honderdduizend Indische Nederlanders moesten hun geboortegrond verlaten en de oversteek maken naar Nederland. Een land, nog herstellende van de Duitse bezetting, dat niet op hen zat te wachten.

In haar solo Indo go home onderzoekt de Indische theatermaker Nicole Vervloed de heimwee van drie generaties Indische Nederlanders en de vragen waar ze zelf mee worstelt. Wat heb je aan je Indische wortels als je niet naar de toko durft omdat je bang bent niks te herkennen? Wat betekent het thuis te willen komen in een land waar je niet eens geboren bent? Welke verantwoordelijkheid heb je nu je je geschiedenis kent?

Indo Go Home 1

Indo Go Home 2

Indo Go Home 3

Indo Go Home 4

Indo Go Home 5

Indo Go Home 6

HNT: Schuldig landschap

Posted by Danielle van den Berg

Jaarlijks presenteert Theater Na de Dam op 4 mei een voorstelling in Carré, Amsterdam, deze editie Schuldig landschap met Malou Gorter (regie Abdel Daoudi). Met onze trouwe partner Het Nationale Theater, die al jarenlang zorgt voor een stevig programma om te herdenken met theater in Den Haag, presenteren we het stuk Schuldig landschap van Nathan Vecht ook in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag. Daarnaast presenteert Het Nationale Theater nog vijf voorstellingen in het kader van Theater Na de Dam.

Het is 2030. Het landsbestuur wordt onder ede gehoord. Hoe zijn we omgegaan met ons oorlogsverleden, wat kleurde onze herinnering en waar keken we liever van weg? En hoe heeft het kunnen gebeuren dat het weer mis is gegaan?

Tamar van den Dop speelt op 4 mei in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag de monoloog Schuldig landschap. Een nieuwe theatertekst die speciaal voor deze avond werd geschreven door toneelschrijver Nathan Vecht, over hoe de oorlog en het herdenken daarvan tot op de dag van vandaag een open zenuw raken. De regie is in handen van Eric de Vroedt.

Gelijktijdig speelt acteur Malou Gorter dezelfde voorstelling in Koninklijk Theater Carré in Amsterdam.

Samen herdenken in de lijn van De laatste getuigen
Ieder jaar wordt de herdenking op de Waalsdorpervlakte uitgezonden in de Koninklijke Schouwburg. Om 20:00 uur nemen we samen de twee minuten stilte in acht, waarna de voorstelling begint. In lijn van De laatste getuigen, avonden waarop verhalen worden verteld van mensen die de oorlog hebben meegemaakt, zie je nu op 4 mei de voorstelling Schuldig landschap in de Koninklijke Schouwburg.

Over de makers
Tamar van den Dop maakt sinds 2016 onderdeel uit van Het Nationale Theater. Naast haar werk als acteur heeft Tamar ook filmregies op haar naam staan en schrijft ze filmscenario’s. Afgelopen seizoen speelde ze in De jaren (regie: Eline Arbo), speelde ze de solo Every Brilliant Thing (regie: Erik Whien) en was ze te zien in Laagland (regie: Eric de Vroedt).

Nathan Vecht is schrijver van toneelstukken en musicals. Zijn werk werd onder andere bekroond met een Musical Award. Voor Het Nationale Theater schreef hij voor Daria Bukviç de tekst voor Onze Straat en afgelopen seizoen voor Eric de Vroedt Laagland. Voor televisie schreef hij Het jaar Van Fortuyn en Missie Aarde.

Eric de Vroedt is sinds 2018 artistiek leider van Het Nationale Theater. Het brede engagement van Eric de Vroedt is in al zijn werk terug te vinden. In 2017 en 2018 maakte hij o.a. de voor het Theaterfestival genomineerde voorstellingen Race (Romana Vrede won hiervoor de Louis d’Or) en het met de Toneelschrijfprijs bekroonde The Nation. Dit seizoen regisseerde hij Laagland (geschreven door Nathan Vecht). In april 2024 gaat zijn nieuwe voorstelling Brown Sugar Baby in première.

De Soldaat (#withfilter)

Posted by Vyne

Ook oorlog moet sexy zijn. Dat wist kledingmerk Hugo Boss al toen het in de Tweede Wereldoorlog strakke uniformen voor onder andere de SS ontwierp. De vertegenwoordiger van dat sexappeal, de soldaat, was toen inderdaad voor velen een aantrekkelijk figuur.

En dat lijkt onveranderd…

Was het 80 jaar geleden vooral (on)verbloemde propaganda, vandaag de dag dragen oorlogsfilms en videogames, verkoopforums van historische wapens en actiefiguren voor kinderen zeker bij aan de fascinatie voor soldaten.

Theatermakers Franziska Menge en Jasper Koopmans voelen de noodzaak zich te verhouden tot dit gegeven. Zij laten zich in de voorstelling ‘De Soldaat’ (#withfilter) onderdompelen in (propaganda)beelden van soldaten uit zowel de Tweede Wereldoorlog als deze tijd. Jasper gamet graag een spelletje oorlog en trok als kind soldatenkleren aan, maar schrok toen hij een brief kreeg die hem confronteerde met zijn dienstplicht. Franziska heeft geleerd oorlog te veroordelen, mede door haar Duitse achtergrond, maar fantaseert erover om met een automatisch wapen te schieten. Beiden gaan op zoek naar de aantrekkingskracht van de soldaat.

De Soldaat (#withfilter) © Bart Grietens

De Soldaat (#withfilter) © Bart Grietens

De Soldaat (#withfilter) © Bart Grietens

De Soldaat (#withfilter) © Bart Grietens

De Soldaat (#withfilter) © Bart Grietens

De Soldaat (#withfilter) © Bart Grietens

De Soldaat (#withfilter) © Bart Grietens

De Soldaat (#withfilter) © Bart Grietens

Het kind is niet meer

Posted by Rinke Brans

Begin 1942 telde het Centraal Israëlistisch Weeshuis in Utrecht achtenveertig pupillen. De meesten waren na de Kristallnacht door hun ouders op de trein naar Nederland gezet in de verwachting dat zij hier veilig zouden zijn. Het pakte heel anders uit. In 1942 werd het joodse weeshuis in twee etappes leeggehaald. De uit Duitsland gevluchte kinderen het eerst, hun Nederlandse huisgenootjes volgeden driekwart jaar later. Slechts enkelen zouden de oorlog overleven. 

Tegenwoordig is MerkAz, het centrum voor joodse cultuur in Utrecht, gehuisvest in een gedeelte van het voormalig Centraal Israëlitisch Weeshuis aan de Nieuwegracht. In het begin van deze eeuw werd ontdekt dat hier nog de restanten aanwezig waren van de vroegere huissynagoge van het weeshuis, een bijzonder emotioneel en ontroerend moment.

18 jongeren uit het tussenjaar van de Theaterschool Utrecht maken samen met regisseur Gilles Groot een voorstelling waarin zij de kinderen die in het weeshuis woonden herdenken. De helft van de groep speelt de Duitse kinderen die na Kristalnacht naar Nederland zijn gevlucht, de andere helft speelt zichzelf en vertelt vanuit het hier en nu. 

‘Het kind is niet meer’ is enerzijds een monografie over het lot van joodse weeskinderen van vlak voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog en anderzijds borduurt de voorstelling verder op actuele vragen rondom het oplaaiende antisemitische, de oorlog in Gaza, het gevoel een kant te moeten kiezen en de bittere vraag in oorlogstijd; hoe nú kind te zijn? 

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de vijftiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 46 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, vormen de basis van de jongerenvoorstellingen.

(On)zichtbaar

Posted by Vyne

In (on)zichtbaar neemt Mette Bunskoek u mee in het deel van de geschiedenis waar we liever vandaan blijven. Want wat als dat verleden verbonden is met je eigen familiegeschiedenis? Als achterkleinkind van een NSB’er wil ze leren van het verleden en haar familiegeschiedenis begrijpen.

Hoeveel invloed heeft een keuze uit het verleden nog op haar leven?
Hoe ga je daar mee om?

Hoe weet je, in een wereld waarin polarisatie steeds verder oprukt, een oorlog steeds dichterbij komt en de waarheid steeds minder tastbaar lijkt te worden, wat je moet doen?
Hoe zorg je ervoor dat het niet opnieuw gebeurt? Kun je daarvoor zorgen?
Welke keuze maak je?

Mette dook eerder in haar familiegeschiedenis en maakte daarover de indrukwekkende podcast Wat niet weet, wat niet deert.

Dans Dans Revolutie

Posted by Danielle van den Berg

Lees hier de brief van Lisa aan de Theater Na de Dam-bezoekers (maar eigenlijk aan iedereen).

In de theatrale installatie Dans Dans Revolutie stap je in het fictieve land Besulia, waar oorlog uitbreekt. De eeuwenoude traditie van de bevolking om te dansen en zo het kwaad te verdrijven, lijkt niet meer te werken. De jonge vlogger Anna pakt haar telefoon erbij en roept de wereld op: dans de svaboda samoverzjenja en red ons!

In een wereld waar bijna iedereen met elkaar verbonden is en oorlogen en revoluties real-time gedocumenteerd en getoond worden, spreekt Anna vanuit haar kleine dorp de internationale gemeenschap aan. Samen met haar baba Yara maakt ze instructievideos van de traditionele verdrijvingsdans van de Notsjnik, beschermer tussen leven en dood. Het aantal volgers blijft groeien en ze blijven delen, terwijl de vijand steeds dichterbij komt. Tot die voor de deur staat.

Via telefoons, schermen, een geluidsdecor en de mythologische Notsjnik neemt Dans Dans Revolutie je mee naar Besulia en volg je het verhaal van Anna en baba Yara op (steeds iets minder) veilige afstand. Een magische vertelling in het hart van de huidige geschiedenis.

“Als schrijver met een Oekraïense achtergrond, die al 10 jaar onderzoek doet, kunst maakt en verhalen schrijft over oorlog, ben ik gefascineerd geraakt door hoe ‘wegkijken’ werkt en vraag ik me af waar daadkrachtigheid en assertiviteit begint als het gaat over oorlog en wat je kan doen om aandacht te blijven vestigen op oorlogs- en conflictgebieden overal ter wereld” Lisa Weeda.

DANS DANS REVOLUTIE is zowel een theatrale installatie als een (op research gebaseerde) fictie roman van Lisa Weeda, die in februari 2024 is verschenen.

Strijder

Posted by Danielle van den Berg
  1. Iemand die strijdt, die deelneemt aan een strijd, gevecht of oorlog— krijgsman
  2. IJveraar: een strijder voor eer en deugd
  3. Tegenspreker – doen jongeren nou eenmaal, een ruziemaker
  4. Gewoon strijder toch: als we je dit moeten uitleggen ben je misschien oud; is een compliment
  5. Iets wat Rotterdam is, doet, heeft gedaan. Sterker door strijd
  6. Locatievoorstelling gemaakt door leerlingen van Mavo Centraal
  7. Een ode (s.o.) aan (naar onze) strijders.

Als er nu oorlog uit breekt….ga je dan strijden voor je vader- of moederland? Waarom en waarvoor hebben mensen in de Tweede Wereldoorlog eigenlijk gestreden? Hoe zagen deze strijders er uit en waarom deden deze strijders wat ze deden? Wie strijden er vandaag de dag voor de volgende generaties? Waar moeten we vandaag de dag meer voor strijden?

Leerlingen van Mavo Centraal beantwoorden deze vragen in een bijzondere locatievoorstelling in samenwerking met Bibliotheek Rotterdam, ter gelegenheid van 4 en 5 mei. Tijdens deze voorstelling gaat het publiek op reis langs diverse verhalen en performances, die ons collectieve geheugen aanspreken rondom de vraag wie we op ons vizier hebben als strijders uit ons verleden. De openbare bibliotheek symboliseert hierbij als een belangrijke plek voor het bewaren en doorgeven van essentiële verhalen aan de volgende generaties Rotterdammers.

Samen met theatermakers Mahfoud Mokaddem en Sudesca Janse onderzoeken de leerlingen van Mavo Centraal interculturele, vaak minder bekende verhalen van strijders somehow gelinkt aan Rotterdam tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hieruit worden poëtische vertellingen en bewegende beelden gemaakt, die het publiek uitnodigen om via de perspectieven van de jongeren zowel het verleden als het heden te ontdekken bij een belangrijke ontmoetingsplek in Rotterdam: de Centrale Bibliotheek.

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de vijftiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 46 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, vormen de basis van de jongerenvoorstellingen.

Wie Zwijgt

Posted by Rinke Brans

Tijdens de voorstelling nemen we u mee langs een theatrale route in en rondom het Rosa Spier Huis in Laren. Drie jonge spelers hebben gesproken met ooggetuigen van de Tweede Wereldoorlog en onderzoeken welke rol het geven of het verzwijgen van informatie heeft op de verhalen van vroeger, nu en morgen.

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de vijftiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 46 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, vormen de basis van de jongerenvoorstellingen.

Een muur van glas

Posted by Rinke Brans

Stel je voor
Je wordt wakker
En alles is van glas
Wat zou je doen?

Wat als je gaat zien wat je liever niet ziet
Wat als je hoort wat je liever niet wilt horen
Jongeren duiken in verhalen van vroeger
van gisteren
Vandaag
En morgen

Stel je voor
Een theaterzaal vol jongeren
Verhalen van vroeger
Verhalen van nu
Verhalen van morgen

Een groep jongeren neemt je mee in dat wat we niet willen horen
In dat wat we niet willen zien
Waar ligt de grens?
En wat als die er niet zou zijn?

Een groep jongeren neemt je mee naar plekken, verhalen en gebeurtenissen waar je liever niet wil zijn. Zij durven de vragen te stellen die wij inslikken. Wat als je doorvraagt?

Over de theatermaker 
Marieke Braaksma is een bevlogen theatermaakster die vanuit verhalen en beelden de tijd van nu opzoekt. Ze is onderdeel van de artistieke kern van MATROSE. Een gezelschap waar het vertellen van verhalen, de 360* beleving en direct contact met het publiek centraal staan. In dit project gaat ze met jongeren opzoek naar het verhaal dat je liever niet wil horen. Opzoek naar eerlijkheid, verbinding en verbeelding. Kom als je durft!

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de vijftiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 46 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, vormen de basis van de jongerenvoorstellingen.