Er waren vrouwen

Posted by Rinke Brans

In deze voorstelling gaan jongeren op zoek naar wat verzet is, hoe klein dit kan blijven of hoe groot het kan groeien. En hoe verzet er uit zou kunnen zien in de wereld van nu. Ze gaan met nabestaanden in gesprek over vrouwen die in het verzet zaten tijdens de Tweede Wereldoorlog, waarvan sommigen uit Apeldoorn kwamen of op het Ereveld begraven liggen.

Welke moed en angst schuilt er in ons zelf om te voelen dat iets niet klopt en iets te zeggen of te doen als dat nodig is? Is verzet wel echt verzet als je niet bereid bent om echt risico te lopen?

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de zestiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in ruim 50 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken vormen, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, de basis van de jongerenvoorstellingen.

Het Achterhuis

Posted by Vyne

In deze aangrijpende theatermonoloog word je als publiek meegenomen in het indrukwekkende verhaal van Anne Frank, onderduikend tijdens de Tweede Wereldoorlog. Je duikt in Anne’s binnenwereld; vol angst, hoop, dromen, verliefdheid, woede en verdriet. 

Een ontmoeting met een meisje wat toen leefde, maar nog altijd iets te zeggen heeft; Anne van toen, spreekt tot het hart van jong en oud nu.

Transport 38

Posted by Rinke Brans

In Transport 38 nemen 12 jongeren je mee op route door Nijmegen. We starten op Plein 1944.

Interviews met nabestaanden, eigen materiaal, onderzoek en een reis naar Auzchwitz vormen de ingrediënten voor deze 10e Theater Na de Dam JONG voorstelling in Nijmegen.

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de zestiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in ruim 50 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken vormen, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, de basis van de jongerenvoorstellingen.

Keuzes in oorlogstijd

Posted by Vyne

De Gemeente Schagen organiseert een alleszins bijzondere lezing door KM-veteraan Frans van Zwam.
Hierin vertelt Van Zwam over het maken van keuzes in tijden van oorlog, met een focus op de tijd tijdens de Tweede Wereldoorlog in Schagen en zijn eigen ervaringen. Ook vertelt hij over zijn jeugd, over zijn vader die dienstdeed als soldaat in Nederlands-Indië en over zijn moeder. Hij verhaalt over wat er is gebeurd en hoe deze gebeurtenissen zijn leven hebben veranderd.
Dit verhaal is aangrijpend en herkenbaar voor velen van zijn generatie (circa 70 jaar). Als voorzitter van het Veteranen Inloophuis Noord-Holland Noord heeft hij gemerkt dat er een grote behoefte is om deze ervaringen te delen.

Jewish Jazz

Posted by Mieke Nieuwenhuijzen

In Jiddische Jazz neemt Mirjam van Dam je mee naar de Joodse shtetls (stadjes) in het vooroorlogse oude Europa, om daarna met de boot over te steken naar New York. Van Odessa naar de Lower Eastside waar de joodse muziek op Tin Pan Alley veranderde in Jazz en Jiddisch theater veranderde in Broadway- en Hollywood-entertainment!

Joodse componisten en tekstschrijvers gingen, geheel tegen de regels in, samenwerken met Afro-Amerikaanse jazzmusici.

Daarmee is Jiddische Jazz een onverwacht prachtige uitkomst van een gewelddadige voorgeschiedenis, en zeker in deze tijd een lichtend voorbeeld van samenwerking en creativiteit.

Mirjam van Dam en band spelen heerlijke nostalgische muziek, swingend en met nesjomme!

Met verhalen over o.a. Gebirtig, Gershwin, Irving Berlin, Louis Armstrong, Mezz Mezrow, Sophie Tucker en vele anderen.

De joodse vrouw

Posted by Mieke Nieuwenhuijzen

Een eenakter van Brecht, nu meer dan ooit actueel, ook al speelt het zich af aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog. Een vrouw staat voor een vreselijke keuze in deze tijden van spanning, in de hoop haar waardigheid te behouden.

De Propagandist

Posted by Vyne

Aan de hand van niet eerder gepubliceerde interviews, dagboekfragmenten, familiefilms en propagandafilms verhaalt De Propagandist over de opkomst en ondergang van de Nederlandse filmmaker Jan Teunissen (1898-1975). Als telg uit een rijke en invloedrijke familie kreeg Teunissen al vroeg de kans om zijn ambities als filmmaker na te jagen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog groeide hij uit tot de machtigste man in de Nederlandse filmindustrie. Als hoofd van de filmafdeling van de NSB en SS kreeg hij de bijnamen ‘de filmtsaar’ en ‘de Nederlandse Leni Riefenstahl’. Na de oorlog werd Teunissen vervolgd en gestraft, maar hij bleef trots spreken over zijn sluwheid en zijn banden met de elite van het naziregime.

De documentaire De Propagandist ontvouwt langzaam het portret van een complexe man en zijn drijfveren. Tegelijkertijd stelt de film de grenzen tussen documentaire en propaganda ter discussie, en wordt de rol van propagandisten belicht – hoe zij beelden, verhalen, desinformatie en ideologie verspreiden. Een film over grenzeloze ambitie en de manipulatieve macht van cinema. Winnaar Best Dutch Film Award IDFA 2024.

Can we agree to disagree

Posted by Rinke Brans


Tijdens de Tweede Wereldoorlog stonden enkelen op waar velen zwegen.
Ze stelden vragen, keken verder of weigerden de norm te volgen.
Een collage van verhalen van verzet – groot én klein, individueel en collectief – vormen het vertrekpunt van de voorstelling die we maken voor Theater Na de Dam jong.
Verteld door een generatie die opgroeit in een tijd gekenmerkt door een overvloed aan informatie, meningen en waarheden. Zoveel soms, dat je je het liefst zou willen afsluiten.

In tijden van crisis verschuift de waarheid. Soms langzaam, bijna onmerkbaar. Soms met veel lawaai en geweld.
Maar juist in onzekere tijden wordt kritisch denken belangrijker dan ooit. Juist als niets meer vanzelfsprekend lijkt, moet je zelf leren kijken. Wie bepaalt wat waar is? Hoe herken je ruis, framing of manipulatie? En hoe vind je elkaar dan nog in een gedeelde waarheid?

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de zestiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in ruim 50 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken vormen, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, de basis van de jongerenvoorstellingen.

In Mijn Naam

Posted by Rinke Brans

Stap in het hoofd van Sam, een jonge trompettist die op 4 mei een belangrijke rol speelt in de herdenking. Maar wat betekent herdenken eigenlijk? En hoe doe je dat oprecht?

In ‘In Mijn Naam’ nemen twee jonge spelers je mee op een persoonlijke en poëtische zoektocht naar empathie—aan de hand van één naam. Kun je werkelijk met iemand meeleven als je alleen hun naam kent? Is verbondenheid mogelijk zonder gezicht of verhaal? Of ontstaat echte empathie pas wanneer je iemand écht leert kennen?

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de zestiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in ruim 50 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken vormen, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, de basis van de jongerenvoorstellingen.

Fragmenten van bestaan / Burgemeester Bloemers

Posted by Rinke Brans

Arnhemse makers Elize Kuiper en Jesper Pouw maken voor Theater Oostpool een double bill: twee korte voorstellingen over Arnhem in de Tweede Wereldoorlog. Samen met studenten van MBO Rijn IJssel onderzoeken ze wat ‘verzet’ betekent, zowel toen als nu.

Eén groep gaat hierbij in op het orkest van Musis in de tijd van de tweede wereldoorlog. Omdat verschillende muzikanten een Joodse achtergrond hadden, mochten zij van de bezetter niet meer meespelen. Samen met de studenten onderzoekt maker Elize Kuiper verschillende leden van dat orkest, hoe deze muzikanten zich verhielden tot dit verbod en wat de waarde van kunst is in tijden van crisis.

De andere groep verdiept zich, onder leiding van maker Jesper Pouw, in het verhaal van burgemeester Henri Bloemers, die tijdens de Tweede Wereldoorlog burgemeester van Arnhem was. Burgemeester Bloemers besloot om niet af te treden tijdens de bezetting, omdat hij wist dat er dan een NSB’er op zijn post zou komen. Wat kunnen we nu leren van de onmogelijke positie waarin Henri Bloemers zich bevond? En hoe kunnen we, net als Burgemeester Bloemers, hoop blijven houden in donkere tijden?

Beide voorstellingen duren ongeveer een half uur en worden achter elkaar gespeeld in de Balkonzaal van Musis Sacrum.

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de zestiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in ruim 50 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken vormen, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, de basis van de jongerenvoorstellingen.

Bevrijd, en nu?

Posted by Vyne

Op 5 mei 2025 is het 80 jaar geleden dat Nederland werd bevrijd. Een mooie gelegenheid om daar met elkaar bij stil te staan. Na de bevrijding waren niet meteen alle problemen uit de oorlog opgelost. En wat betekent het vandaag de dag om in vrijheid te leven? Doen we het een beetje goed met elkaar of valt er nog wat te leren van de oorlog en de bevrijding?

Productiehuis Alphen neemt u in een voorstelling vol spel, dans en muziek mee in deze zoektocht.

Tiergarten

Posted by Mieke Nieuwenhuijzen

In de muzikale voorstelling Tiergarten van Theater Babel Rotterdam kijkt een groep spelers met en zonder beperking 80 jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog terug op de massamoord op psychiatrisch patiënten in nazi-Duitsland. Wie niet kon werken, leren of genezen, was in nazi-Duitsland economisch nutteloos en kreeg ongevraagd euthanasie. De meest systematische fase van deze ‘zuivering’ staat bekend als T4, een afkorting van Tiergartenstrasse 4, het adres waar het programma werd bedacht en georganiseerd.

In Tiergarten wordt dit aangrijpende verhaal neergezet als een collectieve vertelling. De acteurs spelen afwisselend daders, slachtoffers, familieleden, getuigen en ook zichzelf. Muziektheater wordt het door de samenwerking met het DoelenEnsemble. Christine Cornwell en Maarten van Veen van het DoelenEnsemble spelen zowel Beethoven als hedendaagse muziek.

Met deze voorstelling belicht het gezelschap een relatief onbekende geschiedenis. Een geschiedenis die vandaag de dag nog steeds relevant is en een plek verdient in ons collectieve geheugen. Tiergarten sluit aan bij het landelijke herdenken van de Tweede Wereldoorlog en het vieren van 80 jaar vrijheid. Een vrijheid die niet vanzelfsprekend is en altijd opnieuw bevochten dient te worden. Juist ook in de huidige tijd.

Tiergarten kan gemaakt worden dankzij de financiële steun van het Cultuurfonds, Fonds Podiumkunsten, Vfonds, Gemeente Rotterdam, Stichting Volkskracht en Stichting Droom en Daad.

Wat ik weet

Posted by Rinke Brans

Theatermaker Zahra Lfil heeft samen met vijf jongeren uit Oldambt een voorstelling gemaakt geïnspireerd op verhalen uit de Tweede Wereldoorlog. Speciaal hiervoor hebben de jongeren gesproken met ouderen – de “ooggetuigen” – uit de regio.

Vorig jaar was Theater Na de Dam Oldambt een groot succes. De jongeren speelden ‘Evacueetje’ voor een uitverkochte zaal in De Klinker. De toeschouwers, waaronder de burgemeester, waardeerden de voorstelling met een staande ovatie. Dit jaar is er een extra speelmoment op 3 mei.

Op 4 mei 20.00u is er de gelegenheid om samen in het Theatercafé te kijken naar de nationale herdenking op de Dam.

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de zestiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in ruim 50 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken vormen, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, de basis van de jongerenvoorstellingen.

Miss Informatie

Posted by Rinke Brans

Wanneer stop je met kijken en begin je met aannemen? Wanneer stop je met luisteren en begin je met geloven? Blijf je zoeken naar de waarheid, ook wanneer een leugen jouw beter uitkomt? Blijf je strijden voor de winst, ook wanneer je weer dat de wedstrijd niet eerlijk verloopt? Wat is echt, wat moet gecheckt en waar wil je voor vechten? In miss-informatie gaan de deelnemers de strijd aan, met zichzelf, met elkaar en met de steeds groter wordende stroom aan (Miss) informatie.

Op de avond van de Dodenherdenking op 4 mei, zetten theatermakers en artiesten in heel Nederland zich in om deze dag van extra betekenis te voorzien. Na het grote succes van ‘In Flarden’ voor Theater na de Dam in 2023, doen in 2025 opnieuw 12 leerlingen van de Purmerendse NKT Theaterschool mee aan dit project. Zij maken, onder leiding van theatermaker Tim Schuitvlot – van den Hout, een eigen voorstelling over de Tweede Wereldoorlog: ‘Miss Informatie’. Daarin staat het zeer actuele thema ‘propaganda’ centraal. ‘Miss Informatie’ zal op 4 en 5 mei in totaal drie keer te zien zijn in het NKT Theater aan de Gedempte Singelgracht.

Ervaringskundigen
Voor ‘Miss Informatie’ werden verhalen van ervaringsdeskundigen gebruikt. De deelnemende NKT-leerlingen, in de leeftijd van 13 tot 17 jaar, gingen in gesprek met de heer Capel (99) en mevrouw Meinen-Wiersma (86) uit Purmerend, die de Tweede Wereldoorlog hebben meegemaakt. In een tijd waarin propaganda een enorme rol speelt in de dagelijkse maatschappij gebruikten de jonge makers onderdelen uit de gesprekken voor de uiteindelijke voorstelling ‘Miss Informatie’.

Voorstellingen en nagesprek
‘Miss Informatie’ is op 4 mei om 20.45 uur te zien, na de Dodenherdenking op de Kaasmarkt in Purmerend. Na afloop van deze voorstelling zal tevens een gesprek plaatsvinden met de ervaringsdeskundigen, het publiek én de jonge makers. Op 5 mei is ‘Miss Informatie’ te zien om 17.30 uur en om 19.30 uur.

Reserveren
Alle voorstellingen worden in het NKT Theater aan de Gedempte Singelgracht 16 te Purmerend gespeeld. Er zijn 50 plekken beschikbaar per voorstelling, de toegang is gratis. Vooraf reserveren is gewenst via www.nkt.nl/theaternadedam

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de zestiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in ruim 50 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken vormen, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, de basis van de jongerenvoorstellingen.

Zelfs hier vind je nog een paar rechtvaardigen

Posted by Vyne

Verhalenverteller Guido de Bruin vertelt op 4 mei, direct na Dodenherdenking, een bijzonder verhaal over Kamp Westerbork. Een belangrijk verhaal, zegt hij, over hoe een mens puur kan blijven onder de ergste omstandigheden. “Al is de oorlog nu tachtig jaar geleden, verhalen uit de oorlog houden ons nog altijd een spiegel voor.”

Een Joodse leraar probeert in de Tweede Wereldoorlog zijn leven te redden, maar ontdekt dat hij om een goed mens te blijven zijn leven op moet geven.

Het is geen vrolijke kost die verhalenverteller Guido de Bruin op 4 mei, direct na Dodenherdenking, bezoekers van zijn voorstelling in ‘t Reghthuys voorschotelt. Maar wel een belangrijk verhaal, ook in deze tijd, zegt hij zelf.

Guido de Bruin: “Ik vertel een verzonnen verhaal van de schrijver Jacques Presser over een Joodse leraar die lesgeeft aan het Joods lyceum in Amsterdam. Begin 1943 meldt hij zich vrijwillig aan bij de ordedienst in Kamp Westerbork. Die Joodse organisatie, soms de Joodse SS genoemd, moest de orde in het kamp bewaken en de wekelijkse transporten organiseren. De leden van de ordedienst werden gehaat, voor de Joodse gevangenen stonden ze aan de kant van de Duitsers. Maar wie daarbij zat had een kans om niet op transport te hoeven. Ook de Joodse leraar hoopt zo zijn eigen leven te kunnen redden.

In het kamp ontmoet hij een Joodse godsdienstleraar in één van de barakken. De man slaagt erin om middenin die hel een zuiver mens te blijven. Hij straalt dat uit. Het lukt hem zelfs om de Duitsers als mens te blijven zien. De Joodse leraar raakt geïnspireerd en doet iets – ik verklap niet wat – waardoor hij alsnog op transport wordt gezet. En hij vindt zijn menselijkheid terug.”

Nu het precies tachtig jaar geleden is dat ons land werd bevrijd, is er veel vraag naar deze voorstelling. Al gaat het verhaal over de oorlog, De Bruin hoort vaak van toeschouwers dat ze het verhaal op zichzelf betrekken. De Bruin: “De vraag is dan: wat zou ik zelf doen? Hoe kan ik de mens in de ander blijven zien? Dat staat ook vandaag de dag sterk op het spel. Denk maar aan de polarisatie in Nederland. Maar ook in andere delen van de wereld zie je dat mensen de tegenstander niet meer als mens zien.”

Poeziebar

Posted by Danielle van den Berg

De Poezieboys, dat zijn Jos Nargy en Joep Hendrikx. Samen brengen zij de beste poëzie van dit moment, geïnspireerd op de legendarische avond in 1966 van Simon Vinkenoog in Carré. Iedere Poeziebar nodigen zij verschillende dichters uit, dit keer met als thema de Tweede Wereldoorlog en de herdenking. Na de herdenking is er plaats voor poëzie in het idee van Simon Vinkenoog: dichters na de Dam. Kom genieten van prachtige poëzie want poëzie kan erg helend zijn. 

Op 4 mei zijn Sander Deckx, Jaimy Hindriks, Yentl van Stokkum en David Alberti te gast.

Over De Poezieboys
In 1966 komen op uitnodiging van Simon Vinkenoog handenvol dichters bijeen in Carré. Hun maaltijd: een halve kip en een joint. Deze dichters, waaronder een debuterende Jules Deelder, Johnny the Selfkicker en Vinkenoog zelf traden op voor een dampend, joelend en stijf uitverkocht Carré. Jos Nargy en Joep Hendrikx vragen zich af waarom een dergelijke avond tegenwoordig haast ondenkbaar lijkt. De poëzie verdient beter vinden zij; En ze richtten de Poezieboys op.

De Poezieboys (Jos Nargy en Joep Hendrikx) maakten voorstellingen die onder andere te zien waren op theaterfestival de Parade en in verschillende theaters. Ook organiseerden ze poëzieavonden met jonge (levende!) dichters en richten ze de Poeziebar (voorheen de ‘Poezieclub’) op. Samen brengen zij de beste poëzie van dit moment, geïnspireerd op die ene legendarische avond in Carré. En natuurlijk met als doel: uitverkochte, dampende en joelende zalen voor de poëzie! Want de wereld kan wel weer wat Rock & Roll & Poëzie gebruiken.

Als de oorlog voorbij is

Posted by Rinke Brans

Gebaseerd op het waargebeurde verhaal van Elizabeth. Drie jonge spelers (12, 14 en 14 jaar) vertellen hoe Elizabeth van der Windt als kind de Tweede Wereldoorlog en de nasleep ervan beleefde: een leven van verlies, veerkracht en de troost van dans.  

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de zestiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in ruim 50 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken vormen, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, de basis van de jongerenvoorstellingen.

Het onderduikspel

Posted by Rinke Brans

‘Het onderduikspel’ is gebaseerd op de oorlogservaringen van Herman Silbenberg die tijdens de Tweede Wereldoorlog in Sittard leefde. Als Joods jongetje moest hij al snel onderduiken. Zijn moeder noemde het ‘Het onderduikspel’ en ze beloofde haar zoon na de oorlog weer terug te zien in Sittard. Herman overleeft de oorlog op miraculeuze wijze, maar zijn moeder zal zich door het geweld van de bezetter niet aan haar afspraak kunnen houden.

Vijf jongeren doken bijna een jaar lang in het verhaal van Herman Silbenberg. Het resultaat is een voorstelling met hypermoderne muziek, die kijkt alsof je in een computerspel zit.

Alle bezoekers wordt gevraagd om hun telefoon mee te nemen en te gebruiken tijdens de voorstelling. Achteraf is er mogelijkheid om met elkaar na te praten met koffie/thee/fris en enkele prenten van Silbenberg te bestuderen.

Voor de avondvoorstelling op 4 mei is de zaal rond 19:40u geopend en is er de mogelijkheid om met de spelers de Dodenherdenking op de Dam op een scherm te bekijken. De zaal sluit kort voor 20:00u en zal na de Dodenherdenking weer opengaan. Om 20:30u begint de voorstelling.

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de zestiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in ruim 50 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, vormen de basis van de jongerenvoorstellingen.

Ondergedoken verhalen

Posted by Rinke Brans

Op 4 mei staat Stadschouwburg Utrecht samen met veel theaters in het land in het teken van Theater Na de Dam. We delen verhalen over de Tweede Wereldoorlog om te herinneren en te herdenken. Bij Ondergedoken verhalen van Jeugdtheaterschool Utrecht vind je deze verhalen niet in de theaterzalen, maar moet je ze op andere plekken zoeken en ontdekken.

In deze derde editie van Ondergedoken Verhalen draait alles om perspectief. Welke route kies jij? Vanuit welk oogpunt bekijk jij de geschiedenis – en wat zie je dan in het licht van vandaag? 

Deze voorstelling is een onderdeel van ons 4/5 mei programma. Bekijk hier ons hele programma. 

Samen met jonge talenten ontwikkelden Jeugdtheaterschool Utrecht en Stadsschouwburg Utrecht deze bijzondere productie voor Theater Na de Dam. Op plekken waar je normaal niet mag komen, bots je op scènes en monologen over oorlog, vrijheid, hoop, angst, begrip en onbegrip. Onze jongeren baseerden hun teksten op verhalen van mensen die het echt hebben meegemaakt.

Geschiedenis moet je niet alleen doorgeven, je moet haar opgraven. Luisteren. Aanraken. Meenemen. Tijdens deze zoektocht langs verborgen scènes staat steeds opnieuw één vraag centraal: vanuit welk perspectief?

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de zestiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in ruim 50 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken vormen, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, de basis van de jongerenvoorstellingen.

De Jodenverraadsters

Posted by Mieke Nieuwenhuijzen

De Joodse vrouwen Ans van Dijk en Rosalie Roozendaal stonden tijdens de Tweede Wereldoorlog voor een duivels dilemma: andere Joden verraden of zelf gedeporteerd worden. Een lang verzwegen waargebeurde oorlogstragedie over slachtoffers die onder onmenselijke omstandigheden daders worden.

Het is 1943. Ans van Dijk, een Joodse vrouw, wordt gearresteerd door rechercheur Schaap van het Bureau Joodse Zaken. Haar situatie lijkt uitzichtloos tot ze een voorstel krijgt: geef vijf onderduikadressen van andere Joden door en red je eigen leven. Ans stemt in en geeft er tien. Wat volgt is een confronterend verhaal over schuld, overleven en de morele keuzes die een mens maakt in oorlogstijd.

Ans wordt een vertrouwenspersoon voor onderduikers, een redder in hun ogen, terwijl ze in werkelijkheid hun lot bezegelt. Tegelijkertijd zien we de worstelingen van haar slachtoffers, haar geliefden en zelfs de rechercheurs met wie ze samenwerkt.

De voorstelling is een mozaïek van verhalen: van Rosa, een jonge vrouw die verraad gebruikt om haar grootmoeder te beschermen, tot Mies, Ans’ geliefde die verscheurd wordt door liefde en tegelijkertijd afschuw, maar ervoor kiest om te zwijgen. Het is een rauw en aangrijpend portret van een tijd waarin de grens tussen dader en slachtoffer vervaagt.

Toekomst van herdenken?

Posted by Vyne

De UNESCO Jongerencommissie presenteert een drieluik aan gedichten geschreven door jong en oud op een interactief programma vol dans en muziek.

Ervaren dichters hebben hun kennis en levenservaring met de hoofdvraag ‘Wat betekent vrede voor jou?’ gedeeld met jonge, opbloeiende dichters. We reflecteren op het belang van 4 en 5 mei met betrekking tot de Tweede Wereldoorlog om aan de toekomst van herdenken te werken: we maken het belang van herdenken duidelijk aan volgende generaties.

Ripples

Posted by Rinke Brans

Waarom?
Ik wil graag weten waarom.
Waarom deed je wat je deed en doe je wat je doet?

In deze locatie voorstelling, proberen wij met alle generaties voor en na ons aan tafel te zitten en de moeilijke gesprekken te voeren.
Wie jij nu bent is niet de persoon die je voor altijd wilt blijven,

Toch?

In RIPPLES stellen we vragen. Gaan we de gesprekken aan. Luisteren we. Luister je mee?

Voor deze voorstelling kunt u een plek reserveren door te mailen naar srabhelakh@gmail.com.

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de zestiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in ruim 50 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken vormen, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, de basis van de jongerenvoorstellingen.

Die grenze | De grens: Oorlog in Roermond

Posted by Mieke Nieuwenhuijzen

Remunj, Roermond, maart 1945. Geen ronddraaiende beelden om 12 uur ’s middags op de toren van het stadhuis aan de Markt, geen Pierre Cuypersmonument op het Munsterplein, geen gezellige roezemoezende terrassen, niks. De stad is verlaten en ligt in puin na de Tweede Wereldoorlog. De Duitsers hebben de toren van de kathedraal opgeblazen en de geallieerde bevrijders hebben zware beschietingen en bombardementen uitgevoerd om Roermond in handen te krijgen.

Wat heeft er zich in het grensgebied rondom Roermond afgespeeld? We vertellen en zingen over het leven onder de Duitse bezetting, het lot van de Roermondse Joden en over mensen die zich verborgen in de kelders onder het oude centrum.

Cabaretier en schrijver Vincent Bijlo vertolkt het verhaal. De bekende zangeres en multi-instrumentaliste Fay Lovsky brengt persoonlijke en herkenbare songs. De composities en arrangementen van de Duitse Konrad Koselleck samen met 9 musici van de bigband geven het verhaal met muziek en geluid lading en vleugels.

Nu, 80 jaar later, realiseren we ons dat de vrijheid die wij hebben zeer kostbaar is en dat we, in een tijd waarin oorlog steeds dichterbij komt, die vrijheid moeten bewaken.

Lacuna

Posted by Mieke Nieuwenhuijzen

Sonja kan zich niets herinneren van het moment in haar vroege jeugd waarop haar leven gered werd: toen ze in 1943 voorgoed van haar ouders werd gescheiden. De ontdekking van drie zilveren ringen, die ooit van haar ouders zijn geweest, zet de regisseur aan tot het vragen naar haar verleden. In de emotionele reis die volgt, volg je Sonja door vervormde herinneringen, vervagende beelden en herinterpretaties van het verleden, naar dat ene moment van verlies en verdriet tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Rondleiding ‘Stadsschouwburg Utrecht in oorlogstijd’

Posted by Mieke Nieuwenhuijzen

De Stadsschouwburg Utrecht, geopend in september 1941, had een roerige start. Hoewel de bezetter dreigde met sloop, opende het gebouw toch en trok het in het eerste seizoen veel bezoekers. Gedurende de Tweede Wereldoorlog werd het gebouw ook gebruikt door de NSB.  Met de speciaal samengestelde rondleiding ‘Stadsschouwburg Utrecht in oorlogstijd’ maken we deze geschiedenis zichtbaar met beeldmateriaal en verhalen. Hoe zag de Stadsschouwburg er toen uit en hoe was de situatie in het theater tijdens de oorlog? 

Deze rondleiding is helaas niet rolstoeltoegankelijk
Het gebouw heeft heel veel trappen. Op veel plekken kun je met de lift komen, maar niet overal. De rondleiding is daardoor helaas niet geschikt voor mensen die slecht ter been zijn of gebruikmaken van een rolstoel. Geldt dat voor jou en wil je toch graag een keer rondgeleid worden? Neem dan contact op via mail. Dan kijken we of we dat mogelijk kunnen maken.

Verzet begint niet met grote woorden

Posted by Vyne

Met Theater Na de Dam volgt Cuijk het voorbeeld van andere gemeenten die ook langer dan twee minuten willen stilstaan bij de gevolgen van de Tweede Wereldoorlog en de jaren van vrijheid daarna. Op initiatief van een aantal betrokken Cuijkenaren, van harte ondersteund door de schouwburg.  

Op het perron staat een oude man. Aarzelend. Angstig. Hij wil met de trein naar Assen, maar hij durft niet. Hij durft sowieso niet met de trein. Al heel lang niet meer. Maar dit keer stapt hij wel in. Hij zoekt steun bij een jonge vrouw die ook naar Assen gaat. Voorzichtig komt er een gesprek op gang tussen die twee.

Kritisch denken
Met deze scène begint de voorstelling in het kader van Theater na de Dam. Dit jaar is het thema ‘kritisch denken en de zoektocht naar gedeelde waarheid’. In de extreem gepolariseerde wereld waarin we nu leven, waar informatieoorlogen met fake news worden uitgevochten, is het thema actueler dan ooit.

Het gesprek in de trein wordt afgewisseld met scènes op basis van teksten die door jongeren geschreven zijn en vertaald werden naar teksten voor volwassenen. Over wat je zelf zou doen, als het oorlog was. Over desinformatie. Over in verzet komen. Of juist jezelf verstoppen. Soms worden de teksten voorgedragen, soms gespeeld in korte scènes. Daarnaast speelt muziek een belangrijke rol, zowel instrumentaal als zang.

De voorstelling wordt gespeeld door twaalf acteurs en twee muzikanten uit het Land van Cuijk.

Uitzending
Voor wie dat wil, is het mogelijk om vóór de voorstelling op een groot scherm in de schouwburg de Nationale Dodenherdenking op de Dam te zien.

Familieschriften

Posted by Mieke Nieuwenhuijzen

Op 2, 3 en 4 mei wordt ‘Familieschriften’ opgevoerd. Dit is een vertelvoorstelling door Ina Schrama en Cor van Heerwaarden over Texelaars in oorlogstijd. Boeren, vissers, onderduikers, Amsterdammertjes, de mannen die naar Assen moesten om dwangarbeid te doen, de beschieting van Den Burg, het vliegveld, de Mok en andere gebeurtenissen komen voorbij.

Aanmelden kan door een mail te sturen.

Als het ware

Posted by Rinke Brans

“De waarheid wordt verdronken en het water staat ons steeds hoger aan de lippen. Geen zorgen, met een diepe duik kom je vanzelf weer boven”.

De waarheid blijkt soms moeilijk te vinden en wanneer we die vinden is dat ook vaak niet geruststellend. Met verhalen uit de periode rond de Tweede Wereldoorlog kunnen de verhalen van nu beter op waarde geschat worden. Een gezamenlijke waarheid is het belangrijkste ingrediënt van een samenleving. Meningen over die waarheid kunnen uiteraard verschillen. Wat kunnen we geloven en hoeveel keuze hebben we daarin? Door vragen te stellen met een focus op vertrouwen, hoop en de waarde van waarheid reflecteren de makers en de jongeren op het verleden en onderzoeken en bevragen ze tegelijkertijd het heden.

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de zestiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in ruim 50 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken vormen, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, de basis van de jongerenvoorstellingen.

Romanistan 

Posted by Vyne

In deze multidisciplinaire voorstelling maken theatermaker/acteur Giovanni Brand, beeldend/performance kunstenaar Roland Farkas en acteur Jan van Est de onzichtbare erfenis van hun Roma afkomst zichtbaar om een toekomst voor zichzelf (en hun gemeenschap) mogelijk te maken. De jonge makers ondervinden dagelijks dat ze zowel binnen als buiten hun eigen cultuur niet altijd kunnen doen en zeggen wat ze willen of vinden. Binnen zijn er taboes, regels en wetten. Buiten vooroordelen, stigmatisering en discriminatie. Het is een pleidooi om de geschiedenis, waaronder de Tweede Wereldoorlog, niet enkel te zien als een verleden, maar als een levend, huidig en actueel verhaal, dat huist in de lichamen van de nieuwe generatie die zoeken naar bestaansrecht en erkenning zonder hun identiteit te moeten verbergen of verloochenen.

Op 4 mei is de voorstelling onderdeel van een uitgebreider (theater)programma vanaf 19:00, inclusief een gezamenlijke herdenking bij het Roma en Sinti Monument in Den Haag. Zie hier meer informatie.

Romanistan speelt ook op een andere datum, zie hier wanneer.

Vuur van de Vrijheid 2025

Posted by Danielle van den Berg

‘Vuur van de Vrijheid’ markeert de overgang van herdenken naar het vieren van de vrijheid. Winfried Baijens presenteert een rechtstreeks programma op NPO1 dat in het teken staat van 80 jaar vrijheid, de kracht van medemenselijkheid en het gevaar van ontmenselijking en dat is gemaakt in samenwerking met Wageningen45, Theater na de Dam en XSAGA.

Er zijn voordrachten van de acteurs Hans Dagelet en Stefan Rokebrand en documentairemaker Sinan Can. De muzikale line up bestaat uit Angela Groothuizen,  ⁠⁠Blaudzun, ⁠⁠Cato van Dijck, ⁠Douwe Bob, ⁠⁠Maan, ⁠⁠Michelle David, Sven Ratzke en ⁠⁠Sven Hammond. Na het ontsteken van het Vuur van de Vrijheid start de Bevrijdingsvuurestafette, waarmee een recordaantal van ruim 5.000 deelnemers het vuur door het hele land verspreidt.

23.00-24.01 uur, NPO 1 en vanaf 23.45 uur wereldwijd via BVN