Wie komt morgen met verhalen?

Posted by Vyne

Direct na de Dodenherdenking op het Domplein, is er in de Domkerk een optreden van dichter en schrijver Ingmar Heytze met zijn band Asfaltfeeën. Een scenische voordracht op muziek over de toekomst van ons herdenken.

Leo Vroman (1915-2014) dichtte de prachtige regels: ‘Kom vanavond met verhalen / hoe de oorlog is verdwenen, / en herhaal ze honderd malen: / alle malen zal ik wenen.’ 

We naderen langzaam maar zeker een omslagpunt in het herdenken van de Tweede Wereldoorlog – het moment dat er niemand meer in leven is die de oorlog zelf heeft meegemaakt. Vanaf dat moment kunnen we geen nieuwe vragen meer stellen over de oorlog, of tenminste geen nieuwe verhalen uit de eerste hand meer verwachten. Is dat louter een onvermijdelijk, maar toch vooral symbolisch omslagpunt,  de hand?

Dichter Ingmar Heytze kwam er eind vorig jaar pas achter dat zijn vader hem vooral de spannende, jongensboek-achtige verhalen over zijn Tweede Wereldoorlog had verteld, terwijl er ook een verhaal bleek te zijn dat hij niet kon of wilde vertellen. 

Verboden te dansen

Posted by Rinke Brans

‘Dansen kun je niet verbieden, het is net zoiets als ademen, ik heb niet eens door dat ik het doe…’

De jonge spelers van de Theatermakerij spraken met ouderen over: dingen die verboden zijn maar die je stiekem toch doet, vermaak in tijden waarin niks mag, dat oorlog nooit helemaal uit jij lijf gaat en het ‘gewone’ leven van een kind in de Tweede Wereldoorlog in Enschede. Deze gesprekken vormen de inspiratiebron voor de voorstelling ‘Verboden te dansen.’
Verhalen over geheimzinnige vergaderingen, het geluid van marcherende soldaten, gebakken ratten, een buurmeisje dat ineens weg was en dat het leven van een kind gek genoeg ook gewoon doorgaat in de oorlog, vormen samen een indrukwekkende voorstelling. Meteen na de Dodenherdenking op 4 mei nemen de spelers van de Theatermakerij het publiek mee op een reis door het verleden en het heden.

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de vijftiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 46 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, vormen de basis van de jongerenvoorstellingen.

Schaduwen van moed

Posted by Rinke Brans

Sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog worden jaarlijks op 4 mei bovenop de Grebbeberg nabij het militair ereveld en monument de slachtoffers herdacht die tijdens de Slag om de Grebbeberg vielen.

Op 4 en 5 mei vertellen wij de vergeten verhalen van moed en menselijkheid in ‘Schaduwen van Moed, Verhalen langs de Grebbeberg.’ Deze voorstelling is gemaakt door jonge nieuwe makers uit Rhenen. Laat je meevoeren naar de donkere dagen van de Tweede Wereldoorlog, waar Ellis, Cor en Annie hun angsten trotseerden in een wereld vol dreiging. Laat ons samen niet vergeten en blijven herinneren. Wij doen dit door een stukje van deze belangrijke periode in de geschiedenis tot leven te brengen. Kom en ontdek deze emotionele reis die onze stad en haar bewoners nooit mogen vergeten.

Kaarten reserveren kan door te mailen naar info@cultureleparels.nl.

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de vijftiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 46 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, vormen de basis van de jongerenvoorstellingen.

HOOP

Posted by Rinke Brans

Er hangt een schaduw over de tijd heen.
Als het om ons heen donkerder wordt, groeit het verlangen naar een vergezicht dat licht schijnt.
Een moment van hoop.

Een theatrale audiotour waarin gedichten, persoonlijke verhalen en flarden muziek een brug slaan tussen het heden, verleden en toekomst. De jonge generatie laat horen hoe zij opstaan voor hun idealen. Een intieme ervaring in de grootse Martinikerk. In het kader van Theater na De Dam spelen overal in Nederland voorstellingen om de dodenherdenking van extra betekenis te voorzien. De stemmen van toen klinken voor even in het nu.

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de vijftiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 46 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, vormen de basis van de jongerenvoorstellingen.

Toen zij wilden vertellen

Posted by Rinke Brans

Jongeren uit Amersfoort verdiepten zich onder leiding van theatermakers Maike Pijnappel en Julia Spoelstra in de geschiedenis van Kamp Amersfoort ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Zij spraken met nabestaanden van mensen die in het kamp gezeten hebben omdat ze verzet boden. Deze gesprekken, vol herinneringen en verhalen, vormen samen met ander bronmateriaal de basis van de voorstelling ‘Toen zij wilden vertellen’.

Verzet geboden – opgepakt – verhoord – vastgezeten.
In de gevangenis. In een kamp. In nog een kamp.
En dan is de oorlog voorbij.
Maar je draagt iets met je mee. En je wilt het kwijt.
Maar wie luistert er?

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de vijftiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 46 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, vormen de basis van de jongerenvoorstellingen.

Doch

Posted by Rinke Brans

Het is 2024. Zes jongeren spelen een verhaal. Een verhaal over WOII. Zes jongeren spelen zes verhalen. Op waarheid gebaseerd. Een Bosch verhaal. Om de geschiedenis levend te houden. Om de perspectieven te overzien. Dader, slachtoffer, wie toekijkt, wegkijkt, verzet pleegt, overloopt, verraadt, zijn normale leven leeft.
‘Doch’ Is geen gewone voorstelling. In ‘Doch’ ga je op meeslepende wijze op pad, langs persoonlijke verhalen en subtiele ontmoetingen. ‘Doch’ is een ontregelende poging om te begrijpen, te voelen en hier op theatrale wijze uitdrukking aan te geven.

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de vijftiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 46 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, vormen de basis van de jongerenvoorstellingen.

Kom vanavond met verhalen

Posted by Vyne

Janneke Tanja en Kitty Legtenberg vertellen verhalen over de Tweede Wereldoorlog, afgewisseld met poëzie en muziek.

Maduro

Posted by Vyne

Drie jongeren hebben een theaterstuk over George Maduro gemaakt. Robine Neijssel (26 jr) schreef zelf het script voor dit stuk en speelt het samen met haar broer Jeremy (19 jr) en Tara Slaman 23 jr).

Het theaterstuk volgt George Maduro vanaf zijn geboorte tot zijn dood in een Duits kamp. Robine: “Ik heb gekozen voor een vertelvoorstelling, waarbij er afwisselend stukken verteld en gespeeld worden. We maken geen gebruik van een spectaculair decor of vele special effects. Het verhaal is al intens genoeg zonder die opsmuk.”

Verhaal gaat echt leven
In de voorbereiding las en keek Robine alle informatie die zij kon vinden over de oorlogsheld George Maduro. “Ik kende Maduro eigenlijk vooral van Madurodam, daar ben ik een aantal keer geweest. Maar toen ik de boeken over hem las en het script schreef begon het verhaal echt te leven voor me. Ik voelde zijn angst en verdriet en was hier zeer van onder de indruk. Ik hoop dat het ook zo overkomt op het publiek als ze de voorstelling komen kijken!”

Het bleef niet bij het lezen van informatie, Robine zocht ook contact met de schrijfster van het boek over Maduro, Kathleen Brandt Carey. Zij vond het heel bijzonder dat een groep jongeren dit verhaal over Maduro aan het publiek wilde vertellen en gaf nog veel meer informatie die goed paste bij de voorstelling. Robine: “Ook kreeg ik van haar een sjaal te leen, die George heeft gedragen! We gaan deze sjaal ook gebruiken in de voorstelling, dat is echt heel bijzonder!”

Via schrijfster Kathleen kreeg Robine ook contact met familie van George Maduro in Amerika. “Deze man, de neef van George, vertelde me wat hij had gehoord over zijn oom, hoe hij reageerde, hoe hij was als persoon. Ook dat hebben we verwerkt in de voorstelling”.

Reserveren kan door een mail te sturen.

Door de moffenzeef

Posted by Rinke Brans

Rondom de 4 mei herdenking spelen Hilversumse jongeren theatrale scènes over de oorlogsjaren in Hilversum en de rol van de radio. Hoe reageerden de omroepen op de Duitse bezetting? Hoe werd er destijds omgegaan met desinformatie en propaganda? En was het misschien beter geweest als er geen radio was geweest? Een belangrijke inspiratiebron voor dit project is ‘de moffenzeef’; een Hilversumse uitvinding uit de Tweede Wereldoorlog waarmee men Duitse stoorsignalen kon omzeilen om naar Radio Oranje te luisteren.

De herdenking begint om 18:30u in Theater Gooiland (inloop vanaf 18:00u). Daarna volgt een stille tocht naar het Rosarium, waar bij het Verzetsmonument twee minuten stilte zullen worden gehouden. ‘Door de Moffenzeef’ is een jongerenproject van Theater Na de Dam, gerealiseerd in opdracht van de Gemeente Hilversum.

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de vijftiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 46 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, vormen de basis van de jongerenvoorstellingen.

NELLIE

Posted by Rinke Brans

De Dansonderneming presenteert op 4 mei de voorstelling NELLIE, een eerbetoon aan de jongste dochter van de bekende Hoornse verzetsstrijders Trien en Bart de Haan. Als 15-jarige brengt Nellie al illegale krantjes rond. Na de arrestatie van haar moeder in 1942 neemt ze de zorg op zich voor de vele onderduikers die haar ouders in hun woning aan de Noorderstraat 12 in Hoorn opvangen.

NELLIE wordt gedanst door 15 jonge danstalenten in de leeftijd van 14 tot 19 jaar, in een choreografie van de Hoornse choreograaf Nanska van de Laar.

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de vijftiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 46 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, vormen de basis van de jongerenvoorstellingen.

VRIJ en VAST

Posted by Rinke Brans

Veenhuizen is een bijzonder dorp. Strafkolonie, pauperparadijs, gevangenisdorp, het kent vele namen. Inmiddels is het zelfs uitgeroepen tot werelderfgoed. Het heeft dan ook een unieke geschiedenis waar al veel over geschreven en gemaakt is.
De Vooropleiding van Garage TDI startte een onderzoek naar een specifiek stukje uit de geschiedenis van Veenhuizen, de Tweede Wereldoorlog. Vanuit de waargebeurde verhalen uit die periode is de vertelvoorstelling VRIJ en VAST ontstaan. Door stil te staan bij de geschiedenis en de verhalen van toen te blijven vertellen, herdenken we het verleden samen actief.
Een voorstelling over hoe je je vrij kan voelen terwijl je vastzit, en hoe je een gevoel van vastzitten kan ervaren terwijl je vrij bent.


Theater Na de Dam JONG
Tijdens de vijftiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 46 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, vormen de basis van de jongerenvoorstellingen.

Kopje (z)onder

Posted by Rinke Brans

Steek je je kop in het zand? Sluit je je ogen en hoop je dat het vanzelf verdwijnt? Vouw je je gedachten netjes op en stop je ze diep weg in een donker hoekje?
Maar hoe lang hou je dat vol? Wanneer begint het te knagen? Hoe zorg je ervoor dat je overeind blijft en jouw wereld blijft draaien?
In Kopje (z)onder probeert een familie zich uit alle macht vast te klampen aan de wereld zoals ze die kenden. Om hen heen verandert alles, maar dat houden ze zoveel mogelijk buiten beeld. Totdat de realiteit zich opdringt, bij hen aan tafel komt zitten en niet meer te negeren is.
Geïnspireerd door gesprekken met ooggetuigen van de Tweede Wereldoorlog in Beverwijk, spelen en maken getalenteerde jongeren een voorstelling over wegkijken, zien en verzet.

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de vijftiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 46 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, vormen de basis van de jongerenvoorstellingen.

TussenTijd

Posted by Rinke Brans

7 jongeren brengen de verhalen uit de Biesbosch tot leven in de voorstelling TussenTijd.
De Biesbosch werd na de bevrijding van Noord-Brabant een grensgebied met het nog niet bevrijde Zuid-Holland. Er vonden gevaarlijke overtochten plaats (crossings) om mensen, berichten of medicijnen naar de overzijde te brengen. Gidsen en koeriers waagden hun leven (niet altijd belangeloos) en deze crossings hebben het leven van mensen gered.

We wachten
op het eind
van de oorlog.

We bevinden ons
tussen bevrijd
en
bezet
gebied.

Dit is de Biesbosch:
ruig en ruw.
Onzichtbaar.

Tussen riet en wilgen
bevindt zich een onhoorbaar
verzet:
de linecrossers.

We wachten.
Nog steeds.
Alweer.
Nooit meer.

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de vijftiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 46 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, vormen de basis van de jongerenvoorstellingen.

Primetime Populisme

Posted by Rinke Brans

Lief publiek,
Hooggeacht publiek,
Goedemorgen, middag of avond.
Het is tijd.
Tijd om uit de war te komen.
Het is uit de war tijd.
Het is tijd voor Primetime Populisme.

Wij, de jongerenredactie van een primetime tv-show, schotelen u dilemma’s voor. Duivelse dilemma’s waar eigenlijk geen antwoord op is. Maar wij gaan u helpen. Wij gaan u uit de war halen.

Daarvoor gaan we terug naar de Tweede Wereldoorlog, en weer verder. Nederland is nu 79 jaar geleden bevrijd, maar dat is niet 79 jaar zonder oorlog in de wereld. Wat wij ons soms afvragen: ligt de oorlog hier ook op de loer?

Daarom geven wij u een wegwijzer. Een wegwijzer langs fake news, meelopers, populisme, moralisme en andere moeilijke woorden. Wij gaan u helpen.

Lieve groet,
De jongeren van Zoetermeer.
Oh, en de groetjes van onze presentator Martino.

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de vijftiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 46 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, vormen de basis van de jongerenvoorstellingen.

De vakantie, het weer en de prijs van asperges

Posted by Rinke Brans

Ieder jaar trekken we opnieuw hetzelfde boek uit de kast en herdenken we de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Toch zijn er hoofdstukken die we liever niet lezen. Dingen die we liever niet zien, niet horen, niet over praten. Omdat het te pijnlijk is. Te waar is. Met 11 jongeren van Wildpark Eindhoven duiken we dieper op die hoofdstukken in. Want stel je voor: je vader was een beruchte NSB’er. Ga je het daar dan over hebben? Of hou je het oppervlakkig en praat je enkel nog over de vakantie, het weer en de prijs van asperges?

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de vijftiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 46 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, vormen de basis van de jongerenvoorstellingen.

Wanneer jouw geschiedenis die van mij wordt

Posted by Rinke Brans

Als de oorlog is opgeslagen in een land, in een systeem, op een plek, in je familie, in je lijf.
Wanneer een trauma uit de oorlog wordt overgedragen aan de volgende generatie. En de generatie daarna. En de generatie dáárna.
Wat gebeurt er dan?

De voorstelling ‘Wanneer jouw geschiedenis die van mij wordt’ is een voorstelling die gaat over de wijze waarop trauma’s uit de oorlog door kunnen werken in het heden. Alsof het herinneringen van een ander zijn die op de één of andere manier bij de volgende generatie terechtkomen. De voorstelling gaat over hoe trauma levens beïnvloed, keuzes in de weg kan staan, maar vooral over dat het heling nodig heeft.
Kunnen we het gewicht van het verleden verdelen als gemeenschap, zodat het lichter wordt?

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de vijftiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 46 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, vormen de basis van de jongerenvoorstellingen.

De Laatste Rit

Posted by Rinke Brans

‘Burgemeester D. Hoogenboom, Mej. A. Breed & C. Commandeur.’ Deze namen worden geëerd op het oorlogsmonument in Hoogwoud. Negen jongeren uit de omgeving zijn op ontdekkingstocht gegaan naar hun verhalen. Door gesprekken met overlevenden en nabestaanden zijn ze meer te weten gekomen over deze drie personen en andere oorlogsverhalen, waarin de fiets verrassend genoeg een terugkomend element bleek. Alles wat ze hebben ontdekt, brengen ze tot leven in de muzikale theatervoorstelling: ‘De Laatste Rit’, die plaatsvindt in de hervormde kerk in Hoogwoud op 3, 4 en 5 mei.
Laat je meevoeren door deze unieke voorstelling over de West-Friese geschiedenis. De jeugd van nu over de jeugd van toen.
De voorstelling is geschikt voor alle leeftijden vanaf 8 jaar.

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de vijftiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 46 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, vormen de basis van de jongerenvoorstellingen.

Sjiwwe voor Sobibor

Posted by Rinke Brans

In Sjiwwe voor Sobibor onderzoeken de spelers nieuwe manieren van herdenken, tachtig jaar na de transporten vanuit Nederland naar vernietigingskamp Sobibor. De voorstellingen zijn te zien op het terrein van kamp Westerbork.

Bij het maken van de voorstellingen onderzoeken de spelers het systeem achter de deportaties, de persoonlijke verhalen van de slachtoffers en ontwikkelen zij nieuwe rituelen om te herdenken en te rouwen. Sjiwwe is de zevendaagse rouwperiode in de Joodse traditie.

Na het grote succes van deze indrukwekkende voorstelling in 2023 is ‘Sjiwwe voor Sobibor’ vanaf 5 mei opnieuw te zien op het terrein van voormalig Kamp Westerbork.

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de vijftiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 46 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, vormen de basis van de jongerenvoorstellingen.

Black Pages

Posted by Rinke Brans

Theater voorstelling ‘Black Pages’ vertelt het verhaal over de zwarte bladzijden in ons geschiedenisboek.

“Waarom heb ik nooit geleerd over Leo Lashley, de Surinaamse verzetsheld die Joodse mensen hielp onderduiken en vervolgens zelf werd gediscrimineerd?”

Black Pages: de stilte spreekt.

“Aan het front worden we voor de leeuwen gegooid.”
“Jullie gaan, stuk voor stuk, de oorlog in.”

Black Pages: verhalen verborgen, begraven ter diepte van een bauxietmijn.

“Toch vochten honderden Surinamers vrijwillig voor de bevrijding van Nederland en Nederlands-Indië. Waarom staat hier ‘vrijwillig’?”

Wanneer je goed luistert hoor je hun stemmen en verhalen zachtjes echoën tussen de bomen en in de wind.

“Tweederde van de bauxiet die Amerikanen gebruikten om vliegtuigen te bouwen komt uit Suriname.”

Verhalen fluisteren vanuit de doofpot: Black Pages.

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de vijftiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 46 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, vormen de basis van de jongerenvoorstellingen.

Open Ogen

Posted by Rinke Brans

Op zaterdag 4 mei 2024 presenteert Theater Na de Dam weer ruim 130 voorstellingen over de Tweede Wereldoorlog in heel Nederland. De Rijswijkse Schouwburg is een van die deelnemende theaters met de voorstelling Open Ogen. Wanneer volg je simpelweg orders, hoe bepaal je wat het juiste pad is en wat doe je als ook de mensen die je vertrouwt lelijke fouten maken? In ‘Open Ogen’ onderzoeken tien jonge spelers wat het betekent om in tijden van oorlog de waarheid en je eigen onvolkomenheden onder ogen te zien, onder begeleiding van (lied)schrijver en maker Orihana Calcines. Loop in ‘Open Ogen’ een theaterroute door de straten van Rijswijk en stap zo onze geschiedenis in.*

De voorstelling wordt twee keer gespeeld op zaterdag 4 mei 2024, om 15:00 uur de try-out en om 20:45 de première.

* De wandeling duurt circa 1,5 uur, houd hier rekening mee als je slecht ter been bent.

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de vijftiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 46 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, vormen de basis van de jongerenvoorstellingen.

Terug naar Birkenau

Posted by Danielle van den Berg

In het kader van Theater na de Dam maken we met Black Pencil en Omroep Flevoland een muzikaal en theatraal televisieprogramma over (on)vrijheid, geïnspireerd op de indrukwekkende getuigenis Terug naar Birkenau van Ginette Kolinka. Het tv-programma is te zien op Omroep Flevoland na de Nationale Dodenherdenking, om 20.20 uur.

Terug naar Birkenau is een indrukwekkende getuigenis van Ginette Kolinka.

In april 1944 werd Kolinka, toen negentien, samen met haar vader, een jonger broertje en een neefje in Marseille opgepakt en naar Auschwitz-Birkenau gedeporteerd. Als enige zou ze het overleven, door toeval en geluk. Haar onvoorstelbare lijdensweg liep van Birkenau naar Bergen-Belsen en Theresienstadt, dat door de Russen werd bevrijd. Als levend geraamte van 26 kilo moest ze lang aansterken voor ze in Parijs op de markt weer een kraam kon openen.

Na haar pensioen gaf ze haar ervaringen door aan schoolkinderen: ‘De leerlingen houd ik telkens voor: het komt allemaal door haat, pure haat.’ Op 94-jarige leeftijd schreef Kolinka haar getuigenis op in het boek ‘Terug naar Birkenau’ (De Arbeiderspers).Het doel van dit boek is niet om een volledig verslag van Birkenau te geven, maar om ons genoeg te vertellen zodat we nooit zullen vergeten.

De jonge actrices Ezra Koppejan, Rosa Kreulen, Bitha Babazadeh, Yara Brand spelen, vertellen en lezen teksten uit het boek. Ze vertellen het elkaar, spelen het elkaar voor, spreken tegen de camera of praten in zichzelf. Black Pencil musici Jorge Isaac, Esra Pehlivanli, Marko Kassl, Matthijs Koene en Enric Monfort begeleiden het verhaal muzikaal in één vloeiende en onafgebroken camerabeweging, dicht op de huid. In een poging om tot het onvoorstelbare door te dringen.

Black Pencil maakt speciaal voor het programma eigen gecomponeerde muziek en speelt ook werk van de Componist des Vaderlands, Calliope Tsoupaki, Into Space (2022) en muziek van Tolga Zafer, Karadeniz (2007, bewerking door Black Pencil voor dit project), en van Marko Kassl het speciaal voor dit project geschreven Elegy (2024).

Black Pencil
BLACK PENCIL IS EEN ENSEMBLE MET MEER DAN DUIZEND JAAR MUZIEKGESCHIEDENIS ALS SPEELVELD.

De muzikale bezetting van Black Pencil is uniek en de mogelijkheden van een collectie blokfluiten, panfluiten, altviool, accordeon en percussie zijn groot – net als de nieuwsgierigheid en fantasie van de vijf musici.

Suburbia werkte eerder samen met Black Pencil voor Theater na de Dam in 2023 en in 2022 én de muziektheatervoorstellingen Tom op de boerderij (2023) en Lady+Lord MacBeth (2024).

Terug naar Birkenau wordt uitgezonden op Omroep Flevoland na de Nationale Dodenherdenking op 4 mei 2024 om 20:20 uur.

Foto: opnames 2023

Wat is menselijkheid?

Posted by Danielle van den Berg

Op 4 mei om 20:00 uur wordt de Nationale Dodenherdenking gehouden. Live vanaf de Dam maar ook lokaal in het hele land, waaronder Leeuwarden. Na de herdenking, om 21:00 uur, doen we in coproductie met Tryater mee aan Theater na de Dam en stellen we de vraag: wat is menselijkheid? De toegang is gratis.

Jaarlijks spelen zo gelijktijdig meer dan 130 voorstellingen die elk op hun manier betrekking hebben op WOII. Ook De Harmonie is onderdeel van Theater na de Dam. Om 21:00 uur zie je bij ons Wat is menselijkheid? Een voorstelling in coproductie met Tryater. En geïnspireerd op het boek ‘Is dit een mens’, van de Italiaanse schrijver Primo Levi die concentratiekamp Auschwitz overleefde. De voorstelling brengt Syrische vluchtelingen, het Nieuw Amsterdams Klarinet Kwartet, Marjolein Ley en Fabian Janssen samen.

Wat leren we uit dit pijnlijke verleden, wat nemen we mee naar het heden en hoe vormen we onze perspectieven voor de toekomst. ‘Wie doodt, is een mens, wie onrecht doet of lijdt, is een mens; geen mens is hij die elk gevoel van grenzen verloren heeft en zijn bed deelt met een lijk.”

Deze zinnen komen uit Is Dit Een Mens van schrijver, chemicus en holocaust-overlevende Primo Levi. In deze getuigenis van Auschwitz, in feite zijn gebundelde pogingen om zijn trauma te bezweren, komt hij met vele vragen en voorbeelden ten aanzien van wat dat nu eigenlijk inhoudt, ‘menselijkheid’.

Aan de hand van aantal voorbeelden uit zijn boek en versterkt door klarinet muziek in uitvoering van Nieuw Amsterdams Klarinet Kwartet, bevragen in acteurs Marjolein Ley en Fabian Janssen samen met uit Syrië gevluchte jongeren hoe wij anno 2024 willen herdenken. Deze theatrale herdenking wordt geregisseerd door Ira Judkovskaja.

In haar schoenen

Posted by Vyne

Wandel door de straten van de stad Amersfoort en duik in het verborgen familieverhaal van oma Sonja.

Als theatermaakster Judith Kruithof gedurende haar pubertijd ontdekt dat ze Joods is, begint de zoektocht naar haar familiegeschiedenis en ontdekt ze waarom deze na al die jaren verborgen is gebleven.

In deze locatie voorstelling door de stad wandelen we mee met haar oma Sonja Menko en leren we begrijpen voor welke keuzes zij in de oorlog stond. Na het vinden van het huis waar haar grootmoeder in de oorlog woonde, blijkt hun familieverhaal ook buiten de muren van het huis z’n sporen te hebben nagelaten. Tijdens de zoektocht geven het huis en haar omgeving mondjesmaat geheimen bloot. Van het bruisende Joodse leven voor de oorlog tot zwarte herinneringen die verscholen zitten in de stenen van de stad en het trauma en het doorwerken ervan door de generaties heen.

Het betreden van het huis was het startschot van een langdurig onderzoek over een verborgen familieverleden, en de roof van Joods vastgoed van Joodse inwoners van Amersfoort. Daarnaast deed Judith nog een ontdekking. De koper van de verlaten huizen was een NSB-theatermaker.

Hoe vond oma Sonja de kracht om na de oorlog door te gaan, ondanks het verlies van haar man, ouders, broers en zusje? In ieder geval door nooit meer een stap te zetten op de plek waar haar herinneringen huisden. Terwijl Judith de weg langs de huizen en door de straten naar de synagoge bewandelt, ontdekt ze dat er plekken waren die ze nooit eerder had gezien. Verborgen plekken en verborgen verhalen en zo ontvouwt het verhaal zich verder in het theater van de Lieve Vrouw. Met deze geschiedenis stapt ze uiteindelijk in de voorstelling die twee families met elkaar verbindt.

Over Leven

Posted by Rinke Brans

Jongeren van theaterschool Theatermijn uit Zaandam verdiepten zich onder leiding van theatermaker Imme Scheffer in de geschiedenis van Zaandam ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Zij spraken met Mieke & Mijntje over hoe het was jong te zijn in oorlogstijd. Mieke, net na de oorlog geboren en Mijntje net er in. Twee verschillende belevingen van de oorlog. Hoe komt dat overeen en vooral ook de vraag: hoe verschilt het? De gesprekken, vol herinneringen en verhalen, vormen samen met ander bronmateriaal de basis van de voorstelling.

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de vijftiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 46 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, vormen de basis van de jongerenvoorstellingen.

De zilveren beker

Posted by Vyne

“Een verhaal moet een naam hebben. Mijn verhaal gaat over een zilveren beker. Zo’n verhaal komt vaak voor in een sprookje. Sprookjes zijn verhalen die helemaal verzonnen zijn. Maar de beker in mijn verhaal is een echte beker.“

Wim Frankenberg

1942:
Een 11-jarig Joods jongetje duikt onder. Hij moet alles achterlaten, ook de zilveren beker die hij na zijn geboorte van zijn Duitse grootvader kreeg om hem te beschermen.

2009:
Een grootvader die weet dat hij niet lang meer te leven heeft, maakt een boekje voor zijn 2-jarige kleindochter met het verhaal van de zilveren beker: om haar te vertellen over de oorlog, de onderduik, de engelen die hem hebben gered, en hoe de beker bij hem terug is gekomen. Maar vooral: om haar te vertellen hoeveel hij van haar houdt.

De lege plek op de klassenfoto

Posted by Rinke Brans

In Drachten zijn ouderen uit Smallingerland in gesprek gegaan met de jonge generatie en vertelden zij over hun herinneringen uit de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken, vol kleine en grote verhalen, verdrietig of grappig, vormen de basis van de voorstelling van theatermaker Angela van Arendonk: De lege plek op de klassenfoto.

De klassenfoto. Op het eerste gezicht een onschuldige foto. Maar wat gebeurt er als je inzoomt en het individu los komt te staan van de groep? Met de jongeren en ouderen gaan we aan de hand van hun klassenfoto het gesprek aan. De verhalen uit de oorlog spiegelen we aan de verhalen van nu. Zo kan ineens een verhaal van jaren geleden heel dichtbij komen.

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de vijftiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 46 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, vormen de basis van de jongerenvoorstellingen.

Verbloemd

Posted by Rinke Brans

Zie jij de wereld hetzelfde als ik? Ben ik de persoon die ik denk dat ik ben? In een wereld waar alles twee gezichten lijkt te hebben, laten de spelers van Theater LeBelle zien hoe fragiel de grens is tussen spel en realiteit. Tijdens deze voorstelling staan blijdschap en angst heel dichtbij elkaar. Met de gebeurtenissen van de Tweede Wereldoorlog in ons achterhoofd, laten de spelers zien dat niet alles is zoals het lijkt. 

Theater LeBelle is een theaterwerkplaats voor mensen met een verstandelijk beperking. De groep spelers werkt in Amsterdam onder leiding van Ot Kleiterp en Noa Tielens. 

De voorstelling op 4 mei begint om 20:00u met 2 minuten stilte.

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de vijftiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 46 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, vormen de basis van de jongerenvoorstellingen.

Laten we bij het bankje verdergaan

Posted by Rinke Brans

Alles begint bij woorden.
Wat voor woorden geef je anno nu aan herdenken?
Hoe ziet de toekomst van herdenken eruit?

Eet mee, kijk naar de documentaire Lieve Bernie, Lieve Ellis en ga het gesprek aan over toen, vandaag en morgen. Laten we bij het bankje verdergaan is een avond voor iedereen tussen de 15 en 23 jaar oud in Theater aan het Spui, Den Haag.

In 2023 maakte Het Nationale Theater i.h.k.v. Theater na de Dam met zeven jonge spelers de voorstelling Laten we bij het bankje beginnen. Een voorstelling over het leven van Ellis Cohen Paraira en Barend Spier, twee verliefde Joodse jongeren die elkaar na de oorlog op het bankje in het Belgische Park zouden terugzien.
Van het maakproces van de voorstelling van precies een jaar, maakte documentairemaker Isaura Sanwirjatmo de documentaire Lieve Bernie, Lieve Ellis. Hierin reizen de zeven spelers de liefdesgeschiedenis achterna en bevragen ze de thema’s uit de Tweede Wereldoorlog. Het werd een verhaal over jong en verliefd zijn, vanuit het perspectief van de joodse Ellis en Bernie en over het leven van de spelers zelf.

Op bankjes in Theater aan het Spui ontmoeten de spelers elkaar weer op 4 mei. Ben jij erbij? We herdenken, staan samen met jou stil bij verschillende manieren van doorvertellen en stellen vragen over de wereld waarin we nu leven. Hoe verhouden we ons tot de geschiedenis en het nu?

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de vijftiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 46 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, vormen de basis van de jongerenvoorstellingen.

Ondergedoken verhalen

Posted by Rinke Brans

Jongeren van Jeugdtheaterschool Utrecht ontwikkelden een aantal monologen en dialogen, gebaseerd op hun eigen verbinding met 4 en 5 mei maar ook op verhalen uit de omgeving. Hun korte voorstellingen over oorlog, hoop, bezetting en vrijheid vind je door het hele gebouw. Op deze manier keren de ondergedoken verhalen terug in de Utrechtse Schouwburg.

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de vijftiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 46 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, vormen de basis van de jongerenvoorstellingen.

Struikelingen

Posted by Rinke Brans

Struikelingen is een theatrale audiotour die je meeneemt langs de verhalen verbonden aan de Struikelsteentjes, de stille getuigen van het verleden. Deze ervaring begint bij Het Herdenkingsplein in Maastricht en voert je door een deel van de stad, waarbij je een aangegeven route volgt. Langs de route kom je verschillende Struikelsteentjes tegen, die ons herinneren aan de inwoners van Maastricht die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn gedeporteerd en vermoord door de Nazi’s.

Via je koptelefoon hoor je jongeren die niet alleen de verhalen en herinneringen vertellen die verbonden zijn aan de Struikelsteentjes, maar ook hun eigen perspectief hierop delen. Tijdens de wandeling onthullen zich ook beelden, waardoor er een visueel en auditief beeld ontstaat rondom deze stille getuigen.

Op de avond van de Nationale Dodenherdenking op 4 mei wordt de route gezamenlijk gelopen, met de mogelijkheid om na afloop samen na te praten. Na de herdenking blijft de route beschikbaar, zodat je deze op eigen tempo kunt afleggen, alleen of in goed gezelschap.

Over Stichting De Struikelsteentjes
Gedurende de Tweede Wereldoorlog zijn meer dan 400 inwoners uit Maastricht gedeporteerd en vermoord door de Nazi’s. Met een struikelsteentje geplaatst in het trottoir voor het huis vanwaaruit iemand gedeporteerd is, wordt een blijvende herinnering gecreëerd voor deze Maastrichtse slachtoffers. Naast Joden, Sinti en Roma zijn dit ook politieke tegenstanders (verzetsstrijders) van het naziregime.

Theater Na de Dam JONG
Tijdens de vijftiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 46 projecten door heel Nederland zich in om de herdenking op 4 mei van extra betekenis te voorzien. Onder begeleiding van een professionele theatermaker gaan de jongeren in gesprek met (familieleden van) ooggetuigen, over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Deze gesprekken, samen met andere bronmaterialen over de Tweede Wereldoorlog, vormen de basis van de jongerenvoorstellingen.