Theater Na de Dam

In 1959 ontvouwt zich een intrigerend verhaal waarin een journalist, verzetsheld en voormalig medewerker van een verzetskrant, verstrikt raakt in het verleden. Onvermoeibaar jaagt zij op oorlogsmisdadigers. Wanneer de politie haar toestaat één van hen een uur lang te interviewen, begint een ontroerend gesprek dat verdergaat dan een simpel vragenvuur.

Terwijl de woorden vloeien, openbaren persoonlijke motieven en diepgewortelde gevoelens zich, waardoor het morele kompas van de toeschouwer op scherp wordt gezet. Goed en kwaad krijgen een nieuwe betekenis, terwijl de grenzen van de waarheid vervagen onder de last van het oorlogsverleden. In deze zoektocht naar de waarheid worden fundamentele vragen gesteld: bestaat er wel zoiets als een absolute waarheid? En zo ja, hoe beïnvloedt dit onze herdenkingen?

In GETUIGENIS worden de diepste menselijke dilemma’s blootgelegd en wordt het publiek uitgenodigd om mee te reizen door een emotionele rollercoaster van verleden, heden en toekomst.

Over Roziena & Momo
Roziena Salihu is een multidisciplinaire maker waarbij het woord haar uitgangspunt is, zowel geschreven als gesproken.  Ze vindt haar thuis binnen verschillende kunstdisciplines, maar voor haar is haar werk eenduidig; ze is altijd bezig met het vertellen van het verhaal. Soms haar eigen verhaal, soms dat van een ander. Per project probeert ze te bepalen welk podium het nodig heeft, op welke manier het verhaal het beste tot z’n recht komt. 

Momo Samwel (1997) is werkzaam als actrice en schrijfster voor zowel theater als televisie. In 2019 studeerde ze af aan de Amsterdamse Toneelschool & Kleinkunstacademie en speelde sindsdien onder andere bij het Noord Nederlands Toneel, Het Nationale Theater, Theater Sonnevanck en Theater RAST. Ze maakt stukken voor verschillende theaters en festivals en werd in 2023 samen met regisseur Ada Ozdogan genomineerd voor de BNG Bank Theaterprijs voor de voorstelling GRACE van Theater RAST.

Het is 2030. Het landsbestuur wordt onder ede gehoord over hoe we omgaan met ons oorlogsverleden. Welke verhalen vertellen we door en wat laten we onbesproken? Wat betekent ‘Nooit meer’ in een tijd dat er nieuwe oorlogen woeden? Gelden die woorden voor iedereen? En bovenal: wie is er verantwoordelijk voor dat het weer is misgegaan?

Malou Gorter speelt op 4 mei in Koninklijk Theater Carré de monoloog Schuldig landschap. Een nieuwe theatertekst die speciaal voor deze avond werd geschreven door toneelschrijver Nathan Vecht, over hoe de oorlog en het herdenken daarvan tot op de dag van vandaag een open zenuw raken. Gorters optreden wordt ondersteund door live muziek. De regie is in handen van Abdel Daoudi.

Gelijktijdig speelt acteur Tamar van den Dop dezelfde voorstelling in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag.

Theater Na de Dam in Carré
Jaarlijks produceert Theater Na de Dam op 4 mei, in het kader van de Nationale Dodenherdenking, een avond in de piste van Carré en initieert daarbij ontmoetingen tussen kunstenaars die nooit eerder samenwerkten. Zo maakten verschillende schrijvers samen een voorstelling over ons Indische oorlogsverleden, kruiste Wende de degens met Typhoon en Adriaan van Dis, danste Pierre Bokma met Igone de Jongh en schudden Jacob Derwig en Liza Ferschtman het publiek wakker.

Cast
Malou Gorter speelt sinds 2019 in de serie Oogappels en speelde onder andere in series als De Joodse Raad, De verschrikkelijke jaren tachtig en Hollands Hoop. Op toneel speelde zij onder andere de hoofdrol in de toneelversie van Borgen. Nathan Vecht schreef toneelstukken en musicals voor onder meer Het Nationale Theater en het DeLaMar Theater en tv-series als Het jaar van Fortuyn en Missie Aarde. Abdel Daoudi is een van de vaste regisseurs van Toneelschuur Producties (Geschiedenis van Geweld) en maakte in de afgelopen jaren meerdere producties bij Theater Oostpool, waaronder Macbeth en El Mektoub.

In de theatrale installatie Dans Dans Revolutie stap je in het fictieve land Besulia, waar oorlog uitbreekt. De eeuwenoude traditie van de bevolking om te dansen en zo het kwaad te verdrijven, lijkt niet meer te werken. De jonge vlogger Anna pakt haar telefoon erbij en roept de wereld op: dans de svaboda samoverzjenja en red ons!

In een wereld waar bijna iedereen met elkaar verbonden is en oorlogen en revoluties real-time gedocumenteerd en getoond worden, spreekt Anna vanuit haar kleine dorp de internationale gemeenschap aan. Samen met haar baba Yara maakt ze instructievideos van de traditionele verdrijvingsdans van de Notsjnik, beschermer tussen leven en dood. Het aantal volgers blijft groeien en ze blijven delen, terwijl de vijand steeds dichterbij komt. Tot die voor de deur staat.

Via telefoons, schermen, een geluidsdecor en de mythologische Notsjnik neemt Dans Dans Revolutie je mee naar Besulia en volg je het verhaal van Anna en baba Yara op (steeds iets minder) veilige afstand. Een magische vertelling in het hart van de huidige geschiedenis.

“Als schrijver met een Oekraïense achtergrond, die al 10 jaar onderzoek doet, kunst maakt en verhalen schrijft over oorlog, ben ik gefascineerd geraakt door hoe ‘wegkijken’ werkt en vraag ik me af waar daadkrachtigheid en assertiviteit begint als het gaat over oorlog en wat je kan doen om aandacht te blijven vestigen op oorlogs- en conflictgebieden overal ter wereld” Lisa Weeda.

DANS DANS REVOLUTIE is zowel een theatrale installatie als een (op research gebaseerde) fictie roman van Lisa Weeda, die in februari 2024 is verschenen.

Nageslacht gaat over oorlog. Veel verschillende wapens worden ingezet; één ervan is geweld tegen vrouwen. Deze voorstelling gaat over dat geweld en over een vrouw, die ondanks haar weerbaarheid alles kwijtraakt. De voorstelling onthult stapje voor stapje wat er is gebeurd en waarom de vrouw handelt zoals ze handelt. Geen oordeel, maar als toeschouwer zelf tot een oordeel komen.

Reserveer door een mail te sturen.

‘t Barre Land speelt tijdens Theater na de Dam 1991 (Dubravka Ugresic) met als voorprogramma Notities over Nationalisme (George Orwell)

In 1991 vertelt toneelgezelschap ‘t Barre Land op basis van de essays van Dubravka Ugresic een palindroomverhaal dat zich afspeelt rond de oorlog in het voormalige Joegoslavië. Het verhaal heeft geen midden, geen begin en geen eind en kan zowel van links naar rechts als andersom gelezen worden. Het is een spel van perspectief en tijd, van spiegelende betekenissen en meerdere waarheden (of leugens). Ugresic schrijft dat in 1991 (ook een palindroom) – precies vijftig jaar na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog in Joegoslavië, deze zelfde oorlog weer opnieuw uitbreekt, als in een soort duivelse symmetrie. Het zijn weer dezelfde dorpen die worden platgebrand. Kinderen en kleinkinderen maken hetzelfde mee als hun ouders en grootouders. De Europeanen lijken aan het einde van de eeuw bezig met een ‘grote schoonmaak’ Ze maken hun huizen schoon. Ze halen genocides, oorlogen, het fascisme, concentratiekampen, dictaturen, oude haatgevoelens en slachtoffers uit de kast en hangen het historische repertoire van het kwaad te luchten. Dezelfde etnische en nationalistische sentimenten en symbolen worden weer opnieuw uit de kast gehaald. Precies vijftig jaar later, aan het begin van de jaren negentig van de twintigste eeuw zijn het geen ‘slechte Duitsers’ en ‘zwarte fascisten’, nee, nu worden de rollen verdeeld door de binnenlandse partijen.

Speciaal voor Theater na de Dam, begint de voorstelling vanuit een nieuw perspectief: Als voorprogramma worden er fragmenten gelezen van een andere essayist uit een ander land in een andere tijd: Notities over Nationalisme van George Orwell, geschreven in 1945 in Engeland. Terwijl de oorlog die over de hele wereld raast nog maar nauwelijks ten einde is, ontleedt Orwell het menselijke handelen en de politieke wereld vanuit een uiterst persoonlijk perspectief; net als Ugresic later. Op de avond van 4 mei probeert ‘t Barre Land in de algemene chaos, tussen de dol geworden klokken, die in deze nieuwe eeuw het verleden wegtikken in plaats van het heden, die het verleden wegtikken als de toekomst, of misschien stilstaan, het horloge gelijk te zetten…

“Indringende en tegelijk humorvolle hartverwarmende voorstelling (…). ” ★★★★ de Volkskrant

“Wat de drie acteurs in hun dynamische samenspel tonen, is dat de complexiteit en tegenstrijdigheid van Ugrešić’ werk inherent is aan de betekenis.” Het Parool

Een voorstelling van en met Theater Na de Dam-oprichter Bo Tarenskeen.

‘Wenen, 1923. Populisme grijpt om zich heen. Nepnieuws verblindt de massa. Gladde retoriek, de voertaal van propaganda, glipt door de filters van de kritische correctie. Met grote woorden wordt de alom groeiende afgunst gevoed. Woorden zijn niet onschuldig. Ze kunnen aansporen tot uitsluiting, verblinding, terreur. Taal kan vernietigen.

In 1923 komt de Weense Kring bijeen. Tegen de achtergrond van antidemocratische ontwrichting en demagogische dreiging – datzelfde jaar doen de nazi’s hun eerste greep naar de macht – probeert deze groep denkers de taal terug te brengen tot de essentie, te ontdoen van onduidelijkheid, valse logica en demagogisch misbruik. Taal moet helder, redelijk en zo wetenschappelijk mogelijk zijn. Als de taal helder is, zal het denken ook helder verlopen, denken ze. Iets wat die tijd wel kon gebruiken.

Ze gaan zo op in hun ideeën dat ze zich loszingen van de realiteit. Hun idealisme maakt hen blind voor de gevaren van hun tijd. Uiteindelijk staan ook zij met lege handen tegenover de overrompelende wijze waarop het populisme met taal als wapen de massa meekrijgt. Terwijl ze de taal en de ware betrekking op de wereld willen redden, zien ze niet hoe het nazisme bezig is de democratie tot op het bot te vernietigen. Aan de taal ligt het niet. Die is logisch. Die is duidelijk. Aan de taal kan het niet liggen.

In 2020 kwam theatermaker Bo Tarenskeen op het krankzinnige doch overzichtelijke idee om een elfdelige theaterreeks te maken over de logicus Ludwig Wittgenstein en zijn invloed op de wereld. Het eerste deel ging in 2021 in première. Na een uitverkochte tournee had deze een eveneens uitverkochte reprise in 2023.

Wittgenstein 1 gaf context aan Wittgensteins denken met een schets van zijn leven, zijn geestdriftig zoeken naar helderheid, logisch en ethisch. Wittgenstein 2 waagt zich aan een gevaarlijke analogie met onze tijd. Een wrang–komische voorstelling met vier spelers, over hoe het denken in zijn streven naar helderheid en waarheid zich loszingt van de realiteit.

“Bo Tarenskeen laat in tweede Wittgenstein-voorstelling mooi zien hoe machteloos het redelijke is.” De Theaterkrant, Keuze van de Criticus