Duif in Artis

Posted by Danielle van den Berg

‘Die moffen houden van beesten, wij van dieren.’
– Armand Sunier (van 1927 tot 1953 directeur van Artis)

Tijdens de Duitse bezetting hielden vermoedelijk zo’n 200 à 300 mensen zich voor langere of kortere tijd schuil in Artis, geholpen door directeur en oppassers. Vergeleken met de meeste andere Nederlandse dierentuinen is Artis er tijdens de bezetting goed vanaf gekomen. Het park is, op één enkele dag na, de gehele oorlog opengebleven en werd zelfs goed bezocht, zowel door de Duitsers als door de Amsterdammers. Bezetter, onderduiker en personeel bewogen zo langs elkaar heen, met de dieren als ‘stille’ getuigen.

Op 4 en 5 mei 2023 presenteert Theater Na de Dam de voorstelling Duif in Artis, een bijzondere locatievoorstelling in Artis die via verschillende perspectieven het vrijwel onbekende oorlogsverleden van deze dierentuin belicht. Schrijvers Tom Lanoye, Alfred Schaffer en Jolanda van den Berg schreven ieder een nieuwe monoloog over de onderduikgeschiedenis van Artis, onze omgang met elkaar en onze neiging elkaar te ontmenselijken.

Waar wij voor strijden

Posted by Danielle van den Berg

Op 4 mei 2023 staat Jacob Derwig eenmalig in de piste van Carré in de rol van een toneelspeler die gebukt gaat onder een bijna onmenselijk geloof in de kracht van cultuur. Toneelschrijver Bo Tarenskeen schreef speciaal voor deze avond een toneeltekst over het geweld van de taal en de reddende werking van muziek. Violiste Liza Ferschtman stelt voor deze avond een strijkensemble samen.

Theater Na de Dam in Carré
Jaarlijks produceert Theater Na de Dam op 4 mei, in het kader van de Nationale Dodenherdenking, een avond in de piste van Carré en initieert daarbij ontmoetingen tussen kunstenaars die nooit eerder samenwerkten. Zo maakten verschillende schrijvers samen een voorstelling over ons Indische oorlogsverleden, kruiste Wende de degens met Typhoon en Adriaan van Dis en danste Pierre Bokma met Igone de Jongh.


Cast
Jacob Derwig speelde onder andere in de tv-serie Klem en in de films Bankier van het Verzet en Publieke Werken. Voor zijn werk werd hij bekroond met twee Louis d’Ors en een Gouden Kalf. Liza Ferschtman is een gelauwerd violist die als soliste met een groot aantal orkesten over de hele wereld heeft gespeeld. Ze was 14 jaar directeur van het Delft Chamber Music Festival. Bo Tarenskeen is naast toneelschrijver ook theatermaker en mede-oprichter van Theater Na de Dam. Paul Knieriem is theaterregisseur en sinds 2019 artistiek directeur van de Toneelmakerij, Amsterdam.

De beschieting op de Dam

Posted by Danielle van den Berg

Op 7 mei 1945 viert een uitgelaten menigte op de Amsterdamse Dam de bevrijding. Om drie uur ’s middags vuren plotseling, vanaf het balkon van de sociëteit op de hoek van de Kalverstraat, Duitse SS’ers hun geweren af op de massa. Die is weerloos op het open plein. Mensen zoeken dekking achter lantarenpalen, kleine kiosken en achter draaiorgel Het Snotneusje dat het feest had opgeluisterd. Er vallen meer dan dertig doden en ongeveer honderd gewonden.

Over deze gebeurtenis maakt Mimetheatergroep Bambie een beeldende voorstelling, met als startpunt de historische foto’s en de vervormde tijdsbeleving van de geschokte feestvierders. En met een belangrijke rol voor het draaiorgel, dat de muziek bij de voorstelling speelt. Componist Eef van Breen schreef voor het orgel een muziekstuk dat de samenkomst verklankt van vrijheid en oorlog, feest en verschrikking.

Over Mimetheatergroep Bambie
Al meer dan vijfentwintig jaar maakt Mimetheatergroep Bambie meeslepend beeldend theater waarin het lichaam de spiegel is van de menselijke ziel. Absurdistisch, even dromerig als woest en vol wonderlijke taferelen, (slapstick)gevechten en uitvergroot, herkenbaar gevoel. Sinds de oprichting, toen kernleden Paul van der Laan en Jochem Stavenuiter nog op de Mime-opleiding zaten, is Bambie uitgegroeid tot een vaste waarde in het Nederlandse theater. Met componist Eef van Breen werkte Bambie eerder samen bij de voorstelling Bambie is Back (2017). Meer informatie: www.bambie.nu

Nooit Meer

Posted by Vyne

Blond & Blauw Theater i.s.m NS presenteert Nooit Meer van 2 t/m 5 mei in de Koninklijke Wachtkamer van CS te Amsterdam, kijk hier voor alle data.

De oorlogsjaren in een programma met cabaret, liederen, verhalen, overdenkingen, protest en spot.

De Kinderen van de Hollandse Schouwburg

Posted by Vyne

De Kinderen van de Hollandse Schouwburg is een muziektheatervoorstelling over de geheime reddingsoperatie van honderden kinderen uit de Hollandse Schouwburg in Amsterdam. Het is een spannend, waargebeurd oorlogsverhaal dat speelt in een verschrikkelijke tijd. De Hollandse Schouwburg werd in de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers misbruikt als verzamel- en deportatieplaats van Amsterdamse Joden. Hoe is het mogelijk dat kinderen aan de Nazi’s wisten te ontsnappen? Daar kom je wel achter!

Deze interactieve voorstelling – bedoeld voor kinderen vanaf 9 jaar – wordt gespeeld door twee acteurs en een muzikant. De toeschouwers krijgen de kans om mee te doen in een aantal scenes. Er worden vragen gesteld als: ‘Wat zou jij doen?’ en; ‘Hoe bewaren we de vrede?’. Op die manier worden kinderen uitgedaagd hierover na te denken. ‘Kinderen van de Hollandse Schouwburg’ wordt gespeeld in Theater de Cameleon. De voorstelling kan vanaf april 2023 tot eind 2024 ook geboekt worden door basisscholen.

Hannah en Martin

Posted by Danielle van den Berg

Speciaal voor het Theater Na de Dam geven Lineke Rijxman en Willem de Wolf een theatrale lezing (met het script in de hand) van hun succesvolle theaterproductie Hannah en Martin uit 2009, een productie van mugmetdegoudentand.

Hannah en Martin is gebaseerd op de geheime liefdesrelatie van de Joodse filosofe Hannah Arendt en haar leraar, de kortstondig actieve nationaalsocialist Martin Heidegger. De relatie tussen Arendt en Heidegger is veelvuldig als immoreel bestempeld. Zelf wilden ze het er niet over hebben, maar wij wel. Want de scheiding tussen privé en publiek, waar zowel Hannah als Martin zo op gesteld waren, gaat in deze tijd niet meer op. Wij willen tegenwoordig alles van iedereen weten. Zo willen we ook weten hoe deze twee beroemde Duitsers zich door de dramatische tijd waarin ze leefden heen hebben geslagen. En wat ze eventueel gevonden zouden hebben van de tijd waarin wij leven.

Pers en publiek waren in 2009 unaniem enthousiast. Het stuk en de acteurs werden alom geprezen. Lineke Rijxman kreeg voor haar rol als Hannah de Theo d’Or en de voorstelling werd in 2010 geselecteerd voor het Nederlands Theater Festival.

Vergeten Helden

Posted by Danielle van den Berg

Op 4 mei, na de Nationale Dodenherdeking, zie je in De Kleine Komedie een prachtige voorstelling in het kader van Theater na de Dam: Vergeten Helden. Muziek, theater en herdenking op een steenworp afstand van het Nationale Monument. En dat met een absolute sterrencast: Birgit Schuurman, Monique Klemann, Jeangu Macrooy, Sjors van der Panne en Shirma Rouse.

De Tweede Wereldoorlog kende talloze verzetshelden wiens namen niet in de geschiedenisboeken te vinden zijn. Ze kwamen uit de voormalige Nederlandse koloniën en vochten zij aan zij met Nederlandse verzetsstrijders tegen het Naziregime tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ze hielpen joden om onder te duiken en moesten dat soms met hun leven bekopen. Wat ze niet kregen was erkenning en waardering. George Maduro, Evy Poetiray, Albert Wittenberg, Boy Ecury… Voor de meeste Nederlanders onbekende namen. Niet zo bekend als Hannie Schaft, Erik Hazelhof Roelfzema of Gerrit Jan van der Veen. Anders dan bij de Nederlandse verzetshelden bleven hun daden onbekend en haalden de geschiedenisboeken niet. In deze prachtige muzikale voorstelling worden ze alsnog geëerd. Zo maakt Vergeten Helden van deze verzetsstrijders Herinnerde Helden.

In de Schaduw van het Achterhuis

Posted by Vyne

Een muzikale voorstelling en persoonlijk familieverhaal vóór, in en na de oorlog.
De voorstelling vertelt het verhaal van de grootouders van violiste Sandra Kox, hoe hun vriendschap ontstaat met de ouders van Anne Frank, Otto en Edith Frank en met Miep en Jan Gies, de helpers van de familie Frank in het Achterhuis.

Centraal in de voorstelling staan de passages in het dagboek van Anne Frank, waarin Anne de geboorte van Sandra’s moeder beschrijft, over Sandra’s opa en zelfs over de hond van de familie.
Het gaat ook over de Rivierenbuurt in Amsterdam waar zij allen woonden en over het leven van de mensen dat, ondanks de verschrikkingen van de oorlog, toch gewoon doorging. Het trieste verhaal van de familie Frank die moet onderduiken in het Achterhuis en de gebeurtenissen van de helpers en vrienden van de familie die daarbuiten moeten overleven. Zoals Miep Gies het verwoordde: ‘mijn verhaal is het verhaal van heel gewone mensen in een buitengewoon verschrikkelijke tijd.’ Na de oorlog keert Otto Frank alleen terug naar zijn oude buurt, de Rivierenbuurt.

De verhalen en scenes worden afgewisseld met liederen en instrumentale muziek.

Tegen het vergeten (Against forgetting)

Posted by Julie

‘Tegen het vergeten’ (Against forgetting) is a theatrical route performed by four youngsters from Amsterdam, leading you along forgotten stories. During a walk of thirty minutes, they will take you from Wertheim Plantsoen to the National Holocaust Name Monument. On the way they will tell the stories behind some names through music. We will observe David Sealtiel painting in his souterrain on Waterlooplein, how the twins Duizend say goodbye to their classmate on the tram, how the girl with the headscarf looks out the window of the train and how Betje holds up in the kitchen of the concentration camp. The scenarios were written by the youngsters, trying to answer the question: why do we keep forgetting?

De Crux

Posted by Danielle van den Berg

Kapitein Raymond Westerling staat bekend als de oorlogsmisdadiger met tienduizenden doden op zijn geweten, gemaakt tijdens de oorlog in voormalig Nederlands-Indië. Anderen, waaronder hijzelf spreken van 500. Waar ligt de waarheid? De Crux opent de Westerling-beerput. Want doofpotten waren er niet alleen in de tijd van de oorlog in de Oost.

De vele gezichten van een oorlogsmisdadiger
Westerling, bijgenaamd de Turk, droeg zelf behoorlijk bij aan zijn eigen mystificatie. In zijn grillige loopbaan speelde hij niet alleen de rol van de wilde wonderboy, maar ook die van de genadeloze militair, de leider van ‘de mannen van de nacht’, die van beul en rechter, de uitvinder van zijn eigen methode, ondernemer in geweld en louche legerdumphandelaar en een James Bond avant la lettre met een license to kill. Hij werd vluchteling zonder land, bedenkelijke boekhandelaar, verraderlijke informant, liefdevolle huisvader, hardnekkige gelijk-hebber, schaamteloze chanteur, kat-op-het-spek-binder, schandaal-operazanger, de eeuwig miskende, de held der veteranen, die stierf als de mythologische verschijning van de Rechtvaardige Vorst. ‘Spijt’ kwam in zijn vocabulaire niet voor.

De Crux gaat over de houding van Nederland ten opzichte van haar voormalige kolonie Indonesië. En over hoe een onrechtmatige oorlog als ‘politionele actie’ de geschiedenisboekjes in kwam. Een fictief interview met Raymond Westerling (Dennis Rudge) door een kritische journaliste (Vera Ketelaars).

De Crux werd in 2021 speciaal gemaakt voor Theater Na de Dam, in samenwerking met het
Nationale Theater. Door de Coronamaatregelen werd De Crux toen als video gestreamd. De avond
bestaat uit een live proloog door Vera Ketelaars, het interview op video, en een nagesprek.