Dodenherdenking in Zaal 3

Posted by

Op 22 maart 2023 is het 80 jaar geleden dat de Duitse bezetter in de Reinkenstraat 19, Den Haag, 24 joodse medeburgers arresteerde en wegvoerde naar Sobibor. Geen van hen keerde terug.

Het Nationale Theater gaat dit verdrietige feit herdenken met twee minuten stilte bij het monument in de Reinkenstraat, gevolgd door een herdenkingsprogramma in Zaal 3.

Het programma bestaat uit een aantal gesprekken met onder andere Martin van der Harst, zoon van de huishoudster van Mies Walbeehm, de vrouw die de onderduikers destijds huisvestte.

Rob Verhoeven maakte 7 jaar de talkshow VERHOEVEN DOET BUURTONDERZOEK en in dat kader in 2016 het programma BIJNADERINZICHT, de eerste dodenherdenking in Zaal 3.

Laten we bij het bankje beginnen

Posted by

Jongeren uit Den Haag verdiepten zich onder leiding van theatermakers Iselin van Duuren, Dimphna van Kempen en Leo Sterrenburg in de geschiedenis van Den Haag ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Zij volgen de reis van Ellis en Bernie. Dit onderzoek vormt de basis van de voorstelling “Laten we bij het bankje beginnen.”

Op 4 mei 2022 stapten 7 jongeren in de levens van Ellis en Bernie, twee verliefde jongeren in Den Haag die in de oorlog van elkaar gescheiden werden en elkaar bleven schrijven via dagboeken. Samen volgden de jongeren het pad van Ellis en Bernie door Europa. Van het bankje van de eerste kus naar onderduikadressen in Utrecht en Amsterdam. Naar de uitgestrekte heide en met de trein door Duitsland heen, richting Polen. Het vormt de basis van de Theater Na de Dam productie van Het Nationale Theater; Laten we bij het bankje beginnen. Een muzikale roadtrip over liefde en onmenselijkheid.

Tijdens de veertiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 300 jongeren in 42 projecten door heel Nederland zich in om 4 mei 2023 van betekenis te voorzien. Van Sittard tot Groningen en van Leiden tot Enschede klinken voor even de stemmen van toen in het nu. 

De Laatste Getuigen 2023

Posted by

Op donderdag 4 mei 2023 staat De Laatste Getuigen in het teken van verhalen van Sinti en Roma in Den Haag. Bijna alle Sinti en Roma woonden in de oorlogsjaren in buurt van de Vondelstraat, de Veenkade, de Bilderdijkstraat. Verschillende families voelden zich daar veiliger dan in hun wagens aan de randen van Den Haag.

De verhalen van vervolging en deportatie in Duitsland werden steeds meer gehoord. Uiteindelijk leidde dat tot één grote razzia, die alle Sinti en Roma op hetzelfde tijdstip zou treffen op 16 mei 1944. De Haagse politie voerde deze razzia uit. Op die ochtend werden bijna alle families opgepakt en vanuit Staatsspoor naar Westerbork gebracht.

De vervolging van de Roma en Sinti tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt ook wel ‘De vergeten Holocaust’ genoemd. Na de verhalen van de Joodse gemeenschap vorig jaar, horen we nu de verhalen van Sinti en Roma. Te weinig mensen weten wat er met hen is gebeurd en ze zijn lang niet erkend geweest als oorlogsslachtoffer. Hun verhalen getuigen van kracht en doorzettingsvermogen.

Op donderdag 4 mei vindt het programma De Laatste Getuigen plaats in de Grote Zaal van de Koninklijke Schouwburg. Eerst kijken we samen naar de twee minuten stilte op de Waalsdorper vlakte. Direct daarna begint De Laatste Getuigen.

De Crux

Posted by

Kapitein Raymond Westerling staat bekend als de oorlogsmisdadiger met tienduizenden doden op zijn geweten, gemaakt tijdens de oorlog in voormalig Nederlands-Indië. Anderen, waaronder hijzelf spreken van 500. Waar ligt de waarheid? De Crux opent de Westerling-beerput. Want doofpotten waren er niet alleen in de tijd van de oorlog in de Oost.

De vele gezichten van een oorlogsmisdadiger
Westerling, bijgenaamd de Turk, droeg zelf behoorlijk bij aan zijn eigen mystificatie. In zijn grillige loopbaan speelde hij niet alleen de rol van de wilde wonderboy, maar ook die van de genadeloze militair, de leider van ‘de mannen van de nacht’, die van beul en rechter, de uitvinder van zijn eigen methode, ondernemer in geweld en louche legerdumphandelaar en een James Bond avant la lettre met een license to kill. Hij werd vluchteling zonder land, bedenkelijke boekhandelaar, verraderlijke informant, liefdevolle huisvader, hardnekkige gelijk-hebber, schaamteloze chanteur, kat-op-het-spek-binder, schandaal-operazanger, de eeuwig miskende, de held der veteranen, die stierf als de mythologische verschijning van de Rechtvaardige Vorst. ‘Spijt’ kwam in zijn vocabulaire niet voor.

De Crux gaat over de houding van Nederland ten opzichte van haar voormalige kolonie Indonesië. En over hoe een onrechtmatige oorlog als ‘politionele actie’ de geschiedenisboekjes in kwam. Een fictief interview met Raymond Westerling (Dennis Rudge) door een kritische journaliste (Vera Ketelaars).

De Crux werd in 2021 speciaal gemaakt voor Theater Na de Dam, in samenwerking met het
Nationale Theater. Door de Coronamaatregelen werd De Crux toen als video gestreamd. De avond
bestaat uit een live proloog door Vera Ketelaars, het interview op video, en een nagesprek.

Poeziebar

Posted by

De Poezieboys, dat zijn Jos Nargy en Joep Hendrikx. Samen brengen zij de beste poëzie van dit moment, geïnspireerd op de legendarische avond in 1966 van Simon Vinkenoog in Carré. Iedere Poeziebar nodigen zij verschillende dichters uit, dit keer met als thema de Tweede Wereldoorlog en de herdenking.

I Beg To Differ

Posted by

Herdenken is hapering. Een ritueel om stil te staan bij wat er voorheen is gebeurd. Maar in de keuze om te herdenken zit een politiek verscholen. Eentje die bepaalt welke gebeurtenissen, welk leed, welke heroïek het waard is om bij stil te staan en welke niet.

Is de manier waarop dit ritueel is ingericht nog wel de beste manier om je te verhouden tot gemeenschappelijke geschiedenissen? Is stilstaan bij wat is geweest genoeg om herhaling in de toekomst te voorkomen? En welke schadelijke effecten liggen er verscholen in de keuzes, wat wel en wat niet te herdenken of vieren? Is er in dit ritueel plaats voor het nemen van verantwoordelijkheid voor het verleden?
 
In de aanloop naar onze Nationale Herdenkingsdag, zal het gesprek tijdens I Beg to Differ – Shaping Commemoration gaan over alternatieve, inclusieve manieren van herdenken. Over het verkennen van benaderingen die de houding tot wat herdacht wordt radicaal zou kunnen veranderen.

Vergeten Helden

Posted by

Rudy Jansz, Evy Poetiray, Rachmad Koesoemobroto, Elisabeth Bergen, Leo Lashley, Boy Ecury, Luis Lannoy, Tirso Sprockel… ken jij ze? Waarschijnlijk niet. Niet zoals Hannie Schaft, Erik Hazelhof Roelfzema of Gerrit Jan van der Veen.

Toch zijn dit ook onze verzetshelden. Ze kwamen uit de voormalige Nederlandse koloniën en vochten zij aan zij met Nederlandse verzetsstrijders tegen het Naziregime tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ze hielpen joden om onder te duiken, pleegden aanslagen en moesten dat soms met hun leven bekopen. Wat ze niet kregen was erkenning en waardering. Anders dan bij de Nederlandse verzetshelden bleven hun daden onbekend en haalden de geschiedenisboeken niet. In deze prachtige muzikale voorstelling, met een waar sterrenensemble, worden ze alsnog geëerd. Zo maakt Vergeten Helden van deze verzetsstrijders Herinnerde Helden.

Joods in de oorlog en daarna

Posted by

Op 4 mei vertellen acteurs in De Laatste Getuigen de verhalen van de joodse gemeenschap in Den Haag. De Duitse bezetting mondde voor velen uit in vervolging en deportatie. De joodse wijk verdween en werd Chinatown. Na de oorlog probeerde de kleine groep overlevenden zo goed als het ging de draad weer op te pakken. Maar hoe verder te leven met die trauma’s, opgelopen tijdens de Tweede Wereldoorlog? En wat werd van die trauma’s doorgegeven aan de volgende generaties?

Elk jaar vertelt Het Nationale Theater op 4 mei de verhalen uit de oorlog. Na eerdere edities over onder meer de Atlantikwall, het Oranjehotel en kind zijn in de oorlog, kijken we nu naar de verhalen van de joodse gemeenschap. Niet toevalligerwijs in hetzelfde jaar waarin we de Leedvermaak-trilogie spelen.
De deuren van de Koninklijke Schouwburg gaan rond 19:45 open. We kijken dan samen om 20:00 uur naar de twee minuten stilte op de Waalsdorper vlakte. Aansluitend start De laatste getuigen.

De Joodse Raad

Posted by
Lineke Rijxman (mugmetdegoudentand) en jonge acteurs Jurriaan van Seters en Margo Verhoeven vertellen over hoe de ontstellende geschiedenis tot onder hun huid voelbaar werd.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt op initiatief van de Duitsers een Raad opgericht die de Joodse gemeenschap in Nederland moet controleren en besturen, om uiteindelijk alle Joden naar vernietigingskampen te deporteren.

De Raad wordt – onder druk van de Duitsers – een doorgeefluik voor instructies van de Duitse bezetter. David Cohen, al zeer actief binnen de vooroorlogse Joodse gemeenschap, is samen met Abraham Asscher de aangewezen voorzitter van de Raad. Hij plaatst zichzelf daarmee voor een duivels dilemma. De makers willen in deze eerste zoektocht behoedzaam Cohens mogelijke beweegredenen nagaan tijdens zijn verbijsterende werk.

Hoe staan twee jonge mensen tegenover de Joodse Raad? Kunnen zij zich verplaatsen in een situatie waarin ze verstrikt raken in dilemma’s en uitzichtloze keuzes? Want pas onder extreme omstandigheden blijkt hoe ingewikkeld het kan zijn om moreel goede keuzes te maken.

Leedvermaak trilogie

Posted by

In haar beroemde trilogie – Leedvermaak, Rijgdraad, Simon – schetst Judith Herzberg met veel gevoel voor humor een portret van een familie in Amsterdam tussen begin jaren zeventig en de eeuwwisseling. Eric de Vroedt: “De Leedvermaak trilogie gaat over groot en klein menselijk leed, met daaronder steeds de verleiding te zwijgen en weg te kijken.”

Het verhaal
In 1972 trouwt Lea voor de derde keer. Haar kersverse echtgenoot is de succesvolle arts Nico. Haar ouders, Ada en Simon, hebben de oorlog overleefd, maar ze ondervinden er toch nog de gevolgen van. Op het bruiloftsfeest worden de familieverhoudingen steeds ingewikkelder. Ook Lea’s onderduikmoeder, Riet, is aanwezig. Terwijl Ada en Simon zich afwenden van het verleden en stug proberen door te leven, worstelt Lea nog met haar eigen geschiedenis en met die van haar ouders.

Een kwarteeuw volgen we lief en leed van Lea’s familie en haar vrienden. Kinderen worden geboren, ouderen gaan dood. Herinneringen worden opgerakeld en weer diep weggestopt. De jongste generatie biedt hoop en heeft nieuwe energie. Maar toch blijft het trauma van de oorlog nog voelbaar. Als de jongste familieleden oud genoeg zijn, willen ze niets liever dan het verstikkende zwijgen doorbreken.

De Leedvermaak trilogie laat zien hoe onverwerkte trauma’s generaties lang kunnen doorwerken. Judith Herzberg heeft dat meesterlijk en herkenbaar opgeschreven in achteloos lijkende, luchtige en tintelende dialogen.

Voor het eerst in Nederland
Nooit eerder werden de drie stukken in ons land op één avond vertoond. Leedvermaak was een echte theaterhit. Rijgdraad werd geschreven in opdracht van het Nationaal Comité 4 en 5 mei, ter gelegenheid van vijftig jaar bevrijding. Het derde deel van de trilogie, Simon, beleeft zijn Nederlandse première bij Het Nationale Theater. Regisseur Eric de Vroedt, veertien topacteurs en zes livemusici tekenen voor een fantastische theateravond.

De voorstelling duurt ongeveer 5 uur inclusief 2 pauzes. Je kaartje is inclusief een drankje in de pauzes.

Judith Herzberg
Leedvermaak is onderdeel is van de trilogie Leedvermaak/Rijgdraad/Simon van Judith Herzberg. Het werk van Herzberg werd onder anderen bekroond met de Nederlands-Vlaamse Toneelschrijfprijs en de P.C. Hooftprijs voor poëzie. In 2018 ontving Judith Herzberg voor haar oeuvre de Prijs der Nederlandse Letteren, de meest prestigieuze literaire prijs in het Nederlandse taalgebied.

Leedvermaak trilogie is tot en met 26 mei te zien in Nederland. Tournee.

De Rechtvaardigen

Posted by

Met De Rechtvaardigen, gebaseerd op het gelijknamige boek van Jan Brokken (1949), brengen we het verhaal van de Nederlandse consul Jan Zwartendijk, die zijn leven op het spel zette voor de vrijheid van anderen. Zwartendijk is redder van duizenden levens, van Pools Joodse mannen, vrouwen en kinderen die naar Litouwen vluchtten en wanhopig een manier zochten om Europa te verlaten. Hij verstrekte visa waarmee Joden, met de Trans-Siberië Express, van Litouwen door de Sovjet-Unie naar Vladivostok, verder naar Japan en door naar Amerika, Shanghai en andere landen reisden en zo werden gered van de Holocaust.

Een indrukwekkend verhaal dat ook zal ingaan op de geredde Leo Adler en zijn vrouw Bella Hamburg die na een zesjarige vlucht New York bereikten, maar heimwee hielden naar hun oorspronkelijke continent en taal.

Middels voordracht van Jan Brokken, ingevlochten in muziek voor koor en saxofoonkwartet, maken we in dit doorgecomponeerde concert mee hoe goede daden van één mens duizenden mensenlevens kunnen redden.

Speelt op 4 mei in de Nieuwe Kerk Den Haag. Daarna nog op verschillende plekken in het land, voor de gehele speellijst zie de website van Cappella Amsterdam.

Oorlog in de Weimarstraat

Posted by

Jongeren uit Den Haag verdiepten zich onder leiding van theatermakers Lotte de Leeuw, Karlijn Hamer, Christy-Ann Karijodirono en Junadry Leocaria in de geschiedenis van Den Haag ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Hun onderzoek vormt de basis voor de theatrale digitale route door de Weimarstraat.

De verhalen uit het verleden komen samen in de straat van 2021. Over hoe de Duitse soldaten tussen de Haagse zwembadgebruikers zwommen, terwijl de houten deurklinken ontvreemd werden om het vuur op te stoken. Over oorlog, die ook in Indië en Polen plaatsvond. Over hoe de oorlog een stempel drukte op de verschillende gemeenschappen in Den Haag en hoe deze samenleefden in de stad.

Hoe werkt het?
Wandel op woensdag 5 mei de digitale route vanuit huis met de interactieve routekaart op www.hnt.nl/DigitaleWandeling. Open de digitale routekaart en klik vervolgens op de verschillende locaties op de route. Zo ontdek je allerlei verhalen die wij hebben gehoord en die wij willen doorvertellen. Dat kan een audiofragment zijn, een videofragment of iemand die iets aan jou vertelt. Start jouw wandeling en ontdek.

Tijdens de twaalfde editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 38 projecten door heel Nederland zich in om, ondanks alles, ook dit jaar 4 mei van betekenis te voorzien. Gebaseerd op digitale gesprekken en briefwisselingen tussen jongeren en ouderen over de oorlog wordt – in veel verschillende vormen – iets waardevols gemaakt en staan we niet alleen stil bij het verleden, maar ook bij de complexe tijd waarin we nu leven.

Männerbund

Posted by
Lars Brinkman en Martijn de Rijk over homoseksualiteit en vrijheid; tijdens de Tweede Wereldoorlog en nu.

“Ontwapenend in zijn eenvoud, ontroerend in zijn historische dimensies (…) Het belang van Brinkmans verhaal is te groot om bij een eenmalige uitvoering te blijven” aldus Theaterkrant in 2019 toen Männerbund in première ging. Gelukkig blijft het niet bij een eenmalige uitvoering en is Lars’ voorstelling ook dit jaar weer te zien in Den Haag, Utrecht en Amsterdam.

Het Homomonument, Amsterdam. Drie roze driehoeken in graniet, gelegen op de Westermarkt, waar elk jaar op 4 mei de vervolging van homoseksuelen overal ter wereld wordt herdacht. Wat weinig mensen weten is dat er tijdens de Tweede Wereldoorlog een grote daling is geweest in de vervolging van homoseksuelen in Nederland. Sterker nog, de homo-scène leek in de bezettingstijd zelfs te floreren.

“Ontwapenend in zijn eenvoud, ontroerend in zijn historische dimensies (…) Het belang van Brinkmans verhaal is te groot om bij een eenmalige uitvoering te blijven”

Theaterkrant

Getriggerd door deze bevindingen probeert acteur en theatermaker Lars Brinkman een nieuw licht te werpen op de geschiedenis die we allemaal denken te kennen. Is slachtofferschap verslavend? Is er een verband tussen homoseksualiteit en fascisme? Wat heeft de hechte mannenband, de aantrekkingskracht van het uniform en de verafgoding van het mannelijke lijf binnen het SS-leger met elkaar te maken?

In Männerbund vraagt Lars, zelf homoseksueel, zich af waarom we ons laten leiden door ongemak en schaamte in gesprekken over zaken die simpelweg niet eenduidig zijn. Hoe kunnen we op zoek gaan naar een eerlijke vorm van emancipatie?

Waar we samen over vrijheid spreken

Posted by

Jongeren uit Den Haag verdiepten zich onder leiding van makers Lotte de Leeuw, Ashley Boermans en Junadry Leocaria in de geschiedenis van Den Haag ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Hun onderzoek vormt de basis voor Waar we samen over vrijheid spreken – een tafelkleed editie.

Om 19.00 uur ga je eten

Je legt dit tafelkleed neer en dekt de tafel

Wij willen je vragen om te kijken

Wij willen je vragen om te eten

Wij willen je vragen om te lezen

Over vrijheid

Over oorlog

Over hoe nu verder

Aan tafel!

Volg de route op het kleed en kom terecht in momenten van jong en oud over de oorlog. Zo maken we samen ook van 4 mei 2020 een memorabel verbindingsmoment over verhalen van toen voor nu.

Tijdens de elfde editie van Theater Na de Dam zetten bijna 500 jongeren in 40 projecten door heel Nederland zich in om, ondanks alles, ook dit jaar 4 mei van betekenis te voorzien. Gebaseerd op digitale gesprekken en briefwisselingen tussen jongeren en ouderen over de oorlog wordt – in veel verschillende vormen – iets waardevols gemaakt en staan we niet alleen stil bij het verleden, maar ook bij de complexe tijd waarin we nu leven.

Zie hieronder alle vertellers met het prachtige tafelkleed.

Over waar de boerderijen stonden

Posted by

Jongeren uit Den Haag verdiepten zich onder leiding van professionele  theatermakers in de geschiedenis van Den Haag ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Zij spraken met ouderen over hoe het was jong te zijn in oorlogstijd. Deze gesprekken, vol herinneringen en verhalen, vormen samen met ander bronmateriaal de basis van de voorstelling Over waar de boerderijen stonden.

Over toen er oorlog was.
Toen grasland met koeien, nu gebouwen met portieken.
Toen was Vrederust een boerderij, nu is het een wijk.
Toen was er het Zuiderpark, dat er nu nog steeds is.
Waar een groep Haagse jongeren vertelt over toen in de oorlog en hardop denkt over later.
Deze jongeren spelen een voorstelling over hoe het was, hoe het is, en hoe het kan worden.

Tijdens de tiende editie van Theater Na de Dam spelen gelijktijdig 34 voorstellingen gebaseerd op gesprekken tussen jongeren en ouderen over de oorlog. Van Sittard tot Groningen en van Den Haag tot Arnhem klinken voor even de stemmen van toen in het nu.

Maak je over mij maar geen zorgen

Posted by

Theater Na de Dam benadert elk jaar theatermakers met de vraag of zij speciaal voor 4 mei een nieuwe voorstelling willen maken die betrekking heeft op de Tweede Wereldoorlog. In dat kader presenteerde Firma MES in 2018 Maak je over mij maar geen zorgen. De voorstelling zal dit jaar hernomen worden in Theater Dakota.

Den Haag, Denneweg, najaar 2014. Bij de verbouwing van restaurant Walter Benedict wordt een koffer met brieven en foto’s gevonden. De brieven zijn geschreven tussen 1938 en 1945 en blijken eigendom van de Joodse Israel Bachrach, die in 1942 vanuit Den Haag naar Zwitserland vluchtte.

Theatergroep Firma MES hoorde over dit verhaal tijdens een etentje en duikt voor Theater na de Dam in de inhoud van de koffer. Wie was deze Israel? Hoe is zijn leven verlopen en wat vertellen zijn brieven ons nu?

Verloren vader | Tom Lanoye

Posted by

In opdracht van Theater Na de Dam schrijft de Belgische schrijver Tom Lanoye een nieuwe toneeltekst die de landelijke stadsgezelschappen op de avond van de Nationale Dodenherdenking op 4 mei tegelijkertijd presenteren. Internationaal Theater Amsterdam, Noord Nederlands Toneel, Het Nationale Theater, Toneelgroep Oostpool, Tryater, Theatergroep Suburbia, Toneelschuur, Het Zuidelijk Toneel en Theater Rotterdam doen mee.

De tekst van Tom Lanoye, getiteld Verloren vader, gaat over een oud-strijder die door zijn voortschrijdende dementie steeds minder zeker wordt van zijn herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Wat is er echt gebeurd, en wat was zijn rol ook weer?

Theater Na de Dam geeft elk jaar een opdracht aan een toneelschrijver voor een nieuwe theatertekst over de Tweede Wereldoorlog. Eerdere schrijvers waren o.a. Rik van den Bos, Rebekka de Wit en, afgelopen editie, Arnon Grunberg.

Tom Lanoye
Tom Lanoye (1958) leeft en werkt in Antwerpen (België) en Kaapstad (Zuid-Afrika). Hij is romancier, dichter, columnist, scenarist en theaterauteur. Hij is een van de meest gelezen en gelauwerde auteurs van ons taalgebied en kind aan huis bij alle grote Europese theaterfestivals. Zijn grote Shakespeare-bewerking uit 1997, Ten oorlog, werd in 2015 door theaterbezoekers, acteurs en regisseurs gekroond tot nummer één van de Nederlandstalige theatercanon.

Toen kwam de haring weer

Posted by

Jongeren uit Den Haag verdiepten zich onder leiding van theatermakers van Het Nationale
Theater in de geschiedenis van hun stad ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Zij spraken
met ouderen over hoe het was jong te zijn in oorlogstijd. Deze gesprekken, vol
herinneringen en verhalen, vormen samen met ander bronmateriaal de basis van de
voorstelling Toen kwam de haring weer.

Het publiek wordt meegenomen in een theatrale route vol animaties, scènes en installaties.
Over de evacuaties in Scheveningen, waar water en land onafscheidelijk met elkaar
verbonden zijn. Over de zee die vijf jaar lang niet bevaren mocht worden en over de haring
die na de bevrijding in gigantische hoeveelheden werd opgevist.

Tijdens de negende editie van Theater Na de Dam spelen gelijktijdig 28
jongerenvoorstellingen. Van Sittard tot Groningen en van Den Haag tot Arnhem klinken voor
even de stemmen van toen in het nu.

Speelt ook op 5 mei om 13:00. Kijk voor meer informatie op de website van Het Nationale Theater.

STILLEVENS VAN VERZET

Posted by

Een theatervoorstelling met jongeren en vluchtelingen over verzet voor iedereen vanaf 10 jaar.

Den Haag kent in de Tweede Wereldoorlog twee dappere verzetsheldinnen. De schilderes Ru Paré en de zangeres Do Versteegh. Zij redden samen van 52 Joodse kinderen het leven door onderduikadressen te regelen, bonkaarten en valse persoonsbewijzen te laten namaken.

Als het nodig is verplaatst Ru Paré de kinderen, die ze voor de veiligheid ‘schilderijen’ noemt, keer op keer. Stil en onopvallend doet zij dat waarvan zij vindt ‘dat het gebeuren moet ‘. Do Versteegh verdient geld voor de onderduikkinderen met illegale huisconcerten.

Wij maken er met de Mix een toneelstuk over. Maar dan stapt Sahar het podium op. Sahar is vluchtelinge en komt uit Iran. Dit verhaal lijkt op dat van mij! zegt ze.

Sahar maakt duidelijk dat er nog steeds, ook hier in Nederland, volwassen mensen zijn en kinderen die moeten onderduiken en valse papieren nodig hebben om te kunnen vluchten en veilig te zijn. Dat die kinderen niet naar school kunnen en steeds weer moeten verhuizen op zoek naar een plek waar ze mogen blijven. Kinderen waarvan de levens stilstaan net als toen.

Wat doe jij zelf als je ziet dat iemand in gevaar is of wordt gepest of buitengesloten?

Kom jij in verzet?

Tegelijkertijd met de speelperiode van ons stuk is er in het Museon een tentoonstelling over Ru Paré en haar verzetswerk te zien. De onderduikkinderen van ´Tante Zus´. Ru Pare, schilderes en verzetsheldin (1896-1972). Leuk en leerzaam om beide te bezoeken!

De Tweede Wereldoorlog eindigt vandaag

Posted by

Op verzoek van Theater Na de Dam schreef Arnon Grunberg een nieuw toneelstuk dat op 4 mei gelijktijdig door alle grote toneelgezelschappen in het hele land wordt gepresenteerd. De Tweede Wereldoorlog eindigt vandaag is een tragikomedie over een holocaust overlevende in het #metoo tijdperk. Over de macht van het slachtoffer, over schuldgevoel en zelfvernietiging, over het verleden als chantagemiddel.

“Herdenken is net als democratie een theatrale aangelegenheid, vandaar dat ik een stuk schrijf voor Theater Na de Dam” – Arnon Grunberg

Het laten schrijven van een nieuwe toneeltekst vormt sinds een paar jaar een vast onderdeel van Theater Na de Dam. Eerdere auteurs waren Rik van den Bos, Judith Herzberg en Rebekka de Wit. Deelnemende gezelschappen zijn Theater Utrecht, Toneelgroep Amsterdam, Toneelgroep Maastricht, Noord Nederlands Toneel, Het Nationale Theater, Toneelgroep Oostpool, Tryater, Theater Rotterdam, Theatergroep Suburbia, Het Zuidelijk Toneel en Toneelschuur Haarlem.

 

Voorbij het strijklicht

Posted by

Op de avond van de Nationale Dodenherdenking op 4 mei zetten theatermakers en artiesten in heel Nederland zich om 21.00 uur in om deze dag van extra betekenis te voorzien. Traditiegetrouw lezen de stadsgezelschappen die avond een nieuwe toneeltekst van een Nederlandse toneelauteur. Dit jaar schrijft Rebekka de Wit in opdracht van Theater Na de Dam Voorbij het strijklicht. 

Rebekka de Wit brengt met haar gelaagde, poëtische tekst een nieuw, zoekend perspectief op herdenken. Hoe kunnen we de doden eren als het er te veel zijn? En welke rol kan de kunst hierbij spelen? Haar tekst wordt gelezen in combinatie met delen uit Het Onderzoek van Peter Weiss, de gedramatiseerde weergave van de Auschwitzprocessen. Dit stuk werd in de jaren ’60 elk jaar op 4 mei in de Stadsschouwburg Amsterdam voorgedragen door de acteurs van het Publiekstheater. Noord Nederlands Toneel, Toneelgroep Amsterdam, Theater Utrecht, Toneelgroep Maastricht, Het Nationale Theater i.s.m. Firma MES, makers verbonden aan Theater Rotterdam waaronder van Wunderbaum, Veenfabriek en Tryater (in het Fries) presenteren de tekst gelijktijdig aan het publiek.

 

Krassen op de huid

Posted by

Theater Na de Dam benadert elk jaar theatermakers met de vraag of zij speciaal voor 4 mei een nieuwe voorstelling willen maken die betrekking heeft op de Tweede Wereldoorlog. Dit jaar stelden we die vraag o.a. aan Naomi van der Linden en Esther Scheldwacht.

Naomi en Esther voelden daar aanvankelijk niet veel voor. De Tweede Wereldoorlog kwam hen voor als een wel heel groot onderwerp waar ze niet mee uit de voeten konden. Tot hun aandacht viel op het boek van Mieke Kirkels Kinderen van zwarte bevrijders. In dit boek worden de persoonlijke verhalen opgetekend over kinderen die tijdens de bevrijding werden verwekt door zwarte Amerikaanse soldaten bij Limburgse meisjes. Dat het hierbij gaat om een onderbelichte geschiedenis en kleur is wat hen onmiddellijk aanspreekt: dat zijn immers thema’s die in hun eigen leven, of ze dat nou willen of niet, een grote rol spelen. Ze beginnen een intense correspondentie, bevragen elkaar en spiegelen zich ondertussen aan een van de verhalen uit het boek. De geschiedenissen raken met elkaar verweven, een persoonlijke reis die raakt aan alle continenten. Op 4 mei brengen zij een theatrale lezing met het resultaat.

Samen voor ons eigen

Posted by

 

Geur van honger verspreidt zich in een straat zonder kozijnen. Als het maar brandt, zullen ze gedacht hebben. Een hofje waar eigenlijk niemand wilde wonen. Gelukkig maar zullen ze gedacht hebben. Er hangen touwtjes, vol vertrouwen, uit de brievenbussen. Iedereen kent iedereen en iedereen is straatarm. We hebben altijd elkaar nog, zullen ze gedacht hebben. De geit van de onderburen is plotseling verdwenen en niemand weet waarheen. Alles tegen de honger, zullen ze gedacht hebben. Het is koud. IJskoud. Warmte, zullen ze gedacht hebben. Alles voor de warmte.

Een voorstelling over de Tweede Wereldoorlog in de Schilderswijk. Van de Vaillantlaan tot aan Marokko en Indonesië. Over wat wij denken dat zij toen gedacht moeten hebben. Over wat ons verteld is. Over wat ze nu denken en hoe wij dachten dat het was.

Voor het derde jaar op rij maakt NTjong met vier jonge makers een voorstelling in het kader van Theater Na de Dam. Gespeeld door jongeren en gebaseerd op gesprekken tussen jongeren en ouderen, die nog kunnen vertellen hoe het was om kind te zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog in Den Haag. Regie: Tess Grevink, Sebastiaan van Loenen

 

Deze voorstelling speelt ook op vrijdag 5 mei om 14:00 uur

En toen waren ze weg

Posted by

Op 4 mei organiseert Madurodam voor het eerst de Nationale Kinderherdenking. Speciaal daarvoor maakt een grote groep kinderen in samenwerking met Theater Na de Dam die dag in het park een theatrale route over families die tijdens de Tweede Wereldoorlog verdwenen zijn en over het bijzondere verhaal van George Maduro. Onder leiding van twee ervaren theatermakers vertellen zij verhalen over families uit o.a. Utrecht, Leeuwarden, Middelburg en Den Haag. Tijdens En toen waren ze weg loop je door een verlaten Madurodam en hoor je over zij die weg gingen of weg moesten gaan van de plek waar zij woonden en niet meer terugkwamen.

De verhalen die in korte scènes verspreid door het park verteld worden, zijn verzameld in de twintig jongerenprojecten die Theater Na de Dam door het hele land vormgeeft. Zo klinken dappere, mooie en kwetsbare stemmen uit heel het land voor even weer heel helder door Nederland in het klein.

Ook is er aandacht voor het verhaal van George Maduro. In 1952 is Madurodam opgericht als oorlogsmonument en fondsenwervingsorganisatie ter ere van deze oorlogsheld. George Maduro was dapper, loyaal en een trouwe vriend. Hij zette zich tijdens de Tweede Wereldoorlog in als reserveofficier der Nederlandse cavalerie. Hij kwam uiteindelijk terecht in concentratiekamp Dachau. Vlak voor de bevrijding, op 8 februari 1945, overleed hij daar aan vlektyfus. 2016 is het jaar van zijn 100e geboortedag en daarom hét moment om zijn verhaal opnieuw te vertellen.

De theatrale route start direct aansluitend aan de Nationale Kinderherdenking op het Maduroplein. Meer informatie  over de Nationale Kinderherdenking vind je op www.madurodam.nl

Aan de Maliebaan

Posted by

Dit jaar maakt DOX voor Theater Na de Dam een voorstelling over Utrecht tijdens de Tweede Wereldoorlog en haar verdwenen families. Utrechtse jongeren interviewden jongeren van toen. Op basis van deze verhalen en gezamenlijk onderzoek maakten we de voorstelling Aan de Maliebaan.

Aan de Maliebaan is veel gebeurd tijdens de Tweede Wereldoorlog. Wist u bijvoorbeeld dat het Maliebaanstation speciaal werd heropend voor de deportatie van Utrechtse Joden? Of dat hier de NSB, WA, SS maar ook mensen van het verzet naast of tegenover elkaar gehuisvest waren?

Onze theatrale route speelt op verschillende locaties op en langs de Maliebaan. Bent u slecht ter been? Neem dan van te voren contact met ons op, dan kijken we welke route het beste bij u past.

Met dank aan: Wout Buitelaar, Marijke Hesseles, Joost Splinter, Hanna Timmers, Marijke Vreeburg & onze ouderen.

 

Deze voorstelling speelt ook op 5 mei om 15:00u.

Wie niet weg is

Posted by

Wie niet weg is, is gezien. Ineens ben je verdwenen. Omdat je weg moest gaan en niet meer terug kwam. Omdat niemand precies weet waar je heen ging. Omdat verdwijnen de enige optie leek. Verdwenen omdat niemand nog iets van je weet.

Vanuit een oude school in Willemspark geven jongeren in de oorlog verdwenen families weer voor even een gezicht. Want hoe zagen de Kerkstraat, de Frederiksstraat en de Koninginnegracht er uit tijdens de oorlog en wie woonden daar?

Voor het tweede jaar op rij maakt NTjong voor Theater Na de Dam met jongeren een voorstelling gebaseerd op verhalen over de Tweede Wereldoorlog. Dit keer richten vier jonge makers zich in Willemspark op verdwenen Haagse families. Onderdeel van de research zijn gesprekken tussen jongeren en ouderen, die als ooggetuigen nog kunnen vertellen over hoe het was om jong te zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog in Den Haag.

Deze voorstelling speelt zowel op 4 mei om 21.00u als op 5 mei om 14.00u.

 

Oorlog, je vertelt het na elkaar maar het gebeurt op hetzelfde moment

Posted by
Oorlog. Als je er over leest gebeurt het na elkaar, maar als je het leeft gebeurt het op hetzelfde moment. In het ene huis viert Lotte haar verjaardag met bloembollentaart, terwijl een huis verderop Daniel zich onder de trap verstopt als er op de deur gebonsd wordt. In de ene straat staat een rij tot op de hoek voor de gaarkeuken, terwijl in de andere straat stiekem naar Radio Oranje geluisterd wordt. Maar plots klinkt in Den Haag op hetzelfde moment een oorverdovende stilte. 3 maart 1945. Het vergissingsbombardement op Bezuidenhout.

 

Voor het eerst maakt NTjong voor Theater Na de Dam een voorstelling gebaseerd op waargebeurde oorlogsverhalen. In het voorjaar interviewden Haagse jongeren stadsgenoten die jong waren tijdens de oorlog. Op basis van deze gesprekken maakten zij onder leiding van vijf jonge theatermakers een locatievoorstelling in het Diamanttheater. Met deze voorstelling start NTjong een nieuwe traditie waarbij ieder jaar in een ander stadsdeel Haagse oorlogsverhalen de basis vormen voor een theatervoorstelling met jongeren.

 

Sophie Scholl

Posted by

Sophie Scholl, geboren in Ulm op 9 mei 1921, maakte in de Tweede Wereldoorlog als studente in München deel uit van de door haar broer Hans opgezette verzetsgroep Die weisse Rose. Met behulp van pamfletten probeerden ze de Duitse bevolking te overtuigen van de ware aard van het nazi-regime. De taal was niet mis: De ‘bruine horde (…) te verdelgen’ gold voor elke Duitser als ‘heiligste plicht’. Hitlers mond was ‘de stinkende muil van de hel’. De witte roos werd gearresteerd wegens het verspreiden van folders op de universiteit van München. De volgende dagen werden zij verhoord door de Gestapo-officier Robert Mohr.
De jongeren van de Segbroek TheaterPlan klas 4 gaan op zoek naar een theatrale vorm van dit pittige onderwerp.

Helaas niet geschikt voor minder validen, geen lift aanwezig.