Terug Weg

Posted by Vyne

Stel, je wilt het verhaal vertellen van twee mensen die terugkeerden uit de oorlog. Waar moet je dan beginnen? Bij die oorlog? Bij de terugkeer? En hoe eindig je zo’n verhaal?

Kun je überhaupt een verhaal tot een einde brengen als dat verhaal nog steeds bezig is, maar dan met andere hoofdrolspelers, en zich in onze ooghoeken, langs de randen van ons blikveld, in talloze onzichtbare en onderhuidse vertakkingen afspeelt?

In 2021 maakte Lot van Lunteren een solo voor Theater Na de Dam die vanwege de coronamaatregelen alleen besloten is gespeeld. In 2022 kwam Lot terug met Terug Weg in de Verkadefabriek Den Bosch. In 2023 is de voorstelling te zien in Groningen en Amsterdam.

https://www.youtube.com/watch?v=lYRmXhtnrEs&t=1s

Lees hier het interview met Lot.

De Crux

Posted by Danielle van den Berg

Kapitein Raymond Westerling staat bekend als de oorlogsmisdadiger met tienduizenden doden op zijn geweten, gemaakt tijdens de oorlog in voormalig Nederlands-Indië. Anderen, waaronder hijzelf spreken van 500. Waar ligt de waarheid? De Crux opent de Westerling-beerput. Want doofpotten waren er niet alleen in de tijd van de oorlog in de Oost.

De vele gezichten van een oorlogsmisdadiger
Westerling, bijgenaamd de Turk, droeg zelf behoorlijk bij aan zijn eigen mystificatie. In zijn grillige loopbaan speelde hij niet alleen de rol van de wilde wonderboy, maar ook die van de genadeloze militair, de leider van ‘de mannen van de nacht’, die van beul en rechter, de uitvinder van zijn eigen methode, ondernemer in geweld en louche legerdumphandelaar en een James Bond avant la lettre met een license to kill. Hij werd vluchteling zonder land, bedenkelijke boekhandelaar, verraderlijke informant, liefdevolle huisvader, hardnekkige gelijk-hebber, schaamteloze chanteur, kat-op-het-spek-binder, schandaal-operazanger, de eeuwig miskende, de held der veteranen, die stierf als de mythologische verschijning van de Rechtvaardige Vorst. ‘Spijt’ kwam in zijn vocabulaire niet voor.

De Crux gaat over de houding van Nederland ten opzichte van haar voormalige kolonie Indonesië. En over hoe een onrechtmatige oorlog als ‘politionele actie’ de geschiedenisboekjes in kwam. Een fictief interview met Raymond Westerling (Dennis Rudge) door een kritische journaliste (Vera Ketelaars).

De Crux werd in 2021 speciaal gemaakt voor Theater Na de Dam, in samenwerking met het
Nationale Theater. Door de Coronamaatregelen werd De Crux toen als video gestreamd. De avond
bestaat uit een live proloog door Vera Ketelaars, het interview op video, en een nagesprek.

Vergeten Helden

Posted by Danielle van den Berg

Rudy Jansz, Evy Poetiray, Rachmad Koesoemobroto, Elisabeth Bergen, Leo Lashley, Boy Ecury, Luis Lannoy, Tirso Sprockel… ken jij ze? Waarschijnlijk niet. Niet zoals Hannie Schaft, Erik Hazelhof Roelfzema of Gerrit Jan van der Veen.

Toch zijn dit ook onze verzetshelden. Ze kwamen uit de voormalige Nederlandse koloniën en vochten zij aan zij met Nederlandse verzetsstrijders tegen het Naziregime tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ze hielpen joden om onder te duiken, pleegden aanslagen en moesten dat soms met hun leven bekopen. Wat ze niet kregen was erkenning en waardering. Anders dan bij de Nederlandse verzetshelden bleven hun daden onbekend en haalden de geschiedenisboeken niet. In deze prachtige muzikale voorstelling, met een waar sterrenensemble, worden ze alsnog geëerd. Zo maakt Vergeten Helden van deze verzetsstrijders Herinnerde Helden.

De weg naar huis

Posted by Danielle van den Berg

In de voetsporen van Wiggert van den Heuvel: Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog vertrok Wiggert van den Heuvel uit Moordrecht, als militair via Duinkerken, naar Wales, waar de Irene Brigade werd opgericht. Op 6 augustus 1944 landde de Irene Brigade in Normandië, trokken ze over de beroemde Pegasusbrug naar ‘Hell Fire Corner’, waarna ze via Frankrijk en België deel uitmaakten van het leger dat Nederland bevrijdde. Wiggert was inmiddels kok in het leger en in Nederland werd hij gestationeerd in Zeeland.

In 1945 keerde hij terug naar Moordrecht waar hij op 31 mei 1945 werd gehuldigd. De Irene Brigade heeft een grote rol gespeeld tijdens de bevrijding en Wiggert maakte daar deel van uit. Wat we nu weten is dat Wiggert in het kerkje van Nieuw en Sint Joosland gelegerd was en vanuit dit kerkje zijn Piet Blonk en Jan-Tjeerd de Jong in 2020 teruggefietst ter herinnering aan de reis die Wiggert aan het einde van de oorlog heeft afgelegd.

Deze theatervoorstelling heeft al deze ingrediënten in zich.

DAM

Posted by Vyne

DAM is een poëtische en ritmische voorstelling die het thema ´herdenken´ op een luchtige manier onder de loep legt. Je krijgt een kijkje in de hoofden van verschillende mensen die tijdens die twee mini-minuten stilte toch echt aan iets belangrijks proberen te denken.

Want waar denk je eigenlijk aan tijdens die twee minuten stilte?
Wat als je tijdens die twee minuten moet hoesten?
Wie zijn er allemaal het herdenken waard?
Wat doe je wanneer je tijdens de herdenking zin hebt in een Snickers?
En waar zou de koningin aan denken?

Over de makers
De Theaterwerkplaats Harderwijk is een gezelschap met acteurs, vrijwilligers en bestuursleden die in 1983 is opgericht en sindsdien gemiddeld drie theaterproducties per jaar heeft gemaakt. Van bestaand repertoire tot zelfgeschreven theaterstukken. Daarnaast heeft het gezelschap regelmatig op het podia gestaan met diverse acts tijdens festivals en evenementen.

De Trein

Posted by Danielle van den Berg

Het is een traditie dat er in Cultureel Centrum Cascade na afloop van de Dodenherdenking een voorstelling wordt gespeeld of een film wordt vertoond in het teken van de Tweede Wereldoorlog. Dit jaar brengen wij een bijzondere avond bestaande uit meerdere onderdelen.

De burgemeesters van Hendrik-Ido-Ambacht en partnerstad Bergen (Duitsland) richten een woord tot alle aanwezigen. Schrijfster Ariëlla Kornmehl (Amsterdam, 1975) schreef het boek ‘Wat ik moest verzwijgen’ tijdens haar artist in residence in Bergen. Het boek is geïnspireerd op de geschiedenis van haar Joodse familie. Het verhaal gaat over de ondergedoken Jet en Misha. Uit hun aangrijpende geschiedenis blijkt dat voor sommige mensen de oorlog pas na 1945 begon. Uit dit boek draagt zij vanavond een gedeelte voor.

Toneelvereniging ATOS speelt deze avond de ontroerende eenakter ‘De Trein’. Als een ouder echtpaar in 1995 in de trein naar Zwolle zit, gaan hun herinneringen terug naar 1943. Zij werden toen in een goederenwagon op transport gesteld naar een concentratiekamp. De trauma’s spelen nog steeds een rol in hun leven en komen vijftig jaar later bovendrijven in een treinreis. ‘De Trein’ is geschreven door Carl Slotboom.

De avond vindt plaats na afloop van de Dodenherdenking en wordt mede mogelijk gemaakt door het 4-5 mei comité Hendrik-Ido-Ambacht en Oranjevereniging Wilhelmina Juliana. Aanvang 21.00 uur.
https://stichting-cascade.nl/voorstelling/avond-na-dodenherdeking-met-oa-atos

Boekman

Posted by Vyne

In het hart van wat ooit de Joodse buurt was, duiken acteur  Harpert  Michielsen en muzikant Erik van der Horst in het leven en werk van de markante wethouder die het denken over kunst in Nederland voorgoed veranderde. Vorig jaar was deze voorstelling online te zien; dit jaar wordt ze live gespeeld.

15 Mei 1940 Nederland geeft zich over en Duitse troepen bezetten het land. Op een Amsterdamse slaapkamer kijken de Joodse wethouder Emanuel Boekman en zijn vrouw Jansje elkaar aan. Van een bevriende huisarts hebben ze middelen gekregen; ze besluiten hun lot niet af te wachten.

Mei 2022: In Amsterdam zijn er een stichting, een straat, een school en een zaal die de naam van Boekman dragen, maar wie weet nog wie hij was en wat hij heeft betekend voor de stad en ons land?

In de Boekmanzaal, in het hart van wat ooit de Joodse buurt was, duiken acteur  Harpert  Michielsen en muzikant Erik van der Horst in het leven en werk van de markante wethouder die het denken over kunst in Nederland voorgoed veranderde. In woorden, klanken en beelden nemen ze je mee in de laatste dagen van de man die het schopte van ongeschoolde arbeider tot wethouder met een doctorstitel, de man die zonder persoonlijke artistieke aspiraties een hartstochtelijk pleitbezorger werd voor de kunst in zijn stad, de man die met zijn vrouw uit het leven stapte om vervolging door de Nazi’s te ontlopen. 

Deze voorstelling toont Emanuel Boekman tegen de achtergrond van het vooroorlogse Amsterdam, de politiek, de kunstwereld en het Joodse leven dat tijdens de Tweede Wereldoorlog vernietigd werd. Een muzikaal verhaal over kunst, politiek en idealen, waarin een verloren Amsterdam weer even tot leven komt.

Locatie
De voorstelling begint bij de hoofdingang van Nationale Opera & Ballet, bij de stenen ring voor het stadhuis. Daarna wordt het publiek door een van de artiesten mee naar binnen genomen, naar de Boekmanzaal, alwaar de voorstelling verder gaat.

Slecht ter been?
Bent u slecht ter been dan kunt u zeer zeker wel naar de voorstelling komen, maar neem dan van te voren contact op met de Kassa (020-6255455) opdat wij hier rekening mee houden.

Over de makers
De Nationale Opera creëert en voert muziekdramatische kunst op, daarbij de focus leggend op kwaliteit, diversiteit en innovatie. Dit uit zich in een nieuwe benadering van operaklassiekers, het herontdekken van zelden gespeeld repertoire en het creëren van nieuwe opera’s. Laat u inspireren! We heten u van harte welkom in ons theater.

Voorstelling speelt ook op 2 mei, zie hier voor kaarten.

Josefien

Posted by Danielle van den Berg

Josefien maakte de oorlog mee en die jaren bepaalden de rest van haar leven. Een voorstelling over verkleurde herinneringen, weggedrukte ervaringen en het verlangen gezien te worden.
Het verhaal is geïnspireerd op de bekentenis van Atie Ridder-Visser, die op 96-jarige leeftijd opbiechtte Felix Guljé na de oorlog te hebben vermoord.

Josefien wordt gespeeld door acht spelers van Lens Theatermakers. Zij schreven de tekst zelf, onder leiding van regisseur Susan Rooijmans-Grelling.

Schrijven aan een dode?

Posted by Vyne

Hoe vind je na de oorlog de weg terug naar het leven?

Een vrouw zegt in mei 1940: ‘moet ik schrijven aan een dode?’. Ze wacht vol spanning op een teken van leven van haar man, die betrokken is bij de strijd om de Grebbeberg. Hij komt terug, maar niet zoals hij was. Engel pakt het leven met Egbert zo goed en zo kwaad als dat kan weer op, tot President Truman in 1950 de derde wereldoorlog aankondigt en Egbert in een psychose belandt.

Tekstschrijver Janne IJmker en actrice Wendi Koster namen als basis voor het verhaal de geschiedenis van hun oma. Ten tijde van de oorlog had zij het flink te stellen met opa. Hij kwam fysiek gezond, maar mentaal beschadigd terug uit de strijd om de Grebbeberg in mei 1940. Een stukje persoonlijke geschiedenis dat de rode draad vormt in deze intieme voorstelling.

Musicus Richard Jansen verrijkte de scènes met effectieve muziekfragmenten, die het publiek meenemen van de ene naar de andere episode. Het verhaal overstijgt daarmee het oorlogsthema en krijgt een universele waarde, namelijk: hoe overleeft iemand naast een geliefde met een trauma?

Uit gemiddeld elk vijfde huis in Nederland kwam tijdens de mobilisatie in 1939 een soldaat gelopen. Iedereen had wel een vader, zoon, neef of buurman die zich moest inzetten voor onze vrijheid. Ook in Hoogeveen. Rond de 245 Hoogeveense mannen brachten de tijd van mobilisatie en de zware oorlogsdagen bij de Grebbeberg door.

Publieksreacties:

“Een intense, indrukwekkende en confronterende voorstelling met een zacht randje en zichtbaar met liefde gemaakt.”

“Wat een impact heeft oorlog, generatie op generatie. Wat mooi dat jullie op deze manier bijdragen aan een stuk bewustwording.”

“Ik wilde, toen het licht uitging, nog geen afscheid nemen van Engel.”

https://www.youtube.com/watch?v=4a0QnytGc3g

Tante Truus & Mammie Mies

Posted by Vyne

Twee vrouwen van toen. Sterke vrouwen. Vergeten vrouwen. Hun verhaal wordt verteld door twee vrouwen van nu. Omdat ze niet vergeten mogen worden.

Deze voorstelling vertelt het verhaal van Truus Wijsmuller-Meijer en Mies Boissevain-van Lennep, twee bij het grote publiek vrijwel onbekende verzetsheldinnen, die in actie kwamen vanaf het moment dat in Nazi-Duitsland de stroom van joodse vluchtelingen op gang kwam. Omdat ‘je altijd moet opkomen voor mensen die hulp nodig hebben’ en ‘niets doen geen optie was’.

Truus Wijsmuller speelde een cruciale rol rond de transporten van 10.000 Joodse kinderen vanuit o.a. Oostenrijk en Polen naar Engeland. Het leverde haar de geuzennaam ‘moeder van 1001 kinderen’ op. Tijdens de oorlog bleef zij zich op alle mogelijke (en vaak onmogelijke) manieren inzetten voor het redden van mensenlevens en maakte ze deel uit van verzetsgroep Groep 2000. Na de oorlog bleef Truus maatschappelijk betrokken o.a. als mede-oprichtster van de Anne Frank Stichting en het Prinses Beatrixoord.

Mies Boissevain-van Lennep was al voor de oorlog overtuigd voorvechtster van vrouwenrechten. Als secretaris van het Comité Vrouwenhulp voor Vluchtelingen was ook zij nauw betrokken bij de verzorging en opvang van vluchtelingen uit nazi-Duitsland. Daaronder de kinderen die Truus Wijsmuller naar Nederland bracht. Haar verzetswerk binnen de groep CS6 bracht Mies naar kamp Vught en later naar Ravensbrück. Onder de meest erbarmelijke omstandigheden overleefde zij de oorlog. In de kampen had zij de positieve waarde van solidariteit onder de vrouwen ervaren en dat werd haar uitgangspunt voor haar verdere politieke en maatschappelijk werk. Mies is vooral bekend vanwege haar ‘nationale feestrok’ of ‘levensrok’, een initiatief dat rond 75 jaar bevrijding weer volop in de belangstelling stond.

Twee vrouwen van nu vertellen over Truus en Mies en reflecteren op de invloed van hun daadkracht op de tijd van nu. Met daarbij die actuele vraag: ‘wat zouden wij doen’?

Over de makers
Jenny Tuytel en Marjan Vlam zijn twee ervaren theatermakers en spelers en tekenen samen voor het script, de productie en het spel van deze voorstelling die al met veel succes in de regio Westfriesland / Alkmaar is gespeeld.

Slachthuis vijf

Posted by Danielle van den Berg

De succesvolle en bejubelde voorstelling Slachthuis vijf in de regie van Erik Whien komt terug naar het theater. De voorstelling werd in 2022 geselecteerd voor het Nederlands Theaterfestival. De jury schreef: “De voorstelling laveert tussen kleinmenselijk drama en het grote gebaar, doorbreekt schaamteloos de vierde wand en vuurt wonderbaarlijke toneelbeelden op de toeschouwer af die nog lang op het netvlies gebrand blijven.”

Slachthuis vijf draait om Billy Pilgrim, een Amerikaanse soldaat die los is geraakt van de tijd. Hij kan in 1945 door een deur stappen, en ergens in 1965 naar buiten komen. Zo herbeleeft hij aan het eind van de Tweede Wereldoorlog het gruwelijke bombardement op Dresden en wordt hij tegelijkertijd door aliens ontvoerd en tentoongesteld op hun planeet Tralfamadore. Op die plek leert Billy dat de dingen niet anders kunnen gebeuren dan ze gebeuren. En dat alle dingen tegelijkertijd gebeuren.

We zien Billy aan de hand van gesprekken met zijn dochter Barbara en zoon Robert door het verleden, heden en toekomst schieten. De realiteit rondom hem valt langzaam uit elkaar en traumatische gebeurtenissen uit Billy’s leven krijgen daarmee een nieuwe plek en betekenis.

Regisseur Erik Whien heeft de afgelopen jaren bewezen dat hij op weergaloze manier een boek naar het toneel kan brengen. Na Revolutionary Road van Richard Yates en Verdriet is het ding met veren van Max Porter volgt de succesvolle toneelbewerking van Slachthuis vijf naar het bijzondere anti-oorlogs meesterwerk van Kurt Vonnegut.

‘Slachthuis vijf doet je happen naar adem’ NRC *****

Over Slachthuis vijf
Slachthuis vijf wordt vaak omschreven als anti-oorlogsboek, maar het is alles door elkaar: existentieel, hilarisch, spannend, sciencefiction en filosofisch. Whien heeft de afgelopen jaren bewezen dat hij op weergaloze manier een boek naar het toneel kan brengen. Na Revolutionary Road van Richard Yates en Verdriet is het ding met veren van Max Porter is er nu de toneelbewerking van Slachthuis vijf.

Erik Whien
“Toen ik Slachthuis vijf voor het eerst las, viel ik meteen voor de absurditeit en lichtheid, en voor de existentiële onderlaag. Afgelopen jaar herlas ik het boek en voelde me getroost tijdens alle bizarre ontwikkelingen in de wereld. En zeker nu, met een oorlog die zo dichtbij is uitgebroken, de enorme complexiteit van alles en de onzekerheid over waar de toekomst ons brengt. Het levensverhaal van Billy Pilgrim, zijn terugkerende mantra ‘zo gaat dat’, is haast een Oosterse manier om naar het leven te kijken. Voor mij heel waardevol in deze tijd.”
 
 

Joods in de oorlog en daarna

Posted by Danielle van den Berg

Op 4 mei vertellen acteurs in De Laatste Getuigen de verhalen van de joodse gemeenschap in Den Haag. De Duitse bezetting mondde voor velen uit in vervolging en deportatie. De joodse wijk verdween en werd Chinatown. Na de oorlog probeerde de kleine groep overlevenden zo goed als het ging de draad weer op te pakken. Maar hoe verder te leven met die trauma’s, opgelopen tijdens de Tweede Wereldoorlog? En wat werd van die trauma’s doorgegeven aan de volgende generaties?

Elk jaar vertelt Het Nationale Theater op 4 mei de verhalen uit de oorlog. Na eerdere edities over onder meer de Atlantikwall, het Oranjehotel en kind zijn in de oorlog, kijken we nu naar de verhalen van de joodse gemeenschap. Niet toevalligerwijs in hetzelfde jaar waarin we de Leedvermaak-trilogie spelen.
De deuren van de Koninklijke Schouwburg gaan rond 19:45 open. We kijken dan samen om 20:00 uur naar de twee minuten stilte op de Waalsdorper vlakte. Aansluitend start De laatste getuigen.

Anna

Posted by Vyne

Van Anna Equist uit de bundel ‘Struisvogels op de Coolsingel’ (oorspronkelijke titel ‘Loed’)

Anna, hoofd chirurgie van het ziekenhuis aan de Coolsingel in Rotterdam wordt geconfronteerd met de vijand: een Duits monster met een schedelfractuur in haar OK. Het brein achter dit alles, de architect van dit bombardement, de vernietiger van haar stad… Redden wat er te redden valt? Zonder aanzien des persoons? Anna staat voor de keuze.
Het ‘alter ego’ van de chirurg laat het publiek in een choreografische vertolking haar gevoelens ervaren.

Verzwegen en Vergeten

Posted by Rinke Brans

Helaas blijft deze voorstelling heel actueel

Yvo Verschoor vertelt in dit filmconcertverhaal over wat Frau Buch, de grootste concertvleugel van Huis Midwoud, in haar lange leven heeft meegemaakt op de plek waar ze van 1926 tot 2011 stond; een voormalig psychiatrisch ziekenhuis in Berlin-Buch, en over hoe ze hier in Midwoud terecht kwamen.

Frau Buch was getuige van Aktion T4, een uitgekiend programma van de nazi’s om van 1939-1941 zoveel mogelijk patiënten zo goedkoop en efficiënt mogelijk uit de weg te ruimen. Uiteindelijk kostte dit het leven aan 300.000 mensen in nazi-Duitsland. Yvo zoomt samen met Frau Buch in op Werner, één van de vele slachtoffers, die op 15 jarige leeftijd vermoord werd, alleen omdat hij af en toe epileptische aanvallen had en niet zo goed kon leren.

Deze voorstelling onder regie van Maarten Mourik kwam tot stand mede dankzij het Mondriaan Fonds en ging tijdens corona in première na 10 jaar onderzoek door Yvo en meer dan 25 jaar onderzoek door Rosemarie Pumb (Berlin-Buch).

De voorstelling vraagt aandacht voor verzwegen verschrikkingen tijdens het naziregime in aanloop naar de Holocaust en zal regelmatig te zien blijven in Huis Midwoud, omdat uitsluiting, discriminatie en antisemitisme helaas nog altijd heel actueel zijn en opdat steeds meer mensen ‘weten en niet vergeten’.

De Jodenverraadsters

Posted by Vyne

De Jodenverraadsters is het waargebeurde verhaal van twee Joodse vrouwen in de Tweede Wereldoorlog. De een verraadt in dienst van de Duitsers honderden van haar eigen volk. De ander begint een verhouding met een NSB’er om haar familie te redden.

Wat beweegt iemand tot verraad? Waartoe ben je bereid om te redden wat je dierbaar is? En kun je daarin ook te ver gaan? Of liggen dingen anders als het oorlog is?

Een voorstelling over verraad, relaties en de verstrekkende gevolgen van de keuzes die worden gemaakt.

Omdat ze Joods waren…

Posted by Vyne

Op de viool van zijn vader speelt en vertelt Robert Duizend op woensdagavond 4 mei in de Synagoge te Delft het aangrijpende, maar ook tragische verhaal van zijn Joodse ouders die de Holocaust hebben overleefd. 

‘De indringende muziek voert je mee het verhaal in, alsof je in een film stapt. Dit helpt om het verhaal van mijn ouders zo goed mogelijk door te geven aan volgende generaties. Wat zij hebben meegemaakt, laat zien waar antisemitisme, uitsluiting en discriminatie toe kunnen leiden. Ook nu nog.’

Robert Duizend

Antisemitisme, uitsluiting en discriminatie
Robert heeft zijn persoonlijke verhaal met behulp van een professionele theatermaker ontwikkeld in tekst, spel, vorm en beeld. Voor de voorstelling ging hij met leden van het Residentie Orkest aan de slag met een extra uitgebreide muzikale bewerking. Bob Zimmerman en Dave Herman schreven de compositie en het arrangement voor de voorstelling.

Na afloop van zijn verhaal zal Robert met het publiek in gesprek gaan over thema’s als tolerantie, menselijke kracht en dilemma’s tijdens WO2.

4 mei Ziekenhuis Amstelland, 10:00, reserveren via mail naar Rachel Muller: r.muller@zha.nl.

4 mei Boekhandel Jimmink, 20:30, reserveer via Jimmink: info@jimmink.eu.

5 mei, 10:00 en 11:30: Gerard Dou Synagoge reserveren via mail naar Abby Israels: aiss@wxs.nl

Maurits Vles, een schrijver in verzet (10+)

Posted by Vyne

Yasmin Richards vertelt op woensdag 4 mei in Pantalone het indrukwekkende verhaal van haar opa Maurits Jacob Vles, die een satirische kroniek schreef over Hitler en daardoor in de gevangenis in Keulen belandt. Maurits wordt gemarteld en uiteindelijk weer vrijgelaten. Daarna duikt Yasmins opa onder en wordt verraden. Maar dankzij een slim plan én een dosis geluk weet Maurits uit doorgangskamp Westerbork te ontsnappen…

‘Mijn opa werd opgepakt omdat hij gebruikmaakte van het recht op vrijheid van meningsuiting toen hij zijn boek Don Quichot van München (1933) schreef. Dit recht verdween onder de nazi’s en dat is een van de redenen waardoor de rechtsstaat niet meer functioneerde.’

Yasmin Richards

Don Quichot van München
Na afloop van haar verhaal zal Yasmin met het publiek in gesprek gaan over thema’s als racisme, discriminatie, tolerantie en vrijheid van meningsuiting.

De centrale vraag die Yasmin altijd na afloop van haar verhaal stelt is: kun en mag je alles zeggen wat je wilt?

Betty Oudkerk

Posted by Danielle van den Berg

Judith Goudsmit vertelt op woensdag 4 mei in Perdu het indrukwekkende verhaal haar moeder Betty Oudkerk, een kinderverzorgster in verzet. Betty redt samen met twee andere kinderverzorgsters 600 kinderen uit de crèche tegenover de Hollandsche Schouwburg. Maar hoe kan iemand die zoveel lef heeft getoond, het zo lastig vinden om daar trots te zijn? Een bijzonder verhaal over moed en verzet, dat nooit mag worden vergeten.

Antisemitisme, uitsluiting en ontmenselijking
Judith heeft samen met een professionele theatermaker haar persoonlijke verhaal ontwikkeld in tekst, vorm en beeld. Nadat zij meerdere malen als gastspreker voor de klas heeft gestaan, staat Judith nu als verteller op de planken om haar familiegeschiedenis met een breed publiek te delen. Judith: ‘Er is nog steeds zoveel uitsluiting en kwetsing in de wereld. En dat is wat mij zo drijft om het verhaal over mijn moeder te vertellen. Dit mag nooit meer gebeuren.’ Na afloop van haar verhaal zal Judith met het publiek in gesprek gaan over thema’s als antisemitisme, uitsluiting en ontmenselijking.

Bekijk hier de mini-docu met Judith Goudsmit.

De deuren gaan open om 19.30, programma start om 19.45. De 2 minuten stilte worden samen gehouden tijdens dit programma.

Het Geluid van Vrijheid

Posted by Vyne

77 jaar geleden, op 4 mei 1945, gonst het in Rotterdam van de geruchten. Eindelijk, de bevrijders komen eraan! Het Duitse leger heeft zich overgegeven, de BBC heeft het op de radio gemeld. Rotterdammers komen naar buiten en beginnen te dansen in de straten. Er worden vreugdevuren ontstoken. Maar de oorlog heeft enorme verwoestingen achtergelaten. Het historische centrum is in 1940, vlak na het begin van de oorlog, door de Duitse luchtmacht platgegooid, met meer dan 800 doden en 80.000 daklozen tot gevolg.

Tijdens dit concert worden die doden herdacht, maar ook de weggevoerde Joden, Sinti en Roma en alle militairen, die hun leven gaven voor onze vrijheid. Er wordt verteld over de terreur van de bezetting en het met geweld omverwerpen van de democratische rechtstaat. 

‘We zien dat nu in Oekraïne weer gebeuren en we beseffen meer dan ooit dat onze vrijheid zeer kostbaar en kwetsbaar is. We doen wat we kunnen voor de vluchtelingen, we geven ze vrede, hier, in Rotterdam, dat weet – al is het uit de verhalen van ouders en grootouders – hoe het is om in oorlog, geweld en onderdrukking te moeten leven. Maar laten we toch vooral niet vergeten om te swingen, te zingen en onze lieve vrijheid te vieren.’

Vincent Bijlo

De Konrad Koselleck Big Band speelt niet-alledaagse concerten over bijzondere maatschappelijke en cultuur-overstijgende thema’s. De bekende cabaretier en schrijver Vincent Bijlo vertolkt het verhaal en Ellen ten Damme zingt persoonlijke en herkenbare songs. Konrad Koselleck en zijn musici geven het verhaal met muziek en geluid lading en vleugels.

Speelt ook op 8 mei in Amersfoort, kijk voor meer informatie op de website van de Konrad Koselleck Big Band.

Waarom Truus

Posted by Vyne

Geertruida Wijsmuller (1896-1978) was een Nederlandse verzetsvrouw die voor en in de Tweede Wereldoorlog Joodse kinderen en volwassenen in veiligheid bracht. Ze heeft de levens van meer dan 10.000 Joodse kinderen gered. Toch is ze nauwelijks bekend. Tijd om het verhaal van deze daadkrachtige vrouw te vertellen, want haar heldhaftige werk grenst aan het ongelooflijke.

Margje Enna Wittermans (1979) is actrice, zangeres en theatermaakster. Studeerde in 2001 af aan de Arnhemse Toneelschool en is sindsdien werkzaam bij verschillende Theatergezelschappen en maakt haar eigen voorstellingen.

Bij het inspreken van een documentaire over Truus Wijsmuller, raakt Margje geëmotioneerd. Was het de daadkracht van Truus die haar trof? Of misschien het besef dat alles mogelijk is als we ons niet laten leiden door angst? Of trof het Margje op een dieper niveau? Was het geheim dat ze al een tijd met zich meedraagt de reden dat ze zich zo verbonden voelt met Truus Wijsmuller?

In de voorstelling TRUUS gaat ze op zoek naar deze verbondenheid en geeft ze gestalte aan een vrouw die zich door niemand liet stoppen in haar werk om anderen te redden.

Graven

Posted by Vyne

Theatermaker Greg Nottrot en pianiste Maxime Snaterse spelen een intiem duet voor vleugel en kleinkind. Over een zeventienjarig meisje dat verliefd wordt op een Duitse soldaat. Over een eenentwintigjarige jonge vrouw die haar liefde verliest aan de oorlog. Over een demente vrouw van vijfennegentig die ongewild de naam prevelt die ze een leven lang wilde verzwijgen…

Graven is een geschiedenis die schuurt. Een voorstelling over de vraag van wie de geschiedenis is. Over het belang van herdenken en het recht om te vergeten. Over of liefde fout kan zijn, muziek gevaarlijk, en schoonheid giftig.

Cabaret de Watergeus van Radio Oranje

Posted by Vyne

Radio Oranje was de zender die vanuit Londen het bezette Nederland op de hoogte bracht van betrouwbaar nieuws – betrouwbaarder dan de berichten die onder Duitse controle door de Hilversumse radio werden uitgezonden. De gespierde toespraken van koningin Wilhelmina en de propaganda uitzendingen van A. den Doolaard en L. de Jong zijn allengs uitgegroeid tot mijlpalen in de nationale geschiedenis.

Een jaar lang, van 1941 tot 1942, presenteerde Radio Oranje echter ook het wekelijkse cabaretprogramma De Watergeus, met scherpe satire en opbeurende liedjes, om de Nederlandse bevolking een hart onder de riem te steken. De liedjes werden vaak geschreven op bestaande melodietjes, zodat ze onmiddellijk tot de verbeelding spraken. De Nederlanders, die er in het geniep naar luisterden, konden zodoende in elkaars gezelschap de muziekjes fluiten of neuriën zonder last te krijgen met verraderlijk volk.

De meeste teksten werden geschreven door de naar Londen gevluchte filmdistributeur Jo Paerl. Veruit de populairste medewerkster van De Watergeus was zijn destijds achttienjarige dochter Jetty Paerl, bijgenaamd Jetje van Radio Oranje, die door bezet Nederland op handen werd gedragen.

Deze speciale voorstelling is een reconstructie van een uitzending van Cabaret De Watergeus. Met liedjes en sketches die sinds de bevrijding zelden of nooit meer te horen waren.

Belangrijke aanvullende informatie over de locatie:
Adres: Stationsplein 15, via officiële Koninklijke ingang & trap. De koninklijke ingang bevindt zich aan de voorkant van het station, naast de hoofdingang. Het is een glazen deur die normaal altijd gesloten blijft en speciaal hiervoor open gaat.

De familie Elion

Posted by Vyne

Frank Lisser maakte in 1993 het schilderij ‘De familie Elion’. Een groepsportret van de joodse Amsterdamse familie Elion Rodrigues de Miranda. Indertijd gemaakt op verzoek van zijn moeder, Lies Elion-Lisser (dochter van Cobus Elion, afgebeeld op het schilderij). De meeste anderen die op het portret staan zijn vermoord in de oorlog. Lisser gebruikte voor zijn schilderij een foto die in 1906 werd gemaakt, waarschijnlijk voor het 35-jarig huwelijk van Jacob (Cobus) Elion en Vrouwkje Leefmans. Zij woonden in de Weesperstraat in Amsterdam. De foto is onderdeel van de vaste collectie van het Joods Historisch Museum aldaar.

Tijdens de voorstelling ‘Theater na de Dam’ op woensdag 4 mei 2022 staat het verhaal achter dit schilderij centraal.

SKAAD

Posted by Vyne

SKAAD is terug maar SKAAD is niet alleen…

Vanaf 14 april tot en met 7 mei 2022 komt Pier21 terug met de succesvolle locatievoorstelling SKAAD op een nieuwe en bijzondere locatie, in de kapel van De Blokhuispoort, én met speciale activiteiten van A Guide to Leeuwarden, De Harmonie, dbieb en het Fries Verzetsmuseum!

Samen geven we nog meer verdieping aan het vertellen van onze geschiedenis in de periode 1940-1945. Loop mee met een stadswandeling over het Verzet in Leeuwarden met de gidsen van A Guide to Leeuwarden of bezoek één van de lezingen o.a. van dbieb, De Harmonie, De Blokhuispoort en het Fries Verzetsmuseum met sprekers Mark Deckers, Ad van Liempt, Marre Sloots en Rik Jongbloed. Het Fries Verzetsmuseum geeft bezoekers van SKAAD een tweede kaartje gratis voor een bezoek aan het museum.

SKAAD is een voorstelling over verdrukking en verweer, over keuzes en moraal. Een onderwerp dat nu enorm actueel is. “Je moet jezelf de vraag stellen, zijn deze herdenkingen, lezingen en toneelstukken passend in deze toch bange dagen?, zo vraagt Jorrit Volkers, voorzitter van Bevrijdingsfestival Fryslân, zich af, “Moeten wij, als organisaties die zich bezighouden met onze geschiedenis, ons niet helemaal concentreren op wat er nu in Oekraïne gebeurt? Naar mijn mening moeten we hier juist nu aandacht voor hebben, nu we zien dat vrijheid en vrede niet vanzelfsprekend zijn maar iets waar we continue aandacht voor moeten hebben en voor moeten blijven vechten.”

SKAAD is gebaseerd op het leven van Gerard Reeskamp, een verzetsman uit Het Gooi die tijdens de Tweede Wereldoorlog veel spectaculaire en moedige dingen doet in Fryslân en één van de leiders van de geweldloze overval op de Blokhuispoort was. Direct na de oorlog wordt Reeskamp daarvoor geëerd en geprezen, maar later ontstaat er twijfel over zijn motieven.

SKAAD gaat 15 april in première; de dag dat Fryslân bevrijd is en wordt ca. 25 keer gespeeld. In de voorstelling wordt zowel Fries als Nederlands gesproken.

Kijk voor de gehele speellijst op de website van Pier21.

Door de nacht klinkt een lied

Posted by Vyne

Een bitterzoete voorstelling over drie zangeressen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Een jonge Joodse vrouw vlucht naar Londen en wordt de trooststem van Radio Oranje. Een beginnend chansonnière meldt zich noodgedwongen bij de Kultuurkamer. Een joodse violiste en zangeres zingt om te overleven in het cabaret van kamp Westerbork.

Jetty Paerl, Conny Stuart en Jetty Cantor. Drie vrouwen die op verschillende wijze al zingend de Tweede Wereldoorlog doorkomen. In tijden van oorlog blijkt entertainment van levensbelang te zijn.

De Joodse Raad

Posted by Danielle van den Berg
Lineke Rijxman (mugmetdegoudentand) en jonge acteurs Jurriaan van Seters en Margo Verhoeven vertellen over hoe de ontstellende geschiedenis tot onder hun huid voelbaar werd.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt op initiatief van de Duitsers een Raad opgericht die de Joodse gemeenschap in Nederland moet controleren en besturen, om uiteindelijk alle Joden naar vernietigingskampen te deporteren.

De Raad wordt – onder druk van de Duitsers – een doorgeefluik voor instructies van de Duitse bezetter. David Cohen, al zeer actief binnen de vooroorlogse Joodse gemeenschap, is samen met Abraham Asscher de aangewezen voorzitter van de Raad. Hij plaatst zichzelf daarmee voor een duivels dilemma. De makers willen in deze eerste zoektocht behoedzaam Cohens mogelijke beweegredenen nagaan tijdens zijn verbijsterende werk.

Hoe staan twee jonge mensen tegenover de Joodse Raad? Kunnen zij zich verplaatsen in een situatie waarin ze verstrikt raken in dilemma’s en uitzichtloze keuzes? Want pas onder extreme omstandigheden blijkt hoe ingewikkeld het kan zijn om moreel goede keuzes te maken.

https://www.youtube.com/watch?v=B9lNmNdHGrs

De Zolder van Leliegracht 6

Posted by Vyne

Een muziektheater voorstelling over daadkracht, verzet, hoop, liefde en angst.

Amsterdam 1944
De geallieerden trekken naar het noorden en de Duitsers voelen zich meer bedreigd dan ooit. Terwijl de hoop dat Nederland snel bevrijd zal worden groeit, krijgt de Joodse Hannah gezelschap van Edith, die zich ook gedwongen ziet om onder te duiken. Ze krijgen hulp van Jet, een ambitieuze jonge vrouw die zich bij het verzet heeft aangesloten.

‘Het verhaal is urgenter dan ooit, daarom doen wij ons best om het door te vertellen.’

Mink Theaterproducties

De Makers
De voorstelling is gemaakt door afgestudeerden van de Frank Sanders Akademie. Door vele positieve reacties en vertrouwen is het uitgegroeid tot avondvullende voorstelling.

Toffe Jongens!

Posted by Danielle van den Berg

In 2020 was het 75 jaar geleden dat Nederland werd bevrijd van de Duitse bezetters. Reden voor het Mini Theater Friesland om een toneelstuk te maken over Heerenveen in de periode 1940–1945. Want ook in de gemeente Heerenveen waren er veel grote en kleinere helden; mensen die met het geven van een onderduikadres hun nek uitstaken, met groot gevaar voor hun eigen leven; mensen die de koppen bij elkaar staken om in het geheim operaties uit te voeren in het verzet.

De voorstelling ‘Toffe Jongens!’ volgt het wel en wee van het Joodse ondernemersechtpaar Abraham (Bram) en Johanna Tof, die later, na de oorlog een textielzaak (Tof’s Textielcentrale) aan de Lindegracht in Heerenveen hadden. De Tof’s hebben als enigen als heel Joods gezin de oorlog overleefd, dankzij de hulp van vele mensen in de regio, waaronder vele ondernemers van die tijd.

Het toneelstuk volgt dit ondergedoken gezin, en ook enkele onderduikgevers, waaronder Teuntje en Joop Overdiep uit Heerenveen. De onderduikgevers, de verzetsgroep Heerenveen, de bevrijders van de gevangenen, het waren de ‘Toffe Jongens!’ van Heerenveen.

LastPost

Posted by Vyne

Jarig zijn op 4 mei, Dodenherdenking. Al bijna 40 jaar overkomt dit theatermaker Marijke Meems. Ze is niet anders gewend dan dat om 20.00 uur haar verjaardag wordt stilgelegd. En er twee minuten wordt gezwegen en herdacht, maar wat is het nut van herdenken als het toch nooit vrede zal worden?

Als onderzoek voor de voorstelling is Marijke in haar dagboeken gedoken en heeft ze mensen geïnterviewd die ook op 4 mei jarig zijn, waaronder Jan Mulder. Voelen zij zich op hun verjaardag wel of juist helemaal niet verbonden met Dodenherdenking.

Lastpost: een muzikale solovoorstelling over het nut van 4 mei. Er wordt taart gegeten, live muziek gemaakt, verhalen verteld en Marijke speelt de Taptoe.

En… er wordt 2 minuten gezwegen.

Speelt op meerdere data, kijk voor de gehele speellijst op de webiste.

Vlaggen tot de helft (podcast)
Gekoppeld aan deze voorstelling is ook een vierdelige podcast gemaakt genaamd Vlaggen tot de helft. Vanaf 9 april, vier zondagen tot 4 mei hier te beluisteren.

Filmvertoning: Holland, Vaarwel!

Posted by Vyne

De Vernietiging van het Nederlandse Jodendom

De tweedelige documentaire Holland, Vaarwel! is een persoonlijke zoektocht van Willy Lindwer naar de werkelijkheid van de Nederlandse tolerantie in de Tweede Wereldoorlog.

In het eerste deel – ‘De uitlevering ‘- zoekt Lindwer naar degenen die verantwoordelijk waren voor de dood van zijn familieleden in de Tweede Wereldoorlog. Hij ontdekt dat de Nederlandse ambtenarij, gesteund door een leger verraders, een grote rol speelde bij de slachtpartij onder Nederlandse joden.

Het tweede deel van de documentaire – ‘Nog niets geleerd’ – gaat over de bevrijding en de periode daarna. Daarin komt onder andere schrijver Harry Mulisch aan het woord over de duistere rol van zijn vader in de oorlog. Het is voor het eerst dat hij daar openhartig op televisie over praat.

Na afloop kan men de 4 mei ceremonie in De Hallen bijwonen.

Willy Lindwer (Amsterdam, 1946) is documentaire filmer en auteur. Hij studeerde aan de Filmacademie in Amsterdam. Lindwer verwierf internationale bekendheid met onder andere ‘De laatste zeven maanden van Anne Frank’. Hij heeft veel films en een aantal boeken over de Tweede Wereldoorlog en de Jodenvervolging op zijn naam staan en ontving voor zijn werk diverse prijzen, waaronder een internationale Emmy Award en een Gouden Kalf.